"Cánh chim đầu đàn" của bản nghèo Đài Van

Đời sống của người dân bản Đài Van (xã Đài Xuyên, huyện Vân Đồn) nay được nâng cao hơn trước nhiều. Thế nhưng, có một thời, bà con nơi đây sống rất khó khăn, không có đường, tỷ lệ người không biết chữ cao… Giữa những năm khó khăn ấy, CCB Lý Tắc Mềnh giống như cây gỗ cứng giữa rừng, là chỗ dựa của bà con và tỏa bóng mát cho cả bản.

Từ cuối những năm 80 của thế kỷ trước, 12 hộ đồng bào dân tộc Dao từ tỉnh Lạng Sơn và các huyện Tiên Yên, Ba Chẽ di dân đến cuối xã Đài Xuyên, huyện Vân Đồn định cư sinh sống và lập nên bản Đài Van ngày nay. Trong số những hộ ban đầu đó có CCB Lý Tắc Mềnh. Ông tham gia quân ngũ từ năm 1975- 1979, chủ yếu đóng quân ở Lạng Sơn. Trở về địa phương, do gia đình đông anh em mà ruộng, rừng thiếu, ông đã cùng một số hộ ở Lạng Sơn di cư ra xã Đài Xuyên từ năm 1989. Đến vùng đất mới, người dân uy tín bầu ông làm Trưởng bản. Vậy là ông Mềnh đã có 20 năm (từ năm 1989-2009) là Trưởng bản Đài Van.

Một buổi đi tuyên truyền về công tác dân số kế hoạch hóa gia đình của CCB Lý Tắc Mềnh (thứ 2, trái sang) cho lớp trẻ ở Đài Van.

Những ngày đầu Đài Van chỉ có rừng, không có đường đi, các cơ sở vật chất khác cũng không có. Bà con vào rừng chặt tre làm nhà ở tạm. Ông Mềnh thấy xót lòng, nghĩ cuộc sống thiếu thốn người lớn còn chịu được, trẻ con thì đáng thương làm sao. Vốn là người lính được học hành hơn những người khác trong bản, ông nghĩ cần phải có một con đường để bà con còn giao lưu với các thôn, bản khác và trao đổi hàng hóa với nhau. Đường để lũ trẻ đi học, người già, người ốm đến bệnh viện… Nghĩ là làm, ông vận động bà con trong bản cùng làm đường. Ban đầu bản chỉ có 12 hộ với hơn 40 người, các gia đình chia nhau đi làm. Những người Dao tay xách cuốc, cầm dao, phụ nữ có con nhỏ thì địu con trên lưng, cùng đi mở lối, cuốc đất, san đá mở đường. Những ngày đầu có ít người, phải làm hàng tháng mới mở được một đoạn đường. Cứ mỗi lần mưa to, đường bị xói mòn, ông Mềnh lại vận động bà con ra làm lại, hàng năm có tới vài chục buổi làm đường.

Khi huyện Vân Đồn có chủ trương đem chữ đến bản, ông Mềnh lại vận động thanh niên trong bản vào rừng chặt tre, gỗ dựng phân hiệu tiểu học cho lũ trẻ. Hầu hết người dân Đài Van đều quen với lối sống du canh, du cư, họ không chú trọng lắm đến việc học hành của con em mình. Vậy là ông lại phải đến từng nhà, vận động các phụ huynh đưa con em mình đến trường. Ông bảo với các phụ huynh: “Đời mình xưa khổ rồi, do mình không biết chữ, không biết tính toán làm ăn. Nay nhà nước đã quan tâm đến nhân dân mở trường, mở lớp cho con em đến trường thì mình phải chịu khó đưa con em mình đến trường chứ. Có cái chữ mới mở mang được đầu óc để xây dựng đời sống mới”. Vận động lũ trẻ đến trường, ông Mềnh lại còn đi vận động bố mẹ học sinh đến tham gia vào các lớp xóa mù chữ của huyện tổ chức ở xã. Chính vì thế mà Đài Van ngày nay, tất cả những người lớn tuổi đều có chứng chỉ xóa mù chữ.

CCB Lý Tắc Mềnh (bên trái) tự hào về những thành tích đã đạt được trong những năm làm Trưởng bản Đài Van.

Tuy là bản vùng sâu, vùng xa nhưng Đài Van có nhiều năm cả bản không có người sinh con thứ 3. Đó cũng là một trong những nỗ lực của CCB Lý Tắc Mềnh. Ông đến từng gia đình các đôi vợ chồng trẻ, tuyên truyền vận động giải thích với họ về cái nghèo do đông con và được bà con nghe theo. Chính vì thế, CCB Lý Tắc Mềnh là một trong những đại biểu tiêu biểu của tỉnh và huyện Vân Đồn tham dự Hội nghị biểu dương cán bộ dân số toàn quốc vào tháng 7/2009 tại thủ đô Hà Nội. Bản thân ông đã 2 lần được nhận bằng khen của Bộ Y tế, về thành tích trong công tác dân số - kế hoạch hóa gia đình vào các năm 2009 và năm 2011.

Ngày nay, Đài Van đã có 90 hộ dân, đời sống bà con đã thay đổi nhiều. Bản chỉ còn 32,5% hộ nghèo. Những con đường bùn đất đầy ổ trâu, ổ voi khi xưa đã được bê tông hóa gần hết. Từ nguồn vốn của chương trình 135, xây dựng nông thôn mới mà Đài Van đã xây dựng được 3 cây cầu qua suối, bê tông hóa gần 9km đường liên thôn, nội thôn, đưa tỷ lệ đường được bê tông hóa lên 70%. Nay tuy đã thôi công việc trưởng bản nhưng với uy tín, CCB Lý Tắc Mềnh vẫn vận động nhân dân hiến đất làm đường, dựng phân hiệu tiểu học mới và nhà văn hóa thôn. Người dân Đài Van vui mừng xây dựng đời sống văn hóa mới và bà con đều không quên công của ông - "cánh chim đầu đàn" của bản Đài Van.

Anh Vũ