Văn hóa nông thôn mới

Sau 6 năm triển khai chương trình xây dựng nông thôn mới (NTM), diện mạo của các địa phương khu vực nông thôn, vùng sâu, vùng xa trên địa bàn tỉnh đã thay đổi đáng kể. Hàng loạt các chỉ tiêu về kết cấu hạ tầng, phát triển sản xuất, giáo dục, y tế, văn hóa, môi trường... tăng mạnh. Nhờ đó, đời sống của người dân được nâng cao và hơn hết, những khu vực này đã hình thành một nét văn hóa độc đáo - văn hóa NTM.

Người dân thôn Hà Tràng Đông, xã Đông Hải, huyện Tiên Yên tự bỏ kinh phí và ngày công để xây dựng vườn hoa của thôn.

Trở lại thời điểm cuối năm 2011, Quảng Ninh bắt tay vào triển khai chương trình xây dựng NTM. Khi ấy, khái niệm về NTM còn khá xa lạ. Việc thực hiện các chỉ tiêu đã khó, nhưng để tuyên truyền và thay đổi nhận thức của người dân còn khó gấp nhiều lần. Thế nhưng, chỉ sau 6 năm, nông thôn Quảng Ninh đã khoác lên mình "tấm áo mới", với những con đường khang trang, rộng rãi, sạch sẽ, hoa và cây xanh rực rỡ hai bên. Những ngôi nhà tầng dần thay thế cho nhà vách nứa, nhiều mô hình kinh tế, vườn tược kiểu mẫu cho năng suất và hiệu quả cao.

Một "làn gió mới" đã thổi vào làng quê của Quảng Ninh. Giờ đây, đâu đâu người dân cũng háo hức chung tay dọn dẹp đường làng ngõ xóm, chương trình “Ngày chủ nhật xanh” đã trở thành lịch hằng tuần, hằng tháng. Những khái niệm về “xã nông thôn mới”, “xã nông thôn mới kiểu mẫu”, “khu dân cư nông thôn mới kiểu mẫu”, “vườn mẫu”, “hộ mẫu” được nhắc đến nhiều hơn và trở thành mục tiêu phấn đấu của nhiều gia đình, địa phương. Lúc này, không chỉ chính quyền địa phương mà cả người dân cũng đã hăng hái, đồng lòng vào cuộc.

Vườn mẫu của ông Phạm Văn Đỗ, thôn 3, xã Quảng Nghĩa, TP Móng Cái đem lại giá trị kinh tế cao.

Một trong những ví dụ tiêu biểu là thôn Hà Tràng Đông, xã Đông Hải, huyện Tiên Yên, nơi người dân không còn trông chờ, ỷ lại vào nguồn kinh phí hỗ trợ mà tự quyên góp, ủng hộ để xây khuôn viên hoa, mở rộng đường đi. Cả thôn có 236 hộ dân, ban đầu, lãnh đạo thôn chỉ đưa ra mức đóng góp từ 20.000-50.000 đồng/hộ và 2 ngày công nhưng khi phát động, tổng số tiền đã lên đến hơn 30 triệu đồng. Có những người còn đóng góp cả tiền triệu. Điều đáng quý là nhiều người dân của xã làm ăn xa cũng quyên góp, hỗ trợ cùng xây dựng công trình này.

Hay như ở xã Quảng Minh, một trong những xã đạt chuẩn NTM của huyện Hải Hà, phong trào xây dựng khu dân cư nông thôn kiểu mẫu, vườn mẫu đã mang lại hiệu quả kinh tế cao cho nhiều hộ nông dân. Hiện nay, với việc tập trung vào thế mạnh của địa phương như trồng rau, củ, cây ăn trái, trồng cây cảnh… xã Quảng Minh đã triển khai xây dựng 20 vườn mẫu tại thôn 3 và 4 với diện tích các vườn từ 1.000-8.000m2. Bình quân thu nhập từ vườn mẫu đạt hiệu quả kinh tế từ 60-150 triệu đồng/năm. Đồng thời, phấn đấu xây dựng 2 thôn này trở thành khu dân cư kiểu mẫu.

Không những thế, các số liệu tăng trưởng về chỉ tiêu NTM chính là minh chứng rõ nét nhất cho nét văn hóa đặc biệt này. Theo ông Đoàn Văn Khánh, Trưởng Phòng nghiệp vụ NTM, Ban Xây dựng NTM tỉnh, đến nay đã có 10/16 xã đạt chuẩn NTM theo kế hoạch năm 2017; 6 xã còn lại sẽ được Hội đồng thẩm định xem xét trong tháng 4/2018. Bên cạnh đó, hai địa phương là TP Cẩm Phả và TP Uông Bí đã hoàn thành nhiệm vụ xây dựng NTM và các hồ sơ, thủ tục để trung ương về thẩm định, dự kiến nâng tổng số huyện đạt chuẩn NTM và hoàn thành nhiệm vụ NTM trên toàn tỉnh lên 4 địa phương (cùng với Đông Triều và Cô Tô).

Đặc biệt, chất lượng và số lượng các tiêu chí xây dựng NTM cũng tăng so với năm trước. Cụ thể, năm 2017 toàn tỉnh có 111 xã đạt 14,05/20 tiêu chí và 42,25/53 chỉ tiêu, tăng 2,35 tiêu chí và 3,57 chỉ tiêu so với kết quả cùng kỳ năm 2016. Tỷ lệ hộ nghèo năm 2017 là 2,28%, giảm 1,11 % so với năm 2016. Thu nhập bình quân đầu người khu vực nông thôn của tỉnh đạt 35 triệu đồng/người/năm, tăng 2% so với năm 2016.

Người dân thôn Trại Lốc 2, xã An Sinh và chiến sĩ Ban Chỉ huy quân sự TX Đông Triều cùng nhau tham gia dọn vệ sinh trong ngày “Chủ nhật xanh”.

Tuy nhiên, để đạt được những kết quả này, phải kể đến công sức của các cán bộ địa phương, cơ sở, bền bỉ mang “lửa" NTM đến với từng nhà. Nhớ lại những ngày đầu vận động bà con tham gia chương trình, chị Đặng Thị Liên, Chủ tịch Hội LHPN xã Đông Ngũ, huyện Tiên Yên chia sẻ: “Để huy động sức dân xây dựng những con đường NTM kiểu mẫu khang trang sạch đẹp, là công sức những buổi tối họp dân, đưa ra phương án thiết kế, các giống cây trồng ven đường để người dân lựa chọn. Thậm chí, các cán bộ còn đến tận nhà từng hộ dân để tuyên truyền, tạo sự đồng thuận lớn trong nhân dân. Không chỉ dọn vệ sinh môi trường, làm sạch lề đường, ngõ xóm, các cán bộ còn hướng dẫn, tuyên truyền cho bà con từ những việc nhỏ nhất như gấp chăn màn, quét nhà, để rác đúng nơi quy định. Ban đầu người dân còn không quan tâm, vẫn giữ thói quen cũ nhưng chúng tôi quan điểm “mưa dầm thấm lâu”, người dân đã bắt đầu quen với việc giữ gìn vệ sinh chung, thì sẽ dần thay đổi nếp sống trong gia đình. Có khi nhìn ngoài đường sạch sẽ như vậy, về nhà bẩn lại khó chịu”.

Trong năm 2018, Quảng Ninh phấn đấu có thêm ít nhất 12 xã đạt chuẩn NTM; 100% số xã đạt chuẩn NTM triển khai xây dựng NTM kiểu mẫu; 100 thôn xây dựng khu dân cư nông thôn kiểu mẫu; 1.000 hộ tham gia xây dựng vườn mẫu... Tin tưởng rằng trên đà của làn sóng văn hóa NTM, người dân sẽ cùng đồng lòng với chính quyền địa phương, hoàn thành và vượt các chỉ tiêu đề ra.

Dương Hà