Bằng những lựa chọn riêng, nhiều thanh niên thế hệ 9X đang khẳng định bản thân trên con đường lập thân, lập nghiệp. Họ chinh phục những thử thách lớn do bản thân đề ra, từ chối chọn con đường của số đông hay hướng đi đã được dọn sẵn. Không phải ai trong số họ cũng thành công, song tinh thần khởi nghiệp của họ đã truyền cảm hứng mạnh mẽ cho không chỉ những người trẻ, mà là toàn xã hội. Chuyện mà tôi muốn nói đến cũng là một câu chuyện đầy cảm hứng...

Cuối năm 2018, tôi nghe loáng thoáng người Hoành Bồ rỉ tai chuyện HTX Quang Vân cùng người dân thôn Đình, xã Thống Nhất, trồng giống cây lạ - Sachi, đem lại giá trị kinh tế cao khi có thể sản xuất được trên 200 sản phẩm hàng hóa. Giám đốc HTX - người đưa cây Sachi về đất Hoành Bồ lại là thanh niên 9X trẻ măng, tràn đầy nhiệt huyết.

Để tìm hiểu về cây Sachi và hành trình đưa loại cây đặc biệt này trồng, phát triển sản xuất quy mô lớn theo hướng chuyên nghiệp ở Hoành Bồ, tôi tìm về thôn Đình gặp Nguyễn Đắc Quang, Giám đốc HTX. Không ngờ, cuộc gặp gỡ thú vị với vị giám đốc năng động hôm đó đã cho chúng tôi có thêm những cái nhìn rất khác về sức trẻ, về khát vọng của tuổi trẻ thời đại 4.0.

Chàng thanh niên mới ngoài 20 tuổi (SN 1997) tỏ ra khá hiền lành, rụt rè, trái ngược hẳn với sự quả quyết, dám nghĩ, dám làm cùng những ý tưởng táo bạo. Sau khi tốt nghiệp Trường Cao đẳng Giao thông cơ điện Quảng Ninh với tấm bằng loại giỏi, Quang lại quyết định rẽ ngang sang tìm kiếm cơ hội từ ngành nông nghiệp và xây dựng cơ sở làm ăn trên chính quê hương của mình.

Nguyễn Đắc Quang tâm sự: Không biết có phải do sinh ra, lớn lên trong gia đình thuần nông hay không, mà từ nhỏ, mình đã rất thích cây cối. Càng lớn, mình càng thích tìm hiểu các loại cây trồng, nhất là những giống cây sản xuất nông nghiệp. Cũng chính từ những lần lang thang trên mạng đọc tài liệu, mình biết đến Sachi, loại cây có giá trị kinh tế cực kỳ cao và sản phẩm làm ra từ nó rất được ưa chuộng ở nước ngoài. Và mình đã lựa chọn khởi nghiệp từ giống cây đặc biệt này.

Quyết tâm khởi nghiệp, Quang đã đến nhiều tỉnh, thành để học hỏi kỹ thuật trồng, chăm sóc cây Sachi. Từ kinh nghiệm thực tế và vốn kiến thức tích lũy được, Quang nhanh chóng lên ý tưởng, xây dựng phương án trồng và sản xuất sản phảm từ Sachi. Đầu năm 2018, HTX Quang Vân do chàng thanh niên trẻ làm giám đốc ra đời. HTX hiện có 7 thành viên trồng Sachi với tổng diện tích hơn 3ha. Không dừng lại ở mô hình sản xuất nhỏ lẻ, Quang cùng các cộng sự xây dựng dự án liên kết chuỗi giá trị sản xuất, tiêu thụ nông dược huyện Hoành Bồ giai đoạn 2018-2030. Tháng 9/2018, dự án đã được UBND tỉnh chấp thuận địa điểm nghiên cứu lập quy hoạch chi tiết tại xã Thống Nhất, diện tích nghiên cứu 5ha, tổng mức đầu tư dự kiến 5,4 tỷ đồng.

“Khó nhất trong quá trình bắt tay vào thực hiện ý tưởng có lẽ là khâu gây dựng niềm tin, lòng tin của mọi người. Đối với loại cây mới như Sachi, việc chấp nhận đầu tư lớn là điều không hề dễ dàng. Tuy nhiên, với tính ưu việt và giá trị kinh tế của Sa chi, tiềm năng còn bỏ ngỏ của thị trường, mình đã hoạch định ra những bước đi chắc chắn, có tính khả thi, nên gia đình, người dân trong thôn tin tưởng, chung sức chung vốn thực hiện” - Quang bộc bạch.

Cụm từ này cũng chính là căn nguyên đưa Nguyễn Đắc Quang - Giám đốc HTX Quang Vân bén duyên với Sa chi để từ đó hình thành nên dự định tạo ra điểm nhấn trong lĩnh vực nông nghiệp, đặc biệt là xây dựng nền nông nghiệp 4.0.

Dẫn chúng tôi tham quan vườn Sachi, Quang cho biết: Sachi là giống cây hoang dại, xuất xứ từ rừng mưa nhiệt đới Amazon (Nam Mỹ), trên lãnh thổ Suriname, Ecuador, Peru... Năm 2012, giống cây được Công ty CP Sacha Inchi Việt Nam nhập về từ Peru trồng khảo nghiệm lần đầu tiên tại Học viện Nông nghiệp Việt Nam, tiến hành thuần hóa giống tại Việt Nam. Sau 6 năm trồng khảo nghiệm, phát triển sản xuất liên tục, tháng 1/2019, Sachi chính thức được công nhận đặc cách giống dược liệu mới. Không chỉ là cây công nghiệp lâu năm lấy dầu, thực phẩm, Sachi còn được mệnh danh là “vua” của các loại hạt, với hàm lượng cao các chất dinh dưỡng, tốt cho sức khỏe con người, nhất là tim mạch, trí não, huyết áp...

Nhìn vườn Sachi xanh mướt cả một vùng, quả trĩu trịt, ít ai nghĩ những cây này chỉ mới được trồng cách đây không lâu. Sachi bắt đầu được thu hoạch sau 3 tháng trồng, chăm sóc và có thể thu hoạch liên tục trong vòng 20 năm/cây. Vì vậy, xuống giống từ tháng 1/2018, đến tháng 4/2018, ngọn, lá của cây Sachi đã được HTX Quang Vân thu hoạch và đưa đến tay người tiêu dùng tại Hội chợ OCOP khu vực phía Bắc - Quảng Ninh 2018. Chỉ sau 8 tháng, HTX đã thu hoạch hạt và sản xuất các sản phẩm chiết xuất từ hạt, thân cây Sachi. Tuy có thể sản xuất đến hơn 200 sản phẩm, nhưng hiện HTX mới lựa chọn khoảng 10 sản phẩm để thực hiện, như: Bánh, tinh bột, viên uống bổ dưỡng, hạt rang sấy, dầu ăn...

Để phục vụ chiến lược sản xuất lâu dài, HTX “bắt tay” với các đơn vị, tổ chức, thực hiện quy trình kỹ thuật sản xuất và đóng gói, hợp đồng bao tiêu sản phẩm. Trong đó, HTX ký hợp đồng chiến lược với Viện Hàn lâm khoa học Việt Nam về trồng, sản xuất cây dược liệu; ký hợp đồng với Viện Công nghiệp thực phẩm, Công ty CP chè Tân Cương Hoàng Bình (Tuyên Quang) phối hợp sản xuất bao tiêu sản phẩm. Đặc biệt, ký hợp đồng với Tập đoàn Tâm Hoàng Việt tiêu thụ sản phẩm trong 20 năm... Năm 2018, HTX trồng thử nghiệm, sản xuất trên 3 tạ hạt, 2.000 gói trà thảo mộc, hàng trăm chai dầu Sachi. Tuy nhiên, sản lượng này vẫn còn khiêm tốn so với nhu cầu thị trường, hợp đồng ký kết với các đơn vị trong những năm tiếp theo.

Hiện HTX Quang Vân đang tập trung giới thiệu sản phẩm ra thị trường, đăng ký một số sản phẩm tham gia dự thi sản phẩm OCOP của tỉnh; đồng thời, từng bước mở rộng quy mô sản xuất, xây dựng vùng nguyên liệu và vận động người dân tham gia sản xuất, ký kết bao tiêu sản phẩm.

Đối với người nông dân, tìm được loại cây trồng hiệu quả kinh tế cao lại cho thu hoạch nhiều, thu hoạch lâu trong vòng nhiều năm như Sachi là điều đáng cân nhắc. Do vậy, không ít người dân thôn Đình đã mạnh dạn học hỏi kinh nghiệm từ Nguyễn Đắc Quang, thử nghiệm trồng loại cây này.

Anh Trần Đắc Dũng, thôn Đình chia sẻ: Tháng 4 năm ngoái, gia đình tôi trồng hơn 1ha cây Sachi và ký hợp đồng tiêu thụ sản phẩm với HTX Quang Vân. Cây Sachi vừa dễ trồng, không tốn nhiều chi phí, lại cho thu hoạch nhanh, giá trị sản phẩm cao nên gia đình tôi rất phấn khởi. Tôi đang nghĩ đến việc sẽ mở rộng diện tích trồng trong những năm tới.

Ông Phạm Văn Luyến, Chủ tịch UBND xã Thống Nhất cho biết: Hiện xã đang hỗ trợ đơn vị lập quy hoạch, trình UBND huyện phê duyệt quy hoạch thực hiện dự án của HTX Quang Vân. Sau khi được phê duyệt, xã sẽ trích nguồn vốn xây dựng NTM hỗ trợ HTX phát triển sản xuất; vận động người dân tham gia trồng và thành lập các tổ hợp tác, HTX trồng Sachi để loại cây này dần trở thành cây kinh tế chủ lực của địa phương. Qua đó, giúp giải quyết việc làm, tăng thu nhập cho nông dân và từng bước xây dựng các mô hình HTX nông dược sản xuất những sản phẩm tốt theo hướng công nghiệp hóa - hiện đại hóa nông nghiệp nông thôn.

Liên kết chuỗi giá trị sản xuất, tiêu thụ nông dược trong giai đoạn dài là dự án lớn, mang chiến lược dài hơi nên việc triển khai thực hiện chắc chắn gặp phải nhiều khó khăn, rủi ro. Song, cùng với sự đam mê, nhiệt huyết của Nguyễn Đắc Quang và những gì vị giám đốc HTX 9X đã, đang làm, ở phương tiện chủ quan, tin rằng chàng trai này sẽ thành công, vấn đề còn lại là thời gian.

Bài, ảnh: Ngô Dịu

Trình bày: Tất Đạt