"Vấn đề VSATTP có ảnh hưởng rất lớn đến danh tiếng của ngành Du lịch…"

Cuối tháng 11 vừa qua, PGS.TS Trần Đáng, nguyên Cục trưởng Cục An toàn thực phẩm, Chủ tịch Hiệp hội Thực phẩm chức năng Việt Nam - một chuyên gia có nhiều kinh nghiệm trong vấn đề an toàn vệ sinh thực phẩm (VSATTP) đã có buổi giảng dạy về “Quản lý VSATTP” tại Quảng Ninh. Nhân dịp này, phóng viên Báo Quảng Ninh đã có cuộc trò chuyện với ông.

PGS.TS Trần Đáng.

- Thưa ông, là một người gắn bó lâu năm với lĩnh vực VSATTP, ông có đánh giá gì về thực trạng VSATTP hiện nay?

+ Vấn đề VSATTP trong thời gian qua, trên cả nước đã có những chuyển biến tích cực, thể hiện sự quan tâm của Đảng, Chính phủ. Đặc biệt là sự tham gia vào cuộc của các bộ, ban, ngành, địa phương, trong đó có 3 Bộ chủ trì được nhà nước giao quản lý vấn đề VSATTP: Y tế, Công Thương, Nông nghiệp và Phát triển nông thôn.

Tuy nhiên, bên cạnh đó, chúng ta vẫn còn phải đối diện với những vấn đề đáng lo ngại, tình trạng ngộ độc thực phẩm tại các bếp ăn tập thể, khu công nghiệp vẫn xảy ra. Tình trạng rau quả bị ô nhiễm hóa chất bảo vệ thực phẩm và kim loại nặng; thịt gia súc, gia cầm, thủy sản có lượng kháng sinh hormone; việc sử dụng hóa chất, phụ gia trong chế biến, bảo quản thực phẩm còn khá phổ biến; việc kinh doanh thực phẩm và dịch vụ ăn uống tại các chợ, đường phố, khu du lịch, lễ hội, trường học còn bị thả lỏng... gây ra những vụ ngộ độc thực phẩm, làm ảnh hưởng đến sức khỏe nhân dân và ảnh hưởng tới sự phát triển kinh tế, du lịch, văn minh, đô thị...

- Đó là tình trạng chung, thế còn vấn đề VSATTP ở Quảng Ninh hiện nay ra sao, thưa ông?

+ Quảng Ninh là địa bàn mà tôi cũng đã có thời gian theo dõi khá lâu. Đây là địa phương có truyền thống quản lý tốt về vấn đề VSATTP.  Dưới sự chỉ đạo của UBND tỉnh, các ngành chức năng hoạt động rất tích cực và chủ động, đưa ra nhiều giải pháp hợp lý trong quản lý VSATTP. Thời gian qua, Quảng Ninh cũng đã ban hành được nhiều quy định; các hoạt động về đảm bảo VSATTP cũng rất quyết liệt cho nên các mô hình ở Quảng Ninh được nhiều tỉnh khác học tập, thị trường ở Quảng Ninh cũng tiến bộ so với nhiều tỉnh khác. Từ khâu sản xuất đến lưu thông thực phẩm trên thị trường, số vụ bị ngộ độc, các bệnh liên quan đến thực phẩm có xảy ra nhưng ít hơn so với các địa phương khác. Đặc biệt là nhận thức của người dân về vấn đề VSATTP đã được nâng cao.

Tôi có thời gian đi thực tế kiểm tra ở một số địa phương, cơ sở sản xuất, thức ăn đường phố, chợ, nhà hàng, khách sạn… ở Quảng Ninh, đã thấy bàn tay quản lý của Nhà nước "thấm" đến từng cơ sở. Đó là những ưu điểm ở Quảng Ninh.

- Ông có thể nói cụ thể hơn về những chuyến đi thực tế ấy?

+ Ở Hạ Long, chúng tôi có đi thực tế ở khu chợ Cái Dăm, tại khu kinh doanh ẩm thực, tôi thấy người bán hàng ở đây đã có ý thức về VSATTP, họ chấp hành khá nghiêm túc. Tuy nhiên, bên cạnh những ưu điểm, vẫn còn nhiều vấn đề tồn tại như đa phần thịt gia cầm tươi sống không thấy dấu kiểm soát của Chi cục Thú y; nhiều thực phẩm đóng gói bao bì không có ngày sản xuất, hạn sử dụng, nhãn bao bì nội dung sai so với thực tế... Ở trong chợ vẫn còn nhiều thực phẩm chưa được kiểm soát, không rõ nguồn gốc xuất xứ. Tôi nghĩ đây cũng là tình trạng chung của các chợ địa phương trên cả nước. Hậu quả của việc phân công giữa các ngành quản lý  không hợp lý dẫn tới những tồn tại như vậy.

- Như vậy, vấn đề quản lý VSATTP hiện nay đang tồn tại những bất cập gì, thưa ông?

+ Một vấn đề bức xúc nhất hiện nay, không chỉ ở Quảng Ninh mà ở toàn quốc, đó là bất cập về văn bản pháp luật từ Luật ATTP đến Nghị định 38/2012/NĐ-CP Quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật ATTP cho đến các thông tư hướng dẫn, nó chưa phù hợp hoàn toàn với thực tiễn ở Việt Nam và quy luật của thế giới. Luật ATTP có nhiều bất cập, đặc biệt là vấn đề về phân công quản lý không hợp lý.

Trong khi đó, hiện nay, Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn lại quản lý 9 ngành hàng chủ yếu, Bộ Công Thương quản lý 5 ngành hàng, Bộ Y tế là Bộ chủ chốt thì lại chỉ quản lý 3 ngành hàng phụ, chủ yếu không phải là thực phẩm. Như vậy, cho thấy nó có sự không thống nhất giữa 3 Bộ ngay ở giai đoạn lưu thông thực phẩm và phân phối thực phẩm nên dẫn đến sự chồng chéo nhau ở vấn đề kiểm tra. Thậm chí, 1 cơ sở sản xuất mà các ngành chức năng đến kiểm tra 15 lần/năm.

- Theo ông, làm thế nào để khắc phục tình trạng này?

+ Thực ra, những gì bất cập thì phải tháo gỡ thôi. Hiện nay, Chính phủ cũng nhận thấy những bất cập và đang chỉ đạo cho sửa đổi hoặc viết lại hoàn toàn Nghị định 38 cho phù hợp hơn, trong đó chú trọng đến vấn đề phân cấp quản lý. Đặc biệt, trong Nghị quyết 20-NQ/TW ngày 25/10/2017 của BCH Trung ương Đảng khóa XII về tăng cường công tác bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe nhân dân trong tình hình mới, có nói đến nội dung: Khẩn trương hoàn thiện hệ thống quy chuẩn, tiêu chuẩn về ATTP. Thực hiện việc kiểm soát ATTP dựa trên đánh giá nguy cơ, sản xuất kinh doanh theo chuỗi, truy xuất nguồn gốc... Tôi thấy sự lãnh đạo của Đảng hết sức trúng, phù hợp với xu thế quốc tế hiện nay.

PGS.TS Trần Đáng giảng dạy một lớp bồi dưỡng quản lý VSATTP tại Quảng Ninh.

- Quảng Ninh là một tỉnh phát triển mạnh về du lịch, vậy vấn đề VSATTP có ảnh hưởng như thế nào đến hoạt động của ngành Du lịch?

+ Đối với hoạt động du lịch, vấn đề VSATTP có vai trò vô cùng quan trọng, an toàn cho mỗi bữa ăn của du khách là chuyện sống còn. Trước khi ăn ngon, điều du khách cần là việc ăn sạch, an toàn cho sức khỏe. Chỉ cần một vụ ngộ độc tập thể xảy ra cho du khách, ngành Du lịch sẽ bị ảnh hưởng nghiêm trọng. Bởi vậy, dù khó tới đâu, việc quản lý để có những bữa ăn an toàn cho du khách cũng là việc bắt buộc phải làm.

Quảng Ninh là một tỉnh thiên nhiên ưu đãi cho nhiều lợi thế về phát triển du lịch, môi trường du lịch ở đây rất tốt. Các lực lượng chức năng chuyên ngành hoạt động rất tích cực để kiểm soát các vấn đề VSATTP về du lịch. Ví dụ như hàng hóa đem theo của khách đi bộ, kiểm soát thực phẩm cho các nhà hàng, khách sạn du lịch, đảm bảo ATTP trên thị trường để khách du lịch có thể thưởng thức ẩm thực ở các quán ăn trên đường phố.

Để bảo đảm VSATTP, phục vụ du khách những thực phẩm an toàn cho sức khỏe là nhiệm vụ của toàn cộng đồng để bảo vệ thương hiệu thành phố du lịch. Vấn đề VSATTP được đánh giá là yếu tố quan trọng có ảnh hưởng rất lớn đến danh tiếng của ngành Du lịch, nên việc quản lý vấn đề này cần hết sức chú trọng, đặc biệt với một tỉnh phát triển du lịch như Quảng Ninh.

- Ông vừa tham gia giảng dạy lớp bồi dưỡng chuyên đề “Quản lý VSATTP” ở Quảng Ninh, ông đánh giá thế nào về lớp học này?

+ Tôi đánh giá rất cao việc Quảng Ninh đã tổ chức được lớp học bồi dưỡng chuyên đề về “Quản lý VSATTP” cho học viên là lãnh đạo chủ chốt và các đồng chí trưởng, phó phòng, cán bộ chuyên môn sâu trực tiếp phụ trách, tham mưu theo dõi lĩnh vực liên quan đến quản lý VSATTP của các sở, ban, ngành, địa phương trong tỉnh. Theo tôi được biết, Quảng Ninh là địa phương đầu tiên trong toàn quốc tổ chức lớp bồi dưỡng này. Đây là việc làm rất cần thiết và quan trọng, bởi quản lý VSATTP là một vấn đề nóng, được dư luận hết sức quan tâm. Đồng thời thể hiện sự quan tâm của tỉnh Quảng Ninh đối với vấn đề VSATTP, bảo vệ sức khỏe cộng đồng.

- Trân trọng cảm ơn ông!

Thu Hương (Thực hiện)