Xây dựng nông thôn mới: Gỡ khó tiêu chí môi trường

Thực hiện tiêu chí môi trường trong xây dựng NTM, phụ thuộc nhiều vào thói quen, tập quán sinh hoạt, sản xuất của người dân địa phương. Đối với các địa phương vùng sâu, vùng xa thì cần rất nhiều sự nỗ lực vào cuộc để đạt tiêu chí này. Với những thôn, xã đã “về đích” cũng luôn chú trọng duy trì tốt được nền nếp từ các khu dân cư để không bị “biến động” về môi trường.

Phong trào "Ngày chủ nhật xanh", giữ gìn vệ sinh tuyến đường ngõ xóm tại thôn Phúc Thị, xã Việt Dân (TX Đông Triều) được người dân tích cực tham gia.

Nhờ có sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị và nhân dân, chương trình xây dựng NTM đã thổi luồng sinh khí mới, nâng cao chất lượng đời sống của người dân trên địa bàn tỉnh. Sự chuyển biến đó thể hiện rõ ở cảnh quan nông thôn, chất lượng môi trường ngày càng được đổi mới, nâng cao rõ rệt. Bởi trong nhiệm vụ xây dựng NTM, có riêng một tiêu chí số 17 về môi trường để các xã khu vực nông thôn phấn đấu thực hiện.

Tiêu chí này bao gồm: Tỷ lệ hộ được sử dụng nước sạch hợp vệ sinh theo quy chuẩn quốc gia; các cơ sở sản xuất - kinh doanh đạt tiêu chuẩn về môi trường; không có các hoạt động gây suy giảm môi trường và có các hoạt động phát triển môi trường xanh - sạch - đẹp; nghĩa trang được xây dựng theo quy hoạch; chất thải, nước thải được thu gom và xử lý theo quy định.

Tuy nhiên, theo đánh giá của Ban xây dựng NTM tỉnh và thực tiễn triển khai của nhiều địa phương đều cho rằng, môi trường là một trong những tiêu chí khó, dễ biến động, do ranh giới giữa đạt và chưa đạt chuẩn rất mong manh, phụ thuộc nhiều yếu tố chủ quan, khách quan. Quan trọng nhất vẫn là nếp sống, tập quán, ý thức của mỗi người dân.

Hội LHPN TP Hạ Long tuyên truyền cho các ngư dân trên địa bàn phường Hà Phong sử dụng túi nilon dễ phân hủy trong sinh hoạt. Ảnh: Vân Anh

Việc giải quyết các vấn đề môi trường không phải việc làm một sớm, một chiều là xong mà cần thường xuyên và liên tục. Ngay từ các xã cũng đều phải chủ động phát huy vai trò của hệ thống chính trị từ xã đến các thôn, xóm, huy động sự tham gia đóng góp của người dân, doanh nghiệp để từng bước phấn đấu đạt chuẩn các chỉ tiêu về môi trường.

Như là các chi hội, đoàn thể chủ trì các phong trào, hoạt động thi đua giữ gìn đường ngõ xóm sáng, xanh, sạch, đẹp; trồng và chăm sóc tuyến đường hoa, cây xanh; lắp đặt thùng rác công cộng gắn với nền nếp thu gom, vận chuyển, xử lý rác thải đúng quy định...

Trong chăn nuôi, các hộ gia đình và các chủ trang trại đã lắp đặt, xây dựng hầm biogas hay áp dụng công nghệ xử lý chất thải để sử dụng, góp phần giảm thiểu phần lớn chất thải, rác thải làm suy giảm môi trường.

Người dân ở bản vùng cao Nà Sa (xã Hoành Mô, huyện Bình Liêu) chủ động xây nhà tiêu hợp vệ sinh là một ví dụ cho việc đã thay đổi ý thức, nếp sinh hoạt lạc hậu.

Toàn bộ những hoạt động này yêu cầu phải có sự hưởng ứng, tham gia sôi nổi trong nhân dân, trở thành nền nếp của cả cộng đồng, tức là phải làm tốt công tác tuyên truyền, vận động thường xuyên, liên tục tại cơ sở. Nhất là đối với các địa bàn vùng sâu, vùng xa, người dân nhìn chung còn nhiều thói quen, tập quán lạc hậu (chưa có nhà vệ sinh, chuồng trại gần nhà ở, còn giữ nếp sinh hoạt không gọn gàng, vệ sinh,...) cần phải thay đổi không chỉ trong một sớm một chiều.

Ngoài ra, còn có những yếu tố khác ảnh hưởng đến thành công của tiêu chí môi trường, như là do nguồn lực đầu tư hạn chế nên các địa phương khi xây dựng kế hoạch thường ưu tiên dành kinh phí triển khai trước cho các tiêu chí hạ tầng, xây dựng cơ bản, phát triển sản xuất...

Hay như để tiến hành sát sao về nội dung “các cơ sở sản xuất - kinh doanh đạt tiêu chuẩn về môi trường” thì vẫn có nơi, có lúc còn gặp vướng mắc do việc thanh kiểm tra chưa được thực hiện thường xuyên, liên tục...

Nhiệm vụ duy trì và nâng cao chất lượng tiêu chí môi trường trong xây dựng NTM luôn cần sự chung tay của cả hệ thống chính trị và người dân. Theo đó, cần làm tốt từ công tác tuyên truyền, vận động để nâng cao ý thức người dân; đưa các quy định về bảo vệ môi trường và xây dựng cảnh quan vào các quy ước, hương ước để hình thành nền nếp chung, nghiêm túc cùng thực hiện; phát huy được vai trò giám sát của cộng đồng.

Hoàng Giang

[links()]