Cách sơ cứu khi trẻ hóc dị vật đường thở

Thời gian gần đây, tình trạng trẻ bị dị vật đường thở xảy ra liên tiếp ở nhiều nơi trong cả nước, gây nên những hậu quả nghiêm trọng, thậm chí tử vong.

Phóng viên Báo Quảng Ninh đã trao đổi cùng bác sĩ Phạm Đăng Hùng, Bệnh viện Sản Nhi tỉnh, để tư vấn cách xử trí khi trẻ bị dị vật rơi vào đường thở.

- Xin bác sĩ cho biết, dấu hiệu nào để kịp thời phát hiện dị vật đường thở ở trẻ?

+ Bệnh viện Sản Nhi tỉnh đã cấp cứu rất nhiều trường hợp trẻ bị hóc dị vật vào đường thở. Hóc dị vật thường hay gặp ở trẻ từ 3 tháng đến 6 tuổi. Nguyên nhân có thể do trẻ vừa ăn, vừa cười đùa dẫn đến bị sặc thức ăn, sữa, hạt trái cây; hoặc do trong lúc chơi đồ chơi, trẻ lấy những vật nhỏ cho vào mũi, miệng, rơi vào đường thở.

Nội soi họng cho trẻ tại Bệnh viện Sản Nhi tỉnh.

Với trẻ nhỏ, dấu hiệu dễ nhận thấy nhất khi bị hóc dị vật là đột ngột ho sặc sụa, mặt tím tái, vã mồ hôi, hoặc thở khò khè, thở gắng sức. Nếu dị vật làm nghẹt đường thở hoàn toàn, trẻ có thể ngừng thở ngay lập tức, có thể dẫn đến hôn mê và tử vong nếu không được xử trí đúng. Với trẻ lớn hơn thường có triệu chứng: Thở khò khè, khó nhọc; ho phát ra tiếng ngáy, kích động. Nếu dị vật gây tắc nghẽn đường thở hoàn toàn, trẻ có dấu hiệu nghẹt thở: Hai tay nắm chặt vào cổ, không nói được, không thở được bình thường, ho, màu da thay đổi dần sang màu xanh. Nếu không được xử lý sẽ dẫn đến hôn mê, ngừng thở, ngừng tim.

- Cần xử trí thế nào khi trẻ bị dị vật đường thở, thưa bác sĩ?

+ Điều cần thiết nhất là khi thấy trẻ bị hóc dị vật, người nhà cần phải bình tĩnh. Đối với những trường hợp đường thở bị tắc nghẽn không hoàn toàn (trẻ vẫn có thể ho, nôn khan, kêu khóc được), nên khuyến khích trẻ ho để giải phóng tắc nghẽn. Nếu trẻ ho và khóc yếu, tím tái, khó thở thì ngay lập tức gọi người hỗ trợ và tiến hành làm thủ thuật cấp cứu để tống dị vật ra ngoài. Tránh móc dị vật nếu không nhìn thấy rõ vì có thể làm dị vật xâm nhập sâu hơn vào đường thở, khiến trẻ suy hô hấp nặng hơn.

Trường hợp đường thở bị tắc nghẽn hoàn toàn, đồng thời với việc gọi cấp cứu, cần nhanh chóng thực hiện sơ cứu tại chỗ cho trẻ.

Với trẻ dưới 1 tuổi, cần đặt trẻ nằm ngửa trên nền cứng, mở miệng trẻ và thử móc họng trẻ lấy những dị vật nhìn thấy được ra, nâng cằm và đẩy hàm để làm thông thoáng đường thở. Nếu các thao tác trên không hiệu quả, cần sử dụng nghiệm pháp vỗ lưng 5 lần liên tiếp và ấn ngực 5 lần liên tiếp để tống dị vật ra ngoài. Biện pháp vỗ lưng bằng cách: Người sơ cứu ngồi hoặc đứng, chân đưa ra phía trước. Đặt trẻ nằm sấp dọc theo mặt trước cẳng tay của người sơ cứu trong tư thế cổ ngửa, đầu thấp. Tay còn lại vỗ 5 lần mạnh và nhanh vào lưng của trẻ ở vị trí giữa hai xương bả vai. Nếu dị vật chưa thoát ra thì lập tức dùng biện pháp ấn ngực bằng cách lật trẻ nằm ngửa dọc theo cẳng tay trong tư thế cổ ngửa, đầu thấp, dùng 2 ngón trỏ và giữa của bàn tay kia ấn vào điểm giao nhau giữa xương ức và đường nối hai núm vú 5 lần (lực ấn vừa phải, ấn sâu 2-3cm). Nên làm luân phiên 2 biện pháp vỗ lưng và ép ngực cho đến khi dị vật đường thở được tống ra ngoài.

Trường hợp trẻ lớn: Người cấp cứu quỳ ở phía sau trẻ, vòng 2 tay về phía trước bụng của trẻ, một tay người sơ cứu nắm lại như nắm đấm đặt vào vùng thượng vị ngay dưới mấu kiếm ức, bàn tay còn lại nắm bọc ra ngoài bàn tay kia cho chặt lại. Sau đó đột ngột ép mạnh, nhanh 5 lần theo hướng từ trước ra sau và từ dưới lên trên. Thực hiện lặp lại động tác này cho đến khi dị vật đường thở được tống ra ngoài.

Trong trường hợp trẻ bị hôn mê, ngừng thở thì phải tiến hành cấp cứu thổi ngạt, ép tim cho trẻ. Sau khi xử lý ban đầu nên sớm đưa trẻ đến cơ sở y tế gần nhất để kiểm tra, điều trị.

- Cần làm gì để phòng hóc dị vật đường thở ở trẻ, thưa bác sĩ?

+ Để tránh việc trẻ bị hóc dị vật đường thở, gia đình không nên ép trẻ ăn khi trẻ đang khóc, không cho trẻ đùa nghịch trong khi ăn. Tránh cho trẻ nhỏ ăn các hạt cứng như lạc, đậu, hướng dương, các loại quả chưa lấy hết hạt ra. Cần tránh cho trẻ tiếp xúc với các đồ vật có kích thước nhỏ như viên bi, pin, cúc áo...

- Xin cám ơn bác sĩ!

Thu Nguyệt (Thực hiện)