Các tàu chiến Mỹ đối phó ra sao với lực lượng Houthi trên Biển Đỏ?

Các tàu chiến Mỹ ở Biển Đỏ đã phải đối phó với số lượng vũ khí ngày càng tăng mà lực lượng Houthi ở Yemen sử dụng trong nhiều tuần qua, trong đó có cả vụ việc ngày 16/12 khi một tàu khu trục Mỹ bắn hạ hơn chục máy bay không người lái.

Theo kênh CNN, cuộc đối đầu của Mỹ và Houthi có thể gia tăng sau khi Bộ trưởng Quốc phòng Lloyd Austin ngày 18/12 công bố thành lập liên minh hải quân 10 nước để bảo vệ các tàu thương mại hoạt động ở Biển Đỏ và Vịnh Aden.

Sau những hành động gần đây của hải quân Mỹ và thông báo về sáng kiến mới của Mỹ, các chuyên gia hải quân đã nhận định về cách tàu chiến đối phó với các mối đe dọa từ Houthi và những vấn đề có thể gặp phải trong tương lai.

Hải quân Mỹ chưa cho biết tàu chiến đang sử dụng hệ thống vũ khí nào để đối phó với các cuộc tấn công của Houthi, nhưng các chuyên gia cho biết tàu khu trục Mỹ có sẵn một loạt hệ thống vũ khí. Ví dụ như tên lửa đất đối không, đạn và hệ thống vũ khí tầm gần. Các tàu Mỹ nào có khả năng tác chiến điện tử còn có thể cắt đứt liên lạc giữa máy bay không người lái và người điều khiển trên bờ.

Theo các chuyên gia, dù các tàu khu trục Mỹ sử dụng hệ thống nào, thì các chỉ huy cũng phải đối mặt với các quyết định liên quan chi phí, số lượng vũ khí có sẵn trên tàu và hiệu quả khi nhiệm vụ ngày càng nhiều.

Ông John Bradford, thành viên cấp cao tại Trường Nghiên cứu Quốc tế S. Rajaratman ở Singapore, nhận định: “Các máy bay không người lái chậm hơn và có thể bị tấn công bằng tên lửa rẻ hơn hoặc thậm chí là súng trên tàu, nhưng những tên lửa bay nhanh hơn phải bị đánh chặn bằng những tên lửa đánh chặn phức tạp hơn”.

Tài sản của Hải quân Mỹ

Để đối phó với các cuộc tấn công, Hải quân Mỹ cho biết họ sẽ hỗ trợ các hoạt động vận chuyển thương mại đang gặp khó khăn trên Biển Đỏ.

Tài sản chính của Mỹ ở Biển Đỏ để đối phó với các cuộc tấn công từ Houthi là tàu khu trục mang tên lửa dẫn đường lớp Arleigh Burke. Các tên lửa mà tàu này có gồm: tên lửa Standard-6 (SM-6) giá hơn 4 triệu USD, một loại vũ khí tiên tiến có thể bắn hạ tên lửa đạn đạo ở tầng cao, các tên lửa có quỹ đạo thấp hơn và nhắm vào các tàu khác có tầm bắn lên tới 370 km; tên lửa Standard-2 (SM-2) giá 2,5 triệu USD, không tân tiến bằng SM-6, có tầm bắn ngắn hơn từ 185 đến 370 km; tên lửa Sea Sparrow cải tiến (ESSM) giá 1 triệu USD, được thiết kế để tấn công tên lửa hành trình chống hạm và các mối đe dọa tốc độ thấp hơn như máy bay không người lái hoặc trực thăng ở phạm vi lên tới 50 km.

Các chuyên gia cho rằng cho đến nay, Mỹ đang sử dụng tên lửa SM-2 và ESSM để xử lý các mối đe dọa từ Houthi.

Tuy nhiên, theo các chuyên gia, khi Houthi phóng hàng loạt máy bay không người lái có giá chưa tới 100.000 USD, nếu Mỹ kéo dài chiến dịch trên Biển Đỏ, nước này có thể thiệt hại đáng kể các nguồn lực.

Ông Alessio Patalano, Giáo sư tại Đại học King's College (Anh), nói: “Đây là những khả năng đánh chặn trên không tiên tiến với chi phí trung bình khoảng 2 triệu USD, khiến việc đánh chặn máy bay không người lái không hiệu quả về mặt chi phí”.

Các chuyên gia chỉ ra rằng lực lượng Houthi có đủ nguồn lực cho một cuộc chiến kéo dài nhờ được Iran tài trợ và huấn luyện.

Ngoài ra, vấn đề với Mỹ còn là nước này muốn bảo vệ các tàu thương mại trên Biển Đỏ trong bao lâu.

Ông Carl Schuster, cựu thuyền trưởng Hải quân Mỹ, cho biết vũ khí tầm gần Phalanx của tàu khu trục Mỹ, cụ thể là súng Gatling có thể bắn tới 4.500 viên đạn mỗi phút, có thể xử lý các mối đe dọa từ máy bay không người lái hoặc tên lửa trong phạm vi 1,6 km từ tàu chiến. Đó là một biện pháp phòng thủ có chi phí tương đối thấp. Nhưng nếu máy bay không người lái đến gần như vậy, súng Gatling sẽ là tuyến phòng thủ cuối cùng và nếu bắn trượt có thể khiến người Mỹ thiệt mạng.

Ông Bradford nói: “Một tên lửa hoặc một máy bay không người lái không thể đánh chìm tàu chiến Mỹ, nhưng có thể giết người và gây thiệt hại, khiến tàu phải rút lui để sửa chữa tại cảng”.

Trong khi đó, hệ thống Phalanx không thể bảo vệ các tàu buôn mà tàu khu trục Mỹ đang trông chừng vì các tàu này di chuyển cách xa tàu chiến Mỹ hàng km. Ông Sidharth Kaushal, nhà nghiên cứu tại Viện Các quân chủng thống nhất Hoàng gia Anh, cho biết: “Để có khả năng phòng không trên diện rộng, các tàu chủ yếu dựa vào tên lửa phòng không”.

Theo ông Kaushal, tên lửa đánh chặn phòng không của Mỹ trên tàu chiến Mỹ được bắn từ hệ thống phóng thẳng đứng trên boong tàu. Tàu có thể chứa nhiều vũ khí nhưng số lượng luôn hữu hạn.

Còn ông Salvatore Mercogliano, một chuyên gia hải quân và giáo sư tại Đại học Campbell ở Bắc Carolina, cho biết, nếu Houthi có thể làm cạn vũ khí có sẵn trên tàu chiến Mỹ bằng các cuộc tấn công liên tiếp, thì tàu chiến có thể thiếu đạn dược để bảo vệ các tàu buôn mà mình đang giám sát. Ông nói: “Mặc dù hải quân Mỹ được trang bị tốt để đánh chặn những gì mà Houthi đang phóng, thì điều đáng lo ngại là phạm vi và quy mô tấn công ngày càng tăng và các tàu hộ tống không thể duy trì mức độ phòng thủ để bảo vệ hoạt động vận chuyển thương mại”.

Các chuyên gia cho biết lực lượng Houthi vẫn chưa thử thực hiện một cuộc tấn công bằng máy bay không người lái thực sự. Một vụ như vậy có thể liên quan đến hàng chục mối đe dọa lao đến cùng một lúc.

Ông Mercogliano cũng dự báo rằng các tàu chiến Mỹ còn phải đối mặt với câu hỏi làm thế nào để bổ sung kho tên lửa trong khu vực. Ông nói: “Địa điểm duy nhất để bổ sung vũ khí là ở Djibouti (một căn cứ của Mỹ ở vùng Sừng châu Phi)”.

Houthi gây thiệt hại kinh tế toàn cầu

Lực lượng Houthi đã tiến hành nhiều cuộc tấn công nhằm vào Israel và các lợi ích của Mỹ trong khu sau vụ tấn công của Hamas ngày 7/10.

Nhóm này tuyên bố bất kỳ con tàu nào hướng tới Israel đều là mục tiêu hợp pháp và gây áp lực lên Israel để nước ngày ngừng tấn công vào Gaza. Houthi đã tổ chức một số cuộc tấn công bằng máy bay không người lái và tên lửa vào các tàu vận tải thương mại, thậm chí còn cố gắng cho lính biệt kích đổ bộ bằng trực thăng lên một con tàu để cướp tàu.

Các công ty vận tải container lớn nhất thế giới đã tạm dừng vận chuyển qua một trong những tuyến đường thương mại huyết mạch của thế giới. Các chuyên gia cho rằng điều này có thể làm xáo trộn chuỗi cung ứng và tăng chi phí vận chuyển hàng hóa.

Trong những ngày gần đây, MSC, Maersk, CMA CGM và Hapag-Lloyd đều cho biết họ sẽ tránh kênh đào Suez vì lo ngại về an toàn. Tập đoàn dầu mỏ BP cũng có động thái tương tự, khiến giá dầu và khí đốt tăng vọt vào ngày 18/12.

Cựu giám đốc Cục Tình báo Trung ương Mỹ (CIA) David Petraeus bình luận: “Đây là một trong những tuyến đường huyết mạch quan trọng nhất trên thế giới khi nói đến vận chuyển đường bẻn”. Ông nói thêm rằng thời gian và chi phí vận chuyển hàng hóa vòng qua châu Phi sẽ rất đáng kể và điều này thực sự sẽ có tác động thực sự đến nền kinh tế toàn cầu.

Mỹ nhờ sự giúp đỡ của đồng minh

Phát biểu tại cuộc họp cấp bộ trưởng trực tuyến ngày 19/12 nhằm giải quyết vấn đề an ninh hàng hải ở Biển Đỏ với đại diện của 42 quốc gia khác, Bộ trưởng Quốc phòng Austin nói: “Những cuộc tấn công liều lĩnh này của Houthi là một vấn đề quốc tế nghiêm trọng… và yêu cầu một phản ứng mạnh mẽ của quốc tế. Những cuộc tấn công này đe dọa dòng chảy thương mại tự do và gây nguy hiểm cho những thủy thủ vô tội. Cần phải chấm dứt”.

Sáng kiến của Mỹ có tên Chiến dịch Người bảo vệ Thịnh vượng ở Biển Đỏ, một hoạt động đa quốc gia có sự tham gia của Anh, Bahrain, Canada, Pháp, Italy, Hà Lan, Na Uy, Seychelles và Tây Ban Nha.

Về sáng kiến mới của Mỹ, Giáo sư Patalano cho biết hoạt động do Mỹ dẫn đầu nhằm tăng số lượng tàu chiến bảo vệ tàu buôn sẽ hỗ trợ các nỗ lực trên Biển Đỏ.

Mặc dù việc tăng cường hợp tác giữa các đồng minh có thể giúp ích nhưng các chuyên gia cho rằng việc triển khai tên lửa hành trình hoặc tên lửa đạn đạo chống hạm có thể đặt ra một thách thức mới.

Tên lửa hành trình chống hạm có thể bay ở tầm thấp và xuyên thủng thân tàu phía trên mực nước. Đây là loại vũ khí đã đánh chìm nhiều tàu Anh trong Chiến tranh Falklands và tấn công tàu USS Stark năm 1987.

Tên lửa đạn đạo có thể gây ra mối nguy hiểm lớn hơn.

Trong khi đó, Houthi đang theo dõi và xem hải quân các nước phản ứng như thế nào trước những cuộc tấn công này.

Các chuyên gia cho rằng đến một lúc nào đó, Mỹ có thể quyết định phải tấn công.