Vụ VN Pharma: Truy tố Thứ trưởng Y tế Trương Quốc Cường và 13 bị can

Bị can Trương Quốc Cường, với vai trò là Cục trưởng Cục Quản lý Dược đã thiếu trách nhiệm dẫn đến hậu quả 6/7 loại thuốc giả nhãn Health 2000 được nhập và tiêu thụ tại VN, với trị giá hơn 148 tỷ đồng.

Viện Kiểm sát nhân dân Tối cao vừa ra Cáo trạng số 05/CTr-VKSTC-V3 truy tố Thứ trưởng Bộ Y tế Trương Quốc Cường và 13 bị can trong vụ án "Buôn bán hàng giả là thuốc chữa bệnh mang nhãn mác Health 2000 Canada; Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng; Lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ, xảy ra tại Thành phố Hồ Chí Minh, các tỉnh, thành phố khác và Cục Quản lý Dược-Bộ Y tế.”

Đồng thời, phân công Viện kiểm sát nhân dân thành phố Hà Nội thực hành quyền công tố, kiểm sát xét xử sơ thẩm vụ án theo quy định pháp luật.

Trong số đó, Thứ trưởng Bộ Y tế Trương Quốc Cường và 2 bị can Nguyễn Việt Hùng (sinh năm 1956, nguyên Phó Cục trưởng Cục Quản lý Dược Bộ Y tế), Lê Đình Thanh (sinh năm 1982, nguyên Công chức Cục Hải quan Thành phố Hồ Chí Minh) bị Viện Kiếm sát nhân dân Tối cao truy tố về tội “Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng” theo quy định tại Điều 285, khoản 2-Bộ luật Hình sự năm 1999.

Hai bị can Phạm Hồng Châu (sinh năm 1957, nguyên Trưởng phòng Đăng ký thuốc, Cục Quản lý Dược Bộ Y tế), Nguyễn Thị Thu Thủy (sinh năm 1976, nguyên Phó Trưởng phòng Quản lý giá thuốc, Cục Quản lý Dược Bộ Y tế) bị Viện Kiếm sát nhân dân Tối cao truy tố về tội “Lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ” theo quy định tại Điều 281, khoản 2 - Bộ luật Hình sự năm 1999.

Chín bị can gồm Nguyễn Minh Hùng (sinh năm 1978, nguyên Chủ tịch Hội đồng quản trị, kiêm Tổng Giám đốc Công ty VN Pharma), Võ Mạnh Cường (sinh năm 1978, nguyên Giám đốc Công ty trách nhiệm hữu hạn thương mại Hàng hải Quốc tế H&C), Nguyễn Trí Nhật (sinh năm 1975, nguyên Phó Tổng Giám đốc Công ty VN Pharma), Ngô Anh Quốc (sinh năm 1984, nguyên Phó Tổng Giám đốc Công ty VN Pharma), Phan Cẩm Loan (sinh năm 1973, nguyên Phó Trưởng phòng Xuất nhập khẩu Công ty VN Pharma), Lê Thị Vũ Phương (sinh năm 1982, nguyên Kế toán Trưởng Công ty VN Pharma), Phạm Anh Kiệt (sinh năm 1963, nguyên Tổng Giám đốc Công ty trách nhiệm hữu hạn Một thành viên Dược Sài Gòn), Phạm Quỳnh Trang (sinh năm 1980, nguyên nhân viên Công ty trách nhiệm hữu hạn thương mại hàng hải Quốc tế H&C), Nguyễn Thị Quyết (sinh năm 1983, nguyên Nhân viên Phòng Xuất nhập khẩu Công ty VN Pharma) bị truy tố về tội “Buôn bán hàng giả là thuốc chữa bệnh” theo quy định tại Điều 157, khoản 4 - Bộ luật Hình sự năm 1999.

Nâng khống giá thuốc giả

Theo cáo trạng của Viện Kiểm sát nhân dân Tối cao, lợi dụng những sơ hở trong công tác quản lý Dược và Hải quan, trong các năm 2008-2010, Nguyễn Lê Xuân Khang (là người Việt Nam định cư tại Canada và có quốc tịch Canada) đã bàn bạc, thống nhất với Nguyễn Minh Hùng và ông Lê Văn Sơn lập hồ sơ các thuốc mang nhãn mác Health 2000 Canada để Công ty Cudupha, Công ty Vimedimex đứng tên xin cấp số đăng ký.

Thực tế, các hồ sơ thuốc đều là giả nhưng do một số cán bộ của Cục Quản lý Dược thiếu trách nhiệm hoặc có động cơ cá nhân đã làm trái công vụ trong quá trình thẩm định, xét duyệt nên 7 loại thuốc gồm Extrafovir; Kaderox-250; Kafotax-1000; MGP Axinex-1000, MGP Mosinase-625, H2K Levofloxacin và H2K Ciprofloxacin mang nhãn mác Health 2000 Canada đã được cấp số đăng ký.

Sau khi các thuốc trên được cấp số đăng ký, Nguyễn Minh Hùng đã cấu kết với Nguyễn Lê Xuân Khang, Võ Mạnh Cường cùng các nhân viên Công ty VN Pharma, Công ty trách nhiệm hữu hạn thương mại hàng hải Quốc tế H&C và một số đối tượng khác thực hiện các thủ đoạn để buôn bán, nhập khẩu, thông quan một số lượng lớn thuốc giả nguồn gốc, xuất xứ vào Việt Nam để tiêu thụ trong nước, gây thiệt hại về kinh tế và sức khỏe cho người bệnh.

Cụ thể, từ ngày 4/11/2012 đến ngày 19/6/2014, Nguyễn Minh Hùng đã cấu kết với Võ Mạnh Cường chỉ đạo nhân viên dưới quyền là Nguyễn Trí Nhật, Phan Cẩm Loan, Ngô Anh Quốc, Lê Thị Vũ Phương, Nguyễn Thị Quyết, Phạm Quỳnh Trang và Phạm Anh Kiệt làm giả các hợp đồng và phụ lục hợp đồng mua bán, nâng khống giá thuốc, làm giả chứng từ thay đổi nguồn gốc xuất xứ thuốc, hợp thức chứng từ thanh toán để thông quan, nhập khẩu các thuốc trên, với tổng số lượng là 838.100 hộp, trị giá 1.234.892,75 USD (tương đương gần 26 tỷ đồng), được nâng khống thêm giá mua 1.339.632,25 USD (tương đương hơn 28 tỷ đồng), tổng cộng là 2.574.525 USD (tương đương 54 tỷ đồng).

Số thuốc giả nêu trên đã được Công ty VN Pharma bán cho các doanh nghiệp, bệnh viện, nhà thuốc tổng cộng 623.819 hộp, thu lợi bất chính số tiền hơn 31,5 tỷ đồng.

Thiếu kiểm tra, không chỉ đạo đình chỉ lưu hành, thu hồi, tiêu hủy thuốc giả

Viện Kiểm sát xác định, trong vụ án này, bị can Trương Quốc Cường, với vai trò khi đó là Cục trưởng Cục Quản lý Dược, Phó Chủ tịch thường trực, được Chủ tịch ủy quyền điều hành Hội đồng xét duyệt thuốc đã thực hiện không đúng, không đầy đủ trách nhiệm được giao, thiếu giám sát, kiểm tra, kiểm soát hoạt động của nhóm chuyên gia thẩm định và bộ phận thường trực đăng ký thuốc, đồng ý xét duyệt cấp số đăng ký thuốc trong khi hồ sơ không đủ điều kiện cấp dẫn đến hậu quả 6/7 loại thuốc giả nhãn mác Health 2000 được nhập khẩu và tiêu thụ tại Việt Nam, với trị giá hơn 148 tỷ đồng.

Mặc dù nhận được nhiều thông tin về thuốc Health 2000 Canada là không rõ nguồn gốc, xuất xứ nhưng bị can Trương Quốc Cường không chỉ đạo đình chỉ lưu hành, thu hồi, tiêu hủy thuốc dẫn đến hậu quả các cơ sở y tế trong nước tiếp tục sử dụng các loại thuốc giả nhãn mác Health 2000 Canada, không rõ nguồn gốc xuất xứ để điều trị cho người bệnh, tổng trị giá hơn 3,7 tỷ đồng.

Đối với Nguyễn Việt Hùng, với vai trò là Phó Cục trưởng Cục Quản lý Dược, Phó Chủ tịch Hội đồng xét duyệt thuốc Bộ Y tế, đã không thực hiện đúng chức trách nhiệm vụ được giao, không kiểm tra, rà soát biên bản thẩm định và hồ sơ thuốc nên không phát hiện và ngăn chặn các sai phạm trong quá trình thẩm định, kết luận biên bản của nhân viên cấp dưới; khi tham gia họp Hội đồng đã đồng ý cấp số đăng ký cho 7 loại thuốc mang nhãn mác Health 2000 Canada trong khi hồ sơ không đủ điều kiện cấp dẫn đến hậu quả 6/7 loại thuốc giả nhãn mác Health 2000 được nhập khẩu và tiêu thụ tại Việt Nam.

Bị can Lê Đình Thanh đã thực hiện không đúng nhiệm vụ được giao, khi kiểm tra hồ sơ của Công ty VN Pharma, mặc dù tài liệu trong hồ sơ Hải quan không thống nhất nhưng Lê Đình Thanh đã không phát hiện ra mà vẫn xác nhận cho thông quan 38.500 hộp thuốc H2K Ciprofloxacin giả nhãn mác Health 2000 Canada, không rõ nguồn gốc xuất xứ, trị giá 122.045 USD (tương đương 2,6 tỷ đồng).

Cáo trạng nhận định, bị can Phạm Hồng Châu biết rõ các quy định của pháp luật về hợp pháp hóa Lãnh sự, các quy định khác đối với tài liệu pháp lý trong hồ sơ thuốc nhưng đã cố ý kết luận biên bản cho bổ sung hồ sơ, sau đó đề nghị cấp số đăng ký cho 5 thuốc: Extrafovir; Kaderox-250; Kafotax-1000; MGP Axinex-1000, MGP Mosinase-625 trong khi hồ sơ không đủ điều kiện cấp theo quy định của pháp luật. Bị can Châu cũng tạo điều kiện cho Công ty Vimedimex sớm được cấp số đăng ký cho 2 thuốc H2K Levofloxacin và H2K Ciprofloxacin trái quy định của pháp luật.

Các sai phạm này của Phạm Hồng Châu dẫn đến hậu quả 6/7 loại thuốc giả nhãn mác Health 2000 được nhập khẩu, lưu hành tại Việt Nam, với tổng trị giá hơn 148 tỷ đồng.

Đối với bị can Nguyễn Thị Thu Thủy, Viện Kiểm sát cho rằng bị can Thủy đã cố ý không chấp hành đúng các quy định của pháp luật và Bộ Y tế, tự ý thẩm định lại dựa trên các tài liệu được đưa trái quy định vào hồ sơ nhằm khắc phục các lỗi đã được nhóm chuyên gia đánh giá, đề nghị không cấp số đăng ký, trong khi hồ sơ 2 thuốc H2K Levofloxacin và H2K Ciprofloxacin đã có FSC, GMP bản chính nhằm tạo điều kiện cho các thuốc này được cấp số đăng ký.

Sau đó, Nguyễn Thị Thu Thủy đã thẩm định bổ sung đề nghị cấp số đăng ký cho 2 thuốc trong khi hồ sơ không đủ điều kiện cấp dẫn đến hậu quả các thuốc trên được cấp số đăng ký, nhập khẩu, lưu hành tại Việt Nam, với tổng trị giá 101 tỷ đồng.

Quá trình truy tố, bị can Trương Quốc Cường đã ăn năn hối hận và nộp 1,8 tỷ đồng để khắc phục một phần hậu quả thiệt hại do hành vi không đình chỉ lưu hành thuốc không rõ nguồn gốc xuất xứ gây ra.

Bị can Nguyễn Thị Thu Thủy đã tích cực hợp tác với cơ quan tố tụng, cung cấp nhiều tài liệu để phục vụ điều tra, giải quyết vụ án.

Xét các bị can: Trương Quốc Cường, Nguyễn Việt Hùng, Phạm Hồng Châu có nhiều thành tích trong công tác, đều có bệnh phải điều trị tại Bệnh viện và đã nộp hồ sơ bệnh án cho cơ quan tố tụng… do vậy, Viện Kiểm sát cho rằng cần xem xét giảm nhẹ một phần hình phạt cho những bị can này khi lượng hình.

Cáo trạng cũng nêu rõ sai phạm của các bị can nguyên là cán bộ Cục Quản lý Dược có trách nhiệm của lãnh đạo Bộ Y tế nên cần kiến nghị xem xét xử lý trong công tác quản lý.

Trong vụ án này, bị can Nguyễn Lê Xuân Khang là người đã trực tiếp thỏa thuận mua bán 6 thuốc giả nhãn mác Health 2000 Canada cho 5 doanh nghiệp trong nước thông qua 36 hợp đồng, với tổng số lượng 1.567.704 hộp, trị giá 4.582.687,85 USD (tương đương 94,6 tỷ đồng).

Hiện bị can Nguyễn Lê Xuân Khang đang bỏ trốn, do hết thời hạn điều tra nên Cơ quan điều tra đã tạm đình chỉ điều tra vụ án đối với bị can, khi nào bắt được sẽ tiếp tục điều tra làm rõ cùng với các cá nhân liên quan để xử lý theo quy định pháp luật./.