Vai trò cộng đồng dân cư trong công tác bảo vệ môi trường

Những năm qua, Quảng Ninh đã triển khai nhiều giải pháp quyết liệt, đồng bộ từ tỉnh tới cấp cơ sở về bảo vệ môi trường (BVMT). Đặc biệt là đã phát huy được vai trò của cộng đồng dân cư tham gia thực hiện hiệu quả các phong trào, chấp hành nghiêm các quy định pháp luật, góp tiếng nói phản ánh, giám sát từ cơ sở.

Hội viên Hội Phụ nữ xã Hiệp Hòa ra quân dọn vệ sinh môi trường. Ảnh: Ánh Tuyết (Trung tâm TT-VH Quảng Yên)

Để khơi dậy vai trò trách nhiệm của cộng đồng tham gia vào các hoạt động bảo vệ môi trường, ngay từ năm 2010, Ủy ban MTTQ tỉnh đã chủ động triển khai mô hình điểm “Khu dân cư tự quản BVMT” tại thôn 2, xã Hiệp Hoà, TX Quảng Yên. Ban Công tác mặt trận thôn 2 được kiện toàn gồm 11 người, chia làm 10 tổ tự quản phụ trách 10 nhóm dân cư nhằm đẩy mạnh công tác tuyên truyền, đưa nội dung về BVMT trở thành nếp sống văn minh tại địa phương.

Chỉ trong năm đầu tiên thực hiện, 100% hộ gia đình đã tự nguyện ký cam kết thực hiện “ba không”: Không đổ rác thải bừa bãi; không phóng uế, vứt xác động vật bừa bãi; không chặt phá cây xanh, thả rông súc vật. Các hoạt động tổng vệ sinh đường làng ngõ xóm hàng tháng cũng dần nhận được sự tham gia của đông đảo nhân dân.

Ông Đống Văn Đô, Trưởng Ban Dân vận Thị ủy, Chủ tịch Ủy ban MTTQ TX Quảng Yên, cho biết: Đến nay, công tác BVMT vẫn luôn là một trong những nội dung phong trào thi đua sôi nổi tại địa phuơng. Có thể nói việc xây dựng và nhân rộng các mô hình trong cộng đồng dân cư đã góp phần quan trọng trong việc nâng cao nhận thức và thay đổi hành vi của người dân theo hướng tích cực. Đồng thời phát huy trách nhiệm lãnh đạo của cấp ủy và chính quyền các địa phương, năng lực tổ chức thực hiện của đội ngũ cán bộ mặt trận cơ sở.

Tuyến đường NTM kiểu mẫu ở thôn 14, xã Hiệp Hòa, TX Quảng Yên.

Từ thành công của địa phương làm điểm, hệ thống MTTQ toàn tỉnh đã triển khai rộng rãi khắp các khu dân cư, vận dụng linh hoạt để gắn liền với cuộc vận động “Toàn dân đoàn kết xây dựng NTM, đô thị văn minh”, thi đua “Toàn dân chung sức xây dựng NTM”... Đặc biệt là đã đưa vào quy ước, hương ước của khu dân cư và xem là một trong các tiêu chí đánh giá, bình xét danh hiệu thi đua “Gia đình văn hoá”, “Khu dân cư văn hoá” mỗi năm.

Quan trọng nhất là giúp cho cộng đồng nâng cao nhận thức, công tác BVMT không chỉ cần nỗ lực của đội ngũ các chuyên gia, những quy định chặt chẽ của pháp luật, mà còn cần sự tham gia của mỗi cá nhân. Cụ thể là có ý thức trách nhiệm, có kiến thức và hành động đúng đắn vì môi trường sống, dù là ngay từ những việc nhỏ trong nếp sinh hoạt, lao động mỗi ngày. Đồng thời sẵn sàng lên tiếng, phê phán những hành động xấu, biểu dương những cá nhân tiêu biểu, nêu gương tích cực BVMT.

Người dân phường Hà Phong tham dự buổi tuyên truyền về mô hình quản lý, thu gom, xử lý rác thải nhựa do Hội Nông dân tỉnh tổ chức, ngày 22/5/2020.

Thời gian qua, rất nhiều các hoạt động BVMT khác được triển khai trong toàn tỉnh, huy động sự vào cuộc của cộng đồng dân cư. Mới đây nhất phải kể đến Dự án “Xây dựng mô hình cộng đồng quản lý, phân loại, thu gom và xử lý rác thải nhựa vùng ven biển Vịnh Hạ Long” do Hội Nông dân tỉnh phối hợp triển khai thí điểm tại 4 phường (Tuần Châu, Hà Phong, Hồng Hải, Hồng Hà), 2 trường THPT trên địa bàn TP Hạ Long và Đại học Hạ Long.

Ngoài ra, còn có Chiến dịch “Hãy làm sạch biển” do Tỉnh Đoàn và Bộ Chỉ huy BĐBP tỉnh phối hợp duy trì thường xuyên tại các địa phương vùng ven biển trong tỉnh như: Cẩm Phả, Hạ Long, Vân Đồn, Móng Cái. Các cấp Hội LHPN trong tỉnh thì triển khai liên tiếp các hoạt động “Gia đình 5 không, 3 sạch”, “Ngày thứ 7, chủ nhật xanh”, “Dùng làn đi chợ”, “Biến rác thành tiền”, “Đoạn đường xanh - sạch - đẹp phụ nữ quản lý”...

Hội viên Phụ nữ phường Hà Trung (TP Hạ Long) may mũ, túi bạt từ nhựa tái chế. Ảnh: Vân Anh

Theo Điều 146 Luật BVMT năm 2014, đại diện cộng đồng dân cư có quyền chủ động xây dựng, tổ chức thực hiện các mô hình BVMT dựa vào cộng đồng. Đồng thời, có quyền yêu cầu cơ quan quản lý nhà nước có liên quan cung cấp kết quả thanh tra, kiểm tra, xử lý đối với cơ sở… Như vậy, việc phát huy vai trò của cộng đồng dân cư trong BVMT đã giúp cho cơ quan chức năng từ tỉnh đến cơ sở được dễ dàng nắm bắt thông tin để xử lý các vấn đề ô nhiễm môi trường nhanh chóng, chính xác.

Hoàng Giang

[links()]