Cần sự đầu tư xứng tầm cho di tích Vũng Đục

Gắn liền với sự kiện nhiều cán bộ, thợ mỏ, người dân yêu nước của khu mỏ Cẩm Phả bị thực dân Pháp dìm chết năm 1948-1949, Di tích lịch sử và danh thắng Vũng Đục (phường Cẩm Đông) là di tích quan trọng trên địa bàn TP Cẩm Phả. Di tích đã được xếp hạng di tích cấp tỉnh năm 1999 với các hợp phần: Đền Vũng Đục, đền thờ liệt sĩ Vũng Đục, đài tưởng niệm Vũng Đục và hệ thống hang động Vũng Đục. Hiện công tác quản lý, khai thác các điểm di tích Vũng Đục còn nhiều bất cập, chưa phát huy hết giá trị của di tích. 

Đền thờ Vũng Đục. Ảnh: Thu Nguyên

Mặc dù vị trí di tích Vũng Đục khá thuận lợi, gần với trục đường chính của thành phố, nhưng nếu không phải là người Cẩm Phả, hẳn sẽ không biết đường đến di tích này, bởi không có cổng chào, bảng, biển chỉ dẫn, giới thiệu di tích.

Từ chủ trương huy động nhiều nguồn lực, những năm qua, phường Cẩm Đông, Công ty TNHH Đức Ngọc, Công ty CP Vũng Đục và một số cá nhân đã đầu tư tôn tạo, xây dựng và quản lý di tích Vũng Đục, hình thành các điểm di tích đền Vũng Đục, đền thờ liệt sĩ Vũng Đục, đài tưởng niệm Vũng Đục và hệ thống hang động Vũng Đục khá khang trang, có công trình kiến trúc điểm nhấn. Tuy nhiên, các điểm di tích này  dường như hoạt động riêng rẽ, rời rạc, thiếu sự phối hợp, liên quan với nhau.

Năm 2018, sau gần 20 năm được công nhận di tích, phường Cẩm Đông kiện toàn và thành lập BQL Di tích Vũng Đục. Tuy vậy, hiện nay quy chế hoạt động của BQL bị đánh giá chưa khoa học, quy chế phối hợp giữa các bên chưa chặt chẽ, rõ ràng; việc đầu tư và thu, chi các nguồn liên quan đến di tích được giao toàn phần cho 2 doanh nghiệp là Đức Ngọc và Vũng Đục.

Việc san nền hang động nhằm tạo thuận lợi cho du khách, tuy nhiên chưa thực sự phù hợp cảnh quan tự nhiên.

Công ty CP Vũng Đục được giao quản lý hệ thống hang động Vũng Đục từ năm 1999, bao gồm động Thiên Đăng, Long Vân, Ngỡ Ngàng, Kim Quy và Hang Dơi. Trong quá trình quản lý, doanh nghiệp này có sự quan tâm, đầu tư tôn tạo, bảo vệ và khai thác khá có hiệu quả. Thể hiện ở việc xây dựng những công trình đảm bảo an toàn cho du khách thăm hang động như điện, đường, lan can, cầu thang, điểm thu gom rác… Để tránh ảnh hưởng đến di tích bởi hoạt động khai thác, vận chuyển than, đất đá, Công ty CP Vũng Đục từng đóng cửa, ngừng khai thác hệ thống hang động này nhiều năm, chỉ sau khi Vũng Đục được công nhận là một trong 5 điểm du lịch của Cẩm Phả, năm 2018 mới cho mở cửa và hoạt động trở lại. Tới đây, Công ty CP Vũng Đục có ý tưởng xây dựng cầu thang máy trong hang động, khu homestay lưng chừng núi…

Công ty TNHH Đức Ngọc cũng đầu tư đến 30 tỷ đồng để hoàn thiện Đền thờ liệt sĩ Vũng Đục. Còn lại hệ thống đền bao gồm đền Hạ và đền Thượng, động Sơn thần, đài tưởng niệm Vũng Đục do TP Cẩm Phả, phường Cẩm Đông và một số cá nhân xây dựng.

Động Thiên Đăng có những măng đá, nhũ đá tuyệt đẹp.

Hầu hết các công trình tại di tích Vũng Đục đều được xây dựng tự phát, trong điều kiện ý tưởng và nguồn kinh phí của mình, không có dự án, không có bản đồ quy hoạch, thiếu sự định hướng, tư vấn thiết kế của cơ quan chuyên môn liên quan đến lĩnh vực di sản, nên thiếu hợp lý, có công trình làm mất đi vẻ đẹp tự nhiên của di tích.

Đơn cử như việc còn có những linh vật không phù hợp văn hóa Việt trong các đền, đài tưởng niệm Vũng Đục. Riêng đối với hệ thống hang động Vũng Đục, mặc dù việc đổ đá trên nền hang động nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho du khách đi lại tham quan, tuy nhiên phần nào cũng ảnh hưởng đến cảnh quan, di tích gốc; hệ thống ánh sáng, lan can cũng được lắp đặt, xây dựng chưa tinh tế, hòa nhập vào cảnh quan tự nhiên, khiến cho thấy rõ sự tác động vụng về của bàn tay con người.

Vũng Đục là địa chỉ lý thú để tham quan, học tập lịch sử của đông đảo học sinh trong và ngoài tỉnh.

Có thể thấy Vũng Đục là di tích, thắng cảnh có giá trị lịch sử và cảnh quan rất lớn. Nơi đây thể hiện niềm tự hào về tinh thần yêu nước bất khuất của người dân, của thợ mỏ Cẩm Phả. Chính bởi vậy, không thể chậm trễ hơn, TP Cẩm Phả, phường Cẩm Đông cần nêu cao vai trò quản lý của mình, có sự định hướng phát triển một cách tổng thể cho di tích, huy động các nguồn lực hợp lý để đầu tư xứng tầm di tích.

Việt Hoa

[links()]