Bụi từ má phanh gây ô nhiễm hơn cả khí thải động cơ diesel

Việc chuyển sang xe điện sẽ không loại bỏ được tất cả các chất độc hại trong không khí, do bụi từ má phanh vẫn chưa được kiểm soát giống như các hạt trong ống xả động cơ diesel.

Nhiều người ủng hộ xe điện ca ngợi đây là phương tiện giúp giảm lượng khí thải CO2, nguyên nhân chính gây ra hiện tượng nóng lên toàn cầu, cũng như cải thiện chất lượng không khí. Thế nhưng, xe điện có thể không phải là phương tiện hoàn toàn "xanh, sạch" như một số người nghĩ.

Mới đây, một nghiên cứu mới cho thấy bụi từ má phanh được thải ra từ cả xe điện và xe động cơ đốt trong còn độc hại hơn cả việc hít phải lượng khói đen thải ra từ xe diesel.

Điều đó có thể gây ngạc nhiên, vì xe điện EV phụ thuộc rất nhiều vào phanh tái tạo, giúp giảm đáng kể việc sử dụng phanh ma sát truyền thống. Tuy nhiên, xe EV cũng nặng hơn đáng kể so với các loại xe sử dụng động cơ đốt trong truyền thống, nghĩa là khi sử dụng phanh, xe EV tạo ra nhiều bụi phanh hơn sau mỗi lần dừng.

Các nhà khoa học từ Đại học Southampton ở Anh đã nghiên cứu tác động của các hạt khí thải từ các loại má phanh khác nhau lên sức khỏe phổi. Một loại má phanh có thành phần kim loại thấp, trong khi ba loại còn lại là bán kim loại, hữu cơ không chứa amiăng và gốm lai.

Thông thường, chúng ta liên tưởng bất cứ thứ gì có gắn nhãn hữu cơ là tốt cho sức khỏe hơn. Nhưng trong các cuộc thử nghiệm, ma phanh hữu cơ không chứa amiăng gây viêm nhiễm nhiều nhất. Chúng được đánh giá là độc hại hơn đối với phổi của con người so với khí thải diesel.

Theo các tác giả của nghiên cứu, loại má phanh này phổ biến nhất ở Mỹ vì chúng rẻ, êm và có tỷ lệ hao mòn khá thấp. Được phát triển để thay thế các má phanh cũ chứa amiăng, chúng chứa sợi đồng, giúp cải thiện độ dẫn nhiệt vốn là một tính năng mà amiăng trước đây cung cấp.

Amiăng đã được loại bỏ khỏi hỗn hợp vì liên quan đến bệnh phổi. Nhưng bụi đồng trong các má phanh hiện nay cũng được phát hiện có liên quan đến các bệnh về phổi như ung thư, hen suyễn và bệnh phổi mãn tính.

Các quy định về tiêu chuẩn khí thải Euro 7 có hiệu lực vào năm 2026 cũng sẽ bắt đầu hạn chế lượng khí thải bụi phanh, mặc dù có lẽ điều đó sẽ chỉ ảnh hưởng đến mẫu xe mới chứ không phải các linh kiện thay thế cho những mẫu xe hiện có.

Theo tình hình hiện tại, có rất ít quy định trên toàn thế giới về khí thải đối với xe điện, bao gồm cả từ lốp xe, một nguồn phát thải hạt nguy hiểm khác. Như đã đề cập, xe điện sử dụng phanh tái tạo, nhưng chúng cũng có phanh ma sát thông thường, do đó tạo ra bụi phanh và chúng có xu hướng nặng hơn xe động cơ đốt trong, nghĩa là chúng tạo ra nhiều ô nhiễm lốp xe hơn.