Về Quan Lạn, xem hội bơi chèo truyền thống

Năm nào cũng vậy, hội bơi chèo truyền thống ở xã đảo Quan Lạn (diễn ra từ ngày 16 đến 18-6 âm lịch) đều đông nghịt người. Năm nay lại càng đông hơn, bởi Quan Lạn đang là điểm du lịch ngày càng thu hút nhiều khách gần xa...

Và vì thế, từ trước ngày diễn ra lễ hội, chúng tôi đã lên tàu ra Quan Lạn. Anh lái tàu cao tốc nghe chúng tôi trò chuyện, cũng gật gù, khen chúng tôi “thức thời”, chứ vài ngày nữa mới đi thì “có mà chen nhau đến ngộp thở”...

Lễ rước thần trước khi diễn ra Hội bơi chèo truyền thống ngày 16-6 âm lịch vừa qua.

Đảo Quan Lạn hôm nay dường như chật chội hơn bởi những dòng người đang nườm nượp đổ về. Có người là con em quê hương, có người ở Hà Nội, Hải Phòng, thậm chí tận TP Hồ Chí Minh cũng ra. Lại có mấy vị khách Tây rong ruổi trên xe đạp dọc đường làng. Người ta bắt đầu bàn tán về lễ hội, rằng quân sĩ “Đội Văn” có vẻ khoẻ hơn “Đội Võ”, nhưng quân sĩ “Đội Võ” lại được chuẩn bị chu đáo, tốt hơn bên “Đội Văn” v.v.. Giá cả sinh hoạt ở Quan Lạn những ngày này tuy có nhỉnh hơn ngày thường đôi chút, nhưng không làm du khách quá phiền lòng.

Thuyền đua về đích.

Anh Lưu Thành Viên, Chủ tịch UBND xã Quan Lạn, cho chúng tôi biết, Quan Lạn đã làm lễ “khoá làng” từ ngày 10-6 âm lịch rồi. Sau khi làm lễ “khoá làng”, người dân không ra khỏi làng mà nghỉ ngơi, tập trung cho lễ hội. “-Nhưng chú cứ yên tâm đi, chỉ “nội bất xuất” thôi  chứ không “ngoại bất nhập” đâu! Với các du khách thì chúng tôi còn mời gọi đến càng nhiều càng tốt ấy chứ” - anh Viên cười hồ hởi. Chủ tịch Lưu Thành Viên còn bảo: “-Năm nay, chúng tôi xây dựng một bộ quy chế hội thi coi như hương ước để cứ thế năm sau phải theo. Theo đó, tướng được giáp phong phải là người địa phương tuổi từ 45 đến 65 có phẩm chất đạo đức tốt. Quân cũng thế, người của giáp nào xuống thuyền giáp đó, không lộn xộn…”.

Theo anh Viên, không quy định như thế không ổn bởi đã có hiện tượng các đội mượn người nơi khác vào thi. Rồi lại còn cá độ nữa(!). Chuyện tưởng chỉ xảy ra ở đất liền vào mỗi mùa bóng đá, hoá ra lại có ở đảo dịp hội hè. Anh Viên lắc đầu cho biết, có năm người ta còn cá cược cả trăm triệu đồng cho chuyện thắng thua của hai đội chèo Văn - Võ ấy chứ...

Chính lễ chỉ có 3 ngày, nhưng suốt hàng chục ngày trước đó, nhân dân đã rục rịch chuẩn bị cho lễ hội truyền thống này rồi. Cờ Tổ quốc, cờ ngũ sắc được treo khắp đường làng. Hai giáp Đông Nam Văn và Đoài Bắc Võ đi chọn tướng tài, lập đại bản doanh, tuyển những tay chèo khoẻ mạnh, giỏi nghề, tích cực tập luyện chờ ngày tranh tài. Ngày 16-6 âm lịch, sắc thần được rước từ đình lên nghè, các bô lão trong làng làm lễ cáo yết với thần xin tổ chức lễ hội. Sau đó, các giáp, các đoàn đại biểu sẽ lần lượt vào tế. Cùng với đó, hai giáp tổ chức khao quân đi kèm các hoạt động như giao lưu văn nghệ, biểu diễn múa rồng múa lân, thi các trò chơi dân gian.

Ngày 18 là ngày chính hội. Quân sĩ hai bên lĩnh trang phục làm lễ tế thần, nhận kiếm và xuất quân, dạo khắp đường làng. Hai bên biểu dương lực lượng đủ 3 vòng trên đường làng, 3 vòng ở miếu rồi mới dừng lại. Đến 4 giờ chiều, sau lễ dâng hương đọc chúc văn, nhận cờ lưu niệm, đánh trống trận, hai đội chuẩn bị thi bơi chèo truyền thống. Hai bên cử người cõng tướng từ miếu xuống thuyền rồng. Hai thuyền quay mũi đều nhau chuẩn bị xuất phát. Sau 3 vòng lượn dưới sông, quân sĩ đưa thuyền vào bờ reo hò cùng lời hịch của hai tướng. Hai tướng đọc xong lời hịch, khi có tiếng trống xuất quân thì cuộc thi mới chính thức bắt đầu. Màn thi bơi chèo này đặc biệt sôi động và hấp dẫn một phần cũng vì nó tái hiện không khí chiến thắng Vân Đồn năm 1288. Bởi vậy, gọi là cuộc thi nhưng thắng thua không quá quan trọng. Hay như Chủ tịch Lưu Văn Viên nói, tất cả đều chiến thắng bởi đã làm sống lại tinh thần của cha ông thuở trước. Và cuộc thi cũng là dịp khao quân để sau đó nhân dân hăng hái tiếp tục chài lưới hứa hẹn một mùa cá bội thu.

Tạm biệt xã đảo Quan Lạn để trở về với đất liền, trong đầu tôi cứ vang vọng tiếng hò reo của quân sĩ, tiếng người dân cổ vũ cho đội thuyền hoà cùng tiếng chiêng, tiếng trống và lời hịch trang nghiêm giữa biển trời mênh mông sóng nước…

Huỳnh Đăng