Chuyện ở dự án Khu đô thị Kim Sơn

Dự án Đầu tư xây dựng - Kinh doanh hạ tầng khu đô thị Kim Sơn (huyện Đông Triều) là một trong những dự án trọng điểm của tỉnh. Dự án có ý nghĩa đặc biệt quan trọng, bởi sau khi hoàn thành không những sẽ là điểm nhấn đô thị cho huyện Đông Triều (tiến tới nâng cấp thành TX Đông Triều vào năm 2015) mà còn tạo ra diện mạo mới cho khu vực phía Tây của tỉnh. Thế nhưng, đã 8 năm trôi qua, khâu giải phóng mặt bằng (GPMB) tại dự án này vẫn chưa thể hoàn thiện chỉ vì sự thiếu hiểu biết của một bộ phận người dân có đất nằm trong khu vực dự án. Điều đáng nói ở đây là, liệu có phải người dân chưa hiểu thấu đáo được luật hay cố tình không hiểu luật đề đòi hỏi những quyền lợi không chính đáng? Câu chuyện về sự “cố ý hay vô ý” này nếu ra tới pháp luật chắc chắn sẽ không đơn giản như nhiều người vẫn nghĩ.

Văn phòng Luật sư Hưng Giang làm việc với UBND huyện Đông Triều, có sự tham gia của chính quyền các xã và đại diện một số hộ dân đại diện cho 82 hộ dân chưa đồng ý với việc đền bù GPMB dự án.

8 năm chưa thể GPMB

Dự án Đầu tư xây dựng - Kinh doanh hạ tầng khu đô thị Kim Sen được UBND tỉnh phê duyệt tại Quyết định số 3763/QĐ-UBND ngày 22-10-2004. Theo đó, tỉnh đã đồng ý giao cho Công ty CP Đầu tư Công nghiệp An Sinh  làm chủ đầu tư, cùng với quyết định phê duyệt quy hoạch chi tiết xây dựng Khu đô thị mới Kim Sen. Tổng diện tích quy hoạch của khu đô thị là 397.500m2, thời gian thực hiện từ năm 2004 đến 2008. Tuy nhiên, trong suốt gần 5 năm, dự án gần như giậm chân tại chỗ, không thể triển khai do vướng mắc khâu GPMB. Năm 2009, chủ đầu tư đành ngậm ngùi trả lại dự án cho tỉnh.

Để khu đô thị tiếp tục được triển khai đúng quy hoạch, ngày 25-6-2009 UBND tỉnh ban hành Quyết định số 1981/QĐ-UBND, phê duyệt chủ đầu tư dự án từ Công ty CP Đầu tư Công nghiệp An Sinh sang cho Công ty TNHH Thành Tâm 668. Để chủ đầu tư mới triển khai thuận lợi dự án, ngày 4-9-2009 UBND tỉnh tiếp tục ban hành Quyết định số 2688/QĐ-UBND về việc thu hồi và giao đất cho UBND huyện Đông Triều để bồi thường, GPMB thực hiện dự án. Căn cứ quyết định này, UBND huyện Đông Triều có trách nhiệm phải thu hồi diện tích đất là 415.897,3m2 để bàn giao cho nhà đầu tư.

Được biết, thi hành các Quyết định của UBND tỉnh, UBND huyện Đông Triều, chủ đầu tư và UBND xã Kim Sơn phối hợp với các tổ chức, các đoàn thể tuyên truyền, vận động các hộ dân có đất nông nghiệp bị thu hồi, tổ chức gần trăm buổi họp từ đội sản xuất, đến thôn, xóm để tuyên truyền phổ biến, giải đáp thắc mắc cho người dân; in ấn hàng nghìn bộ tài liệu, phát thanh trên hệ thống loa của xã về chế độ, chính sách bồi thường... Mặc dù vậy, sau 8 năm với rất nhiều nỗ lực của UBND huyện cũng như chủ đầu tư và các ngành chức năng thì cho đến thời điểm này mới có 770 hộ/852 hộ dân nhận tiền bồi thường, cam kết bàn giao mặt bằng. Còn lại 82 hộ dân (tương ứng với 4,68ha đất) không nhận tiền bồi thường với lý do: giá bồi thường không thoả đáng, chủ đầu tư chưa được tỉnh đồng ý cho tiếp nhận từ Công ty CP An Sinh; chủ đầu tư chưa thoả thuận giá đền bù với người dân...

Ông Đồng Thanh Hải, Giám đốc Công ty TNHH Thành Tâm 668 cho biết: Do không GPMB được nên dự án vẫn chưa thể triển khai, điều này ảnh hưởng không nhỏ tới tiến độ chung của dự án, gây thiệt hại lớn đến cho chủ đầu tư. Chúng tôi cũng đã nhiều lần phối hợp với chính quyền địa phương trực tiếp làm việc với các hộ dân nhưng chưa thể giải quyết được vấn đề do hộ dân đòi hỏi giá đất đền bù theo sự thương lượng giữa chủ đầu tư và người dân. Mà, trên thực tế vấn đề bồi thường GPMB là của địa phương.

Dự án chậm GPMB, chủ đầu tư thiệt hại là điều đương nhiên. Tuy nhiên, bản thân những hộ dân sống trong khu vực dự án cũng phải chịu khá nhiều ảnh hưởng. Do chưa GPMB xong nên một số tuyến kênh dẫn nước tại khu vực thôn Kim Sen, Cổ Giản nằm gần dự án vẫn chưa được hoàn thiện. Đang trong giai đoạn mùa mưa, nước không thể tiêu thoát nên thường xuyên gây gập úng, đi lại vô cùng khó khăn. Nước sinh hoạt cũng bị nhiễm bẩn nên người dân khu vực này (đặc biệt là trẻ em) dễ mắc nhiều bệnh về tiêu hoá, chân tay miệng…

Khu vực dự án khu đô thị Kim Sơn ngổn ngang do chưa hoàn chỉnh khâu GPMB.

Khi pháp luật vào cuộc

Để làm rõ những kiến nghị của người dân, đồng thời tham gia cùng nhà đầu tư tháo gỡ khó khăn trong dự án theo chủ trương của tỉnh, mới đây UBND huyện Đông Triều đã trực tiếp mời Văn phòng Luật sư Hưng Giang (Đoàn Luật sư Hà Nội) tham gia giải đáp. Sau thời gian nghiên cứu và thẩm định các văn bản, chế độ chính sách, Văn phòng Luật sư Hưng Giang khẳng định: Các quyết định ban hành của UBND tỉnh Quảng Ninh và các văn bản của UBND huyện Đông Triều về vấn đề liên quan đến dự án Đầu tư xây dựng - Kinh doanh hạ tầng khu đô thị Kim Sơn đều đúng luật. Về những kiến nghị của các hộ dân cũng đã được giải đáp rất cụ thể, trên cơ sở áp dụng các văn bản pháp luật hiện hành. Đáng chú ý là một số yêu cầu liên quan đến tăng giá đền bù đất. Cụ thể, về yêu cầu hỗ trợ chuyển đổi nghề bằng 5 lần giá của loại đất bị thu hồi, UBND huyện Đông Triều đã căn cứ vào Điểm a, Khoản 1, Điều 37 của UBND tỉnh Quảng Ninh để thực hiện. Quyết định này cũng phù hợp với Khoản 2, điều 22 tại Nghị định số 69/2009 của Chính phủ. Như vậy, UBND huyện Đông Triều đã áp dụng đúng các quy định pháp lý.

Về yêu cầu hỗ trợ 35% giá đất ở liền kề (theo Điều 21 - Nghị định 69/2009 của Chính phủ) theo Văn phòng Luật sư Hưng Giang cũng không thoả đáng. Cụ thể, theo Khoản 2, Điều 21, NĐ 69 đã điều chỉnh 2 nhóm đối tượng được hỗ trợ thêm tiền đền bù. Ở nhóm thứ nhất là “trong địa giới phường, khu dân cư thị trấn, khu dân cư nông thôn” -  khi đối chiếu với tình hình thực tế thì diện tích đất bị thu hồi để xây dựng khu đô thị Kim Sen nằm trọn vẹn ngoài cánh đồng thuần canh lúa nước. Không nằm trong địa giới hành chính phường, thị trấn hoặc trong địa giới khu dân cư nông thôn. Do vậy, không nằm trong khuôn khổ điều chỉnh của Nghị định 69. Ở nhóm thứ 2 nằm trong diện điều chỉnh của Nghị định 69 “thửa đất nông nghiệp tiếp giáp với ranh giới hành chính phường, ranh giới khu dân cư”. Qua thực địa và trên bản đồ cho thấy sát khu đất thu hồi có 2 hộ dân có đất ở chỉ là điểm dân cư đơn lẻ, không nằm trong khu dân cư. Do vậy, một số thửa đất tiếp giáp với ranh giới thửa đất ở của 2 hộ này không được hưởng hỗ trợ theo NĐ 69. Bên cạnh đó, không tìm thấy điều kiện để chứng minh được những giá trị, sản lượng canh tác, những đặc điểm khác biệt thoả mãn khái niệm “tiếp giáp ranh giới khu dân cư” tại các vị trí ô đất đền bù. Vì vậy, yêu cầu hỗ trợ 35% giá đất liền kề theo NĐ69 không thể đáp ứng được.

Về yêu cầu tăng giá bồi thường đất cao hơn giá đã áp dụng bồi thường hiện nay cũng không có căn cứ pháp lý. Hiện tại giá đất đền bù là 38.000đồng/m2 đã là mức giá cao nhất theo quy định của Nhà nước và hoàn toàn phù hợp với Khoản 1, Điều 9, Nghị định 197/2004/NĐ-CP và Điều 13 của Nghị định 188/2004/NĐ-CP ngày 16-11-2004 của Chính phủ. Đối với một số kiến nghị khác của người dân, đoàn luật sư cũng đã làm rõ và có văn bản chi tiết. Trao đổi với chúng tôi, luật sư Nguyễn Đình Hưng, trưởng Văn phòng Luật sư Hưng Giang cho biết: Việc người dân khiếu kiện cũng là xuất phát từ mong muốn được bồi thường thoả đáng. Tuy nhiên, do không được tìm hiểu hết các nội dung trong các văn bản pháp luật nên dẫn đến cách hiểu sai lệch điều luật, khiếu kiện kéo dài. Ngay bản thân những hộ dân này cũng không hề có lợi trong việc trây ỳ bàn giao đất vì căn cứ theo luật định sẽ không thể thay đổi mức giá đền bù. Mặt khác, trong một số trường hợp tương tự như dự án này, chính quyền hay chủ đầu tư cũng có thể kiện ngược lại người dân vì chậm trễ tiến độ gây thất thoát tiền của Nhà nước, ảnh hưởng tới tiến độ thực hiện dự án của chủ đầu tư... Khi ra đến pháp luật thì chỉ nói lý chứ không nói đến tình, người sai chắc chắn sẽ phải bồi thường những tổn thất từ hành vi mà mình gây ra. Một lời khuyên cho các hộ dân vẫn còn nghi ngờ việc thực hiện chính sách của chính quyền thì nên tìm đến các văn phòng luật sư uy tín để được tư vấn và giải đáp chứ không nên chỉ dựa vào một, hai điều luật nào đó. Vì có thể khi tự đối chiếu, áp dụng điều luật vào thực tế trường hợp của mình lại không đúng, sai lệch so với điều luật quy định.

Cũng cần phải nói thêm rằng, Văn phòng Luật sư Hưng Giang mặc dù do huyện Đông Triều mời nhưng hoạt động độc lập và chỉ dựa trên những nghiên cứu về chế độ, chính sách của Nhà nước cũng như các văn bản đã ban hành của tỉnh và huyện Đông Triều để có câu trả lời chính xác nhất cho các bên.

Lời kết

Qua tìm hiểu được biết, trong thời gian sớm nhất, UBND huyện Đông Triều sẽ công bố các kết luận của Văn phòng Luật sư Hưng Giang để tuyên truyền rộng rãi đến các hộ dân. Qua đó, giúp các hộ dân một lần nữa tiếp thu đúng đắn và chính xác các văn bản luật, các chủ trương chính sách của Nhà nước và của địa phương. Nếu các hộ dân vẫn cố ý trây ì thì giải pháp cưỡng chế là cần thiết.

Câu chuyện về dự án Kim Sơn là một trong số rất nhiều dự án hiện nay vì người dân không hiểu thấu đáo được các văn bản pháp luật mà dẫn đến khiếu kiện kéo dài, thiệt hại tiền của của Nhà nước và chủ đầu tư. Người dân thì có cái “lý” riêng, tuy nhiên nếu chính quyền địa phương có giải pháp tích cực và kiên quyết hơn trong việc tuyên truyền, hướng dẫn chủ trương chính sách về đất đai đến với người dân thì có lẽ khoảng thời gian chờ đợi GPMB cho 1 dự án cũng đã bớt đi được nhiều năm, chủ đầu tư dự án cũng bớt lao đao mà bản thân địa phương và nhân dân cũng được hưởng lợi.

Hồng Nhung