Truyền nhân đời thứ 13 của nghề đan ngư cụ ở Hưng Học

Nghệ nhân Đặng Quang Thuân, 72 tuổi, ở khu 4, phường Nam Hoà, TX Quảng Yên được coi là đệ tử chân truyền đời thứ 13 của dòng họ Đặng chuyên làm nghề đan ngư cụ ở Hưng Học.

Khi mới lên 8 tuổi, ông Đặng Quang Thuân học nghề trực tiếp từ cha mình là ông Đặng Văn Đán và ông nội là cụ Đặng Văn Tỷ. Theo một số tư liệu lịch sử, làng nghề đan ngư cụ ở Hưng Học (phường Nam Hòa hiện nay) ra đời sau khi các vị tiên công về Hà Nam quai đê lấn biển. Dòng họ Đặng của ông Thuân đã mang nghề đan ngư cụ về để truyền dạy cho nhân dân trong vùng. Trải qua nhiều biến thiên lịch sử, chỉ có dòng họ này lưu giữ truyền nghề được liên tục qua các đời kế tiếp theo kiểu cha truyền con nối. Đến đời ông Thuân, nghề này đã được truyền đến đời thứ 13. Hiện nay, nghề đan ngư cụ vẫn tiếp tục được truyền lại đến đời con ông, cháu ông.

Nghệ nhân Đặng Quang Thuân dạy cháu nội đan lát.

Ông Thuân kể, gần đây trong làng nhiều người biết làm nhưng có lúc quá khó khăn nghề này tưởng như mai một, không được truyền lại nữa. Cách đây khoảng chục năm, có một số hộ trong làng đến nhà ông xin được học nghề. Ông truyền dạy cho họ sau một thời gian ai cũng trở thành những người thợ lành nghề. Giờ chỉ còn vài người lâu lâu gặp phải những công đoạn khó mới cần hỏi đến ông, chứ ai cũng quen tay hết. Ông còn trực tiếp dạy cho con cháu, dâu rể nhà mình. Thậm chí các con, các cháu trong nhà ông chỉ mới bảy, tám tuổi đã biết đan lát. Điều đó làm ông Thuân mừng ra mặt, ông hãnh diện với tổ tiên đã truyền nghề cho mình.

Hiện nay, các loại ngư cụ của ông Thuân rất phong phú, tuỳ theo kích thước, môi trường và đặc tính của từng loại thuỷ, hải sản mà có những mẫu mã khác nhau như: Lờ cá song, lờ bống, lờ bớp, lờ cá rô, lờ cua, đó tôm, đó cá v.v.. Mỗi chiếc lờ loại nhỏ ông đan mất khoảng 2 tiếng chưa kể thời gian ra nan, chẻ tre. Công đoạn chính để đan lờ là ra nan, đan vanh, đan vỉ, đan hom, kết sản phẩm lại, phơi khô. Mỗi ngày, vợ chồng ông đan được khoảng 20 chiếc các loại với giá bán từ 15 đến 50 nghìn đồng. Sản phẩm làm đến đâu thương lái vào mua hết đến đó, không bao giờ có hàng tồn đọng.

Ông Thuân bảo, nghề này khó khăn lắm vì thu nhập thấp, thanh niên chẳng ai làm chỉ có ông già yêu nghề như ông làm nên không lo không bán được. Lại còn việc khách du lịch tìm đến chỗ ông mua những sản phẩm loại nhỏ làm quà lưu niệm nữa. Tuy nhiên, ông Thuân cũng rất buồn bởi cứ cái đà này, khi ông khuất núi thì chẳng còn ai làm nữa. Ông tiếc cái nghề cha ông đã lưu giữ mấy trăm năm nay.

Ông Hoàng Xuân Phong, Phó Chủ tịch UBND phường Nam Hòa (TX Quảng Yên) cho biết: Ở địa phương, nghệ nhân Đặng Quang Thuân rất tích cực hỗ trợ bà con cùng phát triển nghề đan ngư cụ với mình. Ông Thuân cũng có nhiều đóng góp cho địa phương, là công dân tốt, có ý thức giữ gìn bảo tồn nghề truyền thống của địa phương. Thời gian vừa qua, chúng tôi đã hoàn tất hồ sơ đề nghị công nhận ông Đặng Quang Thuân là Nghệ nhân ưu tú.

HUỲNH ĐĂNG