Cảnh báo về giảm chỉ tiêu tiêm chủng

Nhờ đẩy mạnh công tác tuyên truyền, tỷ lệ trẻ em được tiêm phòng bệnh đúng độ tuổi của Quảng Ninh luôn đạt cao. Tuy nhiên, trong thời gian gần đây, một số chỉ tiêu trong chương trình tiêm chủng trên địa bàn có xu hướng thấp đi, không đạt như kế hoạch đề ra. Thực trạng này đang đặt ra những nỗi lo trong công tác phòng dịch bệnh.

Nhiều chỉ tiêu không đạt

Chị Đặng Thị Tuyến ở khu 5, phường Hồng Hà, TP Hạ Long có con được 9 tháng tuổi. Khi cháu được 3 tháng, chị đã đưa con đến Trạm Y tế phường Hồng Hà tiêm phòng. Theo chương trình, để đảm bảo phòng chống dịch bệnh tốt, trẻ dưới một tuổi phải tiêm 3 mũi vắc-xin Quinvaxem (loại vắc-xin 5 trong 1 để phòng chống các bệnh viêm gan B, bạch hầu, ho gà, uốn ván, bệnh viêm phổi và viêm màng não do vi khuẩn hib gây nên). Tuy nhiên, sau khi theo dõi trên phương tiện thông tin đại chúng thấy ở một số tỉnh có trẻ bị phản ứng sau tiêm, thậm chí có những trường hợp tử vong khiến chị Tuyến hoang mang. Mặc dù con chị đã tiêm được 2 mũi 5 trong 1, song chị quyết định dừng, không cho con đi tiêm mũi thứ 3.

Tiêm phòng cho trẻ tại Trạm Y tế phường Hồng Hà (TP Hạ Long). Ảnh: THU NGUYÊT

Không phải riêng chị Tuyến mà tâm lý hoang mang phổ biến ở khá nhiều bà mẹ có con dưới một tuổi. Bởi vậy, năm 2012, trên địa bàn tỉnh, tỷ lệ trẻ dưới 1 tuổi tiêm vắc-xin 5 trong 1 chỉ được gần 90%. Trong đó, số địa phương có tỷ lệ thấp chủ yếu rơi vào khu vực thành thị, như: Móng Cái được 81%, Hạ Long 80,6%. Đáng lo ngại nhất là tỷ lệ tiêm vắc-xin viêm gan B sơ sinh cho trẻ trong 24 giờ đầu sau sinh. Việc tiêm vắc-xin viêm gan B sớm cho trẻ là giải pháp tốt nhất để phòng tránh bệnh viêm gan B, trong đó có phòng lây truyền từ mẹ sang con. Kế hoạch mà Sở Y tế đề ra từ đầu năm 2012 khá khiêm tốn, đạt tỷ lệ 65%, nhưng cũng chỉ thực hiện được 61,72%. Đấy là tính chung toàn tỉnh, còn tỷ lệ của nhiều địa phương chỉ đạt từ 17-36%, như: Đầm Hà, Cẩm Phả, Móng Cái… Không chỉ riêng các loại vắc-xin tiêm cho trẻ dưới 1 tuổi mà ngay cả vắc-xin mũi nhắc lại để tiêm cho trẻ 1-2 tuổi, tỷ lệ này cũng không được như mong muốn, như tiêm nhắc lại vắc-xin sởi và vắc-xin DPT (phòng chống bệnh bạch hầu, ho gà, uốn ván) chỉ đạt gần 60%-67,9%.

Đâu là Nguyên nhân?

Nguyên nhân một số chỉ tiêu tiêm phòng cho trẻ dưới một tuổi ở một số nơi  đạt tỷ lệ chưa cao là  do tác động của việc cập nhật thông tin những trường hợp phản ứng sau tiêm khiến nhiều gia đình hoang mang, không cho con đi tiêm phòng. Một số bệnh viện e dè, sợ trách nhiệm nên hạn chế tiêm phòng sớm cho trẻ. Ngay như Bệnh viện Đa khoa tỉnh, sau khi Sở Y tế chỉ đạo quyết liệt, năm 2012 tỷ lệ trẻ sau sinh được tiêm vắc-xin viêm gan B chỉ nhích lên đạt khoảng 40% thay vì khoảng 20% như những năm trước. Còn ở các trạm y tế, sau khi tiêm xong cho trẻ, nhiều cán bộ nhân viên y tế chưa tư vấn cho gia đình về lịch tiêm mũi nhắc lại, nhất là trẻ sau một tuổi. Theo Thạc sĩ Vũ Quyết Thắng, Phó Giám đốc Trung tâm Y tế dự phòng tỉnh: “Một trong những nguyên nhân quan trọng dẫn đến một số chỉ tiêu tiêm chủng trên địa bàn có xu hướng giảm là do công tác tuyên truyền, vận động người dân đưa con em đi tiêm phòng những năm gần đây có phần lơ là so với những năm đầu mới triển khai. Thay vì sự vào cuộc vận động rầm rộ của nhiều ban, ngành, đoàn thể như trước thì nay chủ yếu phụ thuộc vào đội ngũ cán bộ y tế”.

Hiện nay, ngoài các loại vắc-xin trong chương trình tiêm chủng mở rộng, trên địa bàn tỉnh cũng đã triển khai tiêm một số loại vắc-xin dịch vụ để phòng tránh các bệnh thường xuyên xuất hiện như cúm, rubenla, tiêu chảy, thuỷ đậu… Tuy nhiên, do tâm lý vẫn trông chờ, ỷ lại vào sự bao cấp của Nhà nước nên số lượng người đi tiêm dịch vụ cũng không nhiều.

Thạc sĩ Vũ Quyết Thắng khẳng định: “Phải nhìn nhận những thành tựu do công tác tiêm chủng trên địa bàn tỉnh mang lại là khá tốt: Từ năm 1994, Quảng Ninh đã cơ bản  thanh toán được bệnh bại liệt, ho gà, bạch hầu. Các trường hợp mắc bệnh sởi, uốn ván sơ sinh cũng giảm đáng kể. Tuy nhiên, nếu ngành Y tế, các ban, ngành, đoàn thể, địa phương không vào cuộc tích cực tuyên truyền, vận động sẽ dẫn đến khả năng sự quay trở lại của những bệnh này và cả sự bùng phát của các dịch bệnh khác”.

Cầm Khuê