Câu lạc bộ chèo ở Đệ tứ Chiến khu

Ở vùng đất Đệ tứ Chiến khu Đông Triều hiện có một câu lạc bộ (CLB) hoạt động tự nguyện, tự túc nhưng có những đóng góp đáng kể vào việc bảo tồn và phát huy giá trị nghệ thuật chèo truyền thống.

Đó là CLB Dân ca chèo Đông Triều do ông Nguyễn Quang Quân, 64 tuổi, ở khu Yên Lâm 4 (phường Đức Chính) làm Chủ nhiệm. Thực ra, CLB thành lập từ năm 1996, ban đầu chưa có 2 chữ “Dân ca”, sau thêm vào với ý nghĩa hướng về truyền thống, bảo tồn và phát huy vốn quý của cha ông thay vì chỉ tập trung hướng đến những làn điệu mới sáng tác.

Các thành viên CLB Dân ca chèo Đông Triều tập luyện trước khi đi hội diễn.

Vì hoạt động tự túc nên nhà ông Quân trở thành “trụ sở” chính để CLB Dân ca chèo Đông Triều tập luyện, sinh hoạt. Ông Quân cho biết, vào chủ nhật hằng tuần, các thành viên trong CLB lại gác công việc gia đình, cùng say sưa tập luyện những làn điệu chèo mới sáng tác. Không chỉ phường Đức Chính, CLB còn quy tụ nhiều thành viên ở các xã Hồng Phong, An Sinh và phường Xuân Sơn, Hưng Đạo tham gia.

Ông Quân thường tự bỏ tiền để trang bị nhiều nhạc cụ cho CLB. Đến nay, CLB đã có đủ từ đàn tam, đàn nhị, đàn bầu, đàn nguyệt, đến trống, sáo phục vụ hát chèo. Những ngày đầu, các thành viên còn ít, lại chưa am hiểu về chèo, hát múa còn chưa đúng nhịp phách nên người biết thì chỉnh lại cho người chưa biết. Bà Nguyễn Thị Kiệm, 70 tuổi, thành viên CLB, cho biết, gia đình bà không có ai theo nghiệp ca hát nhưng "máu" văn nghệ trong bà hình thành từ khi còn bé. Vì vậy, bà đã tự học hát chèo từ các nghệ nhân cao tuổi và chính các thành viên khác trong CLB. Khi đã hát chèo thuần thục, bà tiếp tục truyền dạy lại cho chị em để CLB ngày càng phát triển và góp phần bảo tồn, phát huy giá trị các điệu chèo truyền thống ở địa phương.

Người tham gia truyền dạy nhiều nhất mà bà Kiệm vừa nhắc đến ngoài ông Nguyễn Quang Quân, Chủ nhiệm CLB còn có bà Nguyễn Thị Kim Môn. Bà Môn là Nghệ sĩ Vùng mỏ, ở thôn Đình Lục Thượng, xã Hồng Phong. Họ là những người hăng hái nhất, là hạt nhân quy tụ và chỉ bảo anh chị em cùng tập múa, hát chèo. Với phương châm "người biết dạy cho người chưa biết" và sự kiên trì tập luyện, các thành viên CLB không những thành thục những làn điệu chèo cổ mà còn tự sáng tác và biểu diễn nhiều điệu chèo được đặt lời mới.

Nhờ đó, CLB đã ngày càng có tiếng vang trong lòng công chúng đam mê chèo ở thị xã. CLB được mời đi biểu diễn, phục vụ các hội diễn, lễ hội, góp phần tạo dựng hình ảnh, sản phẩm du lịch của thị xã Đông Triều. Đồng thời, CLB đã tự dàn dựng một số hoạt cảnh chèo để đi tham gia hội diễn các cấp.

Bà Nguyễn Thị Kim Môn (ngoài cùng, bên phải) hướng dẫn các thành viên trong CLB hát chèo.

Để có chuyên môn bài bản và vững chắc, nhiều thành viên CLB còn dự các lớp tập huấn chèo của thị xã, tỉnh và tỉnh Hải Dương. Bà Nguyễn Thị Kim Môn, Phó Chủ nhiệm CLB, chia sẻ: Không ai yêu cầu, bắt buộc, cũng không có nguồn kinh phí hỗ trợ, đài thọ nhưng chúng tôi đều hăng hái tham gia các lớp tập huấn. Ngoài nguồn thu từ việc biểu diễn cho lễ hội, hội diễn, chúng tôi đều vui vẻ đóng góp kinh phí để duy trì hoạt động của CLB và để “tầm sư học đạo”.

Hiện nay, CLB Dân ca chèo Đông Triều có 24 thành viên. Trước kia, thành viên CLB đa phần là những người cao tuổi, nhưng hiện nay, CLB đã mở rộng việc kết nạp các thành viên: Không phân biệt tuổi tác, chỉ cần có năng khiếu và đam mê hát chèo. Theo ông Quân, việc CLB chào đón những người trẻ tuổi gia nhập là cách thức để bảo tồn, phát triển nghệ thuật chèo hiệu quả nhất.

Ông Nguyễn Văn Tiêu, Chủ tịch Hội Người cao tuổi xã Tràng Lương, cũng là thành viên CLB, cho biết: Hát chèo khiến chúng tôi thấy mình trẻ hơn, góp phần sống vui, sống khỏe, sống có ích. Đồng thời, tham gia CLB cũng là cách mà chúng tôi có thể góp sức giữ gìn những làn điệu chèo truyền thống của quê hương, động viên con cháu yêu chèo, mê chèo như chúng tôi đã từng mê.

Huỳnh Đăng

[links()]