Xây dựng đội ngũ những người làm văn học nghệ thuật

Quảng Ninh là nơi sản sinh, hội tụ nhiều thế hệ văn nghệ sĩ có năng lực sáng tác dồi dào. Tuy nhiên, lực lượng này đang bị già hóa nhanh, có dấu hiệu chững lại, cần phải tìm ra những giải pháp thiết thực để xây dựng đội ngũ những người làm VHNT trong tình hình mới.

Đồng chí Nguyễn Văn Đọc, Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch HĐND tỉnh (thứ ba, trái sang) trò chuyện với văn nghệ sĩ.

Hội VHNT Quảng Ninh đã ra đời năm 1969. Trải qua 50 năm xây dựng và trưởng thành, từ 84 hội viên ban đầu, đến nay, Hội đã có 526 hội viên, trong đó có 118 hội viên của Hội đã được kết nạp vào các hội chuyên ngành Trung ương. Đấy là chưa kể hàng trăm hội viên của các hội VHNT cấp huyện đang phấn đấu để gia nhập Hội VHNT Quảng Ninh. Cùng với sự phát triển của đất nước và của tỉnh, văn nghệ sĩ Quảng Ninh đã bám sát hiện thực cuộc sống, chuyển tải bằng nghệ thuật những vấn đề nóng hổi của đời sống xã hội; đóng góp tích cực vào mặt trận tư tưởng, văn hóa của tỉnh cũng như cả nước.

Từ đó, nhiều văn nghệ sĩ đã thành danh. Quảng Ninh có 5 nhà văn được tặng Giải thưởng Nhà nước về VHNT, 3 người được tặng thưởng Huân chương Lao Động, hơn 200 lượt người được nhận giải thưởng trong các cuộc thi của các bộ, ngành. Nhiều ca sĩ, diễn viên Vùng mỏ đã thành danh trên sân khấu cả nước như: Quang Thọ, Doãn Tần, Lê Dung, Thanh Xuân, Diệu Thuần, Đức Long, Trang Nhung, Hồ Quỳnh Hương, Ngọc Anh, v.v..

Lãnh đạo tỉnh vinh danh các văn nghệ sĩ tiêu biểu.

Sự quan tâm của tỉnh đã tạo ra "vườn ươm", bổ sung một lực lượng văn nghệ sĩ đáng kể. Có thể kể ra các văn nghệ sĩ như: Vũ Việt Hồng, Đinh Công Tuyến, Uông Triều, Đinh Phương, Cao Nguyệt Nguyên, Vũ Quỳnh Giao, Lê Nhật Trường, v.v.. Lớp hội viên sinh ra trong cuối những năm thế kỷ XX, tuy số lượng không nhiều nhưng đã mạnh dạn tìm tòi về nội dung phản ánh và hình thức thể hiện. Đây được coi là “tài sản” quý báu của VHNT Quảng Ninh, cần được tỉnh quan tâm chăm lo, bồi dưỡng.

Tuy nhiên, đội ngũ làm VHNT của tỉnh đang bộc lộ nhiều hạn chế, như: Số lượng tuy đông, song hội viên sáng tác chỉ khoảng 50%. Tỷ lệ hội viên cao tuổi chiếm gần 2/3. Nhiều hội viên sức khỏe yếu, một số khác chuyển đi tỉnh ngoài dẫn đến trong những năm gần đây VHNT ít có tác phẩm đạt đỉnh cao, gây sự chú ý của công chúng. Hội viên biểu diễn chiếm gần 35%, phần lớn ở độ tuổi 45-65. Ngoài các diễn viên chuyên nghiệp, đa số không phát huy được năng lực do tuổi tác.

Lực lượng sáng tác trẻ lại quá mỏng. Nếu tính ở độ tuổi dưới 40 đối với nữ và dưới 45 đối với nam thì toàn tỉnh hiện nay chỉ có khoảng 20 tác giả. Phần lớn các tác giả trẻ hiện đang công tác tại cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp chịu sức ép về công việc được giao nên ít có thời gian đầu tư cho sáng tác.

Khắc phục những hạn chế đó, Hội VHNT tỉnh đã lập Đề án xây dựng đội ngũ làm công tác VHNT tỉnh Quảng Ninh giai đoạn 2011-2015, định hướng đến năm 2020 và được UBND tỉnh phê duyệt. Nhà văn Lê Toán, nguyên Chủ tịch Hội VHNT Quảng Ninh, người đã tham gia xây dựng Đề án, nhớ lại: “Thực hiện Đề án, VHNT tỉnh đã có hẳn một cơ chế hoạt động chứ không theo kiểu cảm tính và ngẫu hứng. Đây là Đề án đầu tiên của 63 tỉnh, thành phố trong cả nước đề cập trực tiếp, đặt ra những nội dung, giải pháp về đội ngũ những người làm VHNT”.

Đề án tập trung vào việc xây dựng đội ngũ sáng tác biểu diễn, sưu tầm, quảng bá VHNT và cơ chế của tỉnh đối với văn nghệ sĩ trong tình hình mới. Trong 7 năm qua, Hội đã tham mưu cho tỉnh ban hành các văn bản, cơ chế mới nhằm động viên, khuyến khích sáng tạo, bồi dưỡng lực lượng, đào tạo tài năng... đảm bảo cho một bộ phận văn nghệ sĩ sống bằng nghề, yên tâm gắn bó và cống hiến nhiều tác phẩm có giá trị về nội dung và tư tưởng. Tỉnh đã có chế độ khen thưởng kịp thời với văn nghệ sĩ được giải ở Trung ương và quốc tế; xuất bản tuyển tập văn học, ảnh nghệ thuật của tỉnh; tổ chức trao giải Văn nghệ Hạ Long giai đoạn 2010-2015; lãnh đạo tỉnh có nhiều cuộc gặp gỡ, tiếp xúc với văn nghệ sĩ tiêu biểu; huy động nguồn lực xã hội, tạo quỹ hỗ trợ sáng tác cho các nhà văn Quảng Ninh, CLB Thơ Lê Thánh Tông thuộc Ủy ban MTTQ tỉnh, v.v..

Văn nghệ sĩ thả phướn thơ tại TP Móng Cái.

Đồng thời, Hội đẩy mạnh phát hiện, bồi dưỡng, động viên các tài năng trẻ sáng tác, biểu diễn. Với đội ngũ sưu tầm VHNT, Hội tạo điều kiện làm việc, giúp đỡ quá trình bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa văn nghệ dân gian. Với đội ngũ biểu diễn, Hội tạo điều kiện giao lưu biểu diễn trong tỉnh, trong nước và quốc tế, tuyển chọn bồi dưỡng, đào tạo.

Nhìn chung, văn nghệ sĩ Quảng Ninh bằng trách nhiệm công dân của mình đã và đang ra sức đào tạo và tự đào tạo, tự đổi mới để bứt phá mạnh mẽ hơn trên hành trình sáng tạo. Họ đã đem đến bức tranh đa dạng, phong phú về tư tưởng nghệ thuật và phong cách sáng tạo, góp phần xứng đáng xây dựng quê hương giàu đẹp, xây dựng văn hóa, con người Vùng mỏ, xây dựng nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc.

Phạm Học[links()]