Xây dựng các khu bảo tồn văn hóa để thu hút du lịch

Không chỉ là nơi bảo tồn và phát huy giá trị các di sản văn hóa, làng (bản) văn hóa hay khu bảo tồn văn hóa còn là địa chỉ hấp dẫn đối với khách du lịch.

Trên thực tế, những năm qua, mô hình xây dựng thôn, bản thành khu bảo tồn văn hoá của đồng bào các dân tộc đã được một số địa phương thực hiện hành công, đưa thôn, bản trở thành những địa chỉ du lịch văn hoá hấp dẫn. Tại Quảng Ninh, Khu Bảo tồn văn hóa người Dao Thanh Y tại thôn Chín Gian, xã Bằng Cả, huyện Hoành Bồ, với mô hình nhà sinh hoạt văn hoá truyền thống được làm theo lối kiến trúc nhà sàn tái hiện lại không gian sinh hoạt, văn hoá độc đáo của người Dao Thanh Y bằng một loạt các hiện vật về đời sống văn hoá, tinh thần, như: Thêu may trang phục dân tộc, tri thức y học dân gian, nghệ thuật ẩm thực, dân ca dân vũ. Khu bảo tồn như một nét chấm phá giữa vùng cảnh quan thiên nhiên tươi đẹp và đã phát huy được những hiệu quả nhất định.

Bản văn hóa người Tày ở Đồng Thanh, xã Hoành Mô, huyện Bình Liêu, mang vẻ đẹp của thiên nhiên hoang sơ, thuần khiết. Ảnh: Hùng Sơn

Tương tự như ở Bằng Cả, nhằm bảo tồn và phát huy các giá trị văn hoá truyền thống của người Tày, góp phần phát triển du lịch, huyện Bình Liêu đã xây dựng Đề án Quy hoạch bảo tồn, phát huy giá trị văn hoá người Tày ở bản Đồng Thanh. Mục tiêu là xây dựng Đồng Thanh trở thành một địa chỉ du lịch văn hoá hấp dẫn. Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã quyết định hỗ trợ 1,5 tỷ đồng cho đề án này. Thực hiện dự án này càng trở nên có ý nghĩa bởi người Tày là cộng đồng dân tộc đông nhất huyện Bình Liêu (chiếm trên 51% dân số) và là đại diện những nét văn hoá đặc trưng tộc người Tày ở Quảng Ninh.

Bản văn hóa Đồng Thanh còn lưu giữ được nhà cổ, sách cổ, những hiện vật gốc chứ không phải phục dựng hay mang ở nơi khác về. Bản Đồng Thanh hiện có 106 hộ với 406 khẩu, 100% là người Tày, trong đó có 4 nhà vẫn giữ được nét kiến trúc truyền thống của người Tày.  Được biết, hầu hết các hộ người Tày tại bản Đồng Thanh đều sống, gắn bó với nghề nông từ lâu đời, có tri thức dân gian về ẩm thực rất phong phú, nghệ thuật trình diễn dân gian đa dạng trong đó có hát then đã được công nhận là Di sản văn hoá phi vật thể quốc gia. Thêm nữa, người Tày còn có một kho tàng văn học dân gian phong phú với nhiều thể loại: Câu đố, tục ngữ, dân ca, truyện cổ tích.

Tại cuộc làm việc với Hội Văn nghệ dân gian Quảng Ninh vào ngày 24/3 vừa qua, Chủ tịch UBND tỉnh Nguyễn Đức Long yêu cầu, đối với Khu Bảo tồn văn hóa người Dao Thanh Y xã Bằng Cả, huyện Hoành Bồ, cần có giải pháp phát huy hiệu quả sử dụng, không thể để cứ một năm có một lễ hội thì mới có hoạt động mà phải kết nối với các tour, tuyến du lịch để đưa du khách đến trải nghiệm văn hóa, thưởng thức ẩm thực, mua sắm nông sản, thổ cẩm, sản vật của người Dao Thanh Y.

Việc xây dựng bản văn hóa người Tày ở xã Hoành Mô, huyện Bình Liêu có điểm khác với ở Bằng Cả, huyện Hoành Bồ là bảo tồn được những nếp nhà cổ, bảo tồn văn hóa gốc. Vì vậy phải nghiên cứu các giá trị, làm rõ những đặc trưng riêng có của người Tày ở Bình Liêu khác với người Tày ở Quảng Ninh nói chung và người Tày các tỉnh khác như thế nào; gắn điểm đến Đồng Thanh với khu du lịch thác Khe Vằn (xã Húc Động, Bình Liêu). Thêm nữa, phải phát triển ở mỗi làng bản người Tày một đội hát then, từ đó chọn lọc được đội văn nghệ hát then chuyên nghiệp của riêng Bình Liêu để phục vụ du khách, tổ chức liên hoan hát then giữa các làng bản, chủ động xây dựng các đề án để đề xuất với tỉnh phê duyệt thực hiện...  

Khu Bảo tồn văn hóa người Dao Thanh Y xã Bằng Cả, huyện Hoành Bồ, là địa chỉ hấp dẫn du khách, nhất là trong mùa lễ hội.

Về việc xây dựng những khu bảo tồn, bản làng văn hóa, đồng chí Chủ tịch UBND tỉnh mong muốn ngành Văn hóa, Hội Văn nghệ dân gian và các địa phương có di sản văn hóa tăng cường sự tham gia của người dân là chủ thể sáng tạo, sở hữu và lưu truyền văn hóa. Các cơ quan và địa phương chỉ hỗ trợ chứ không được làm thay người dân, phải để người dân chủ động tham gia trong việc biến di sản văn hóa thành sản phẩm du lịch, khai thác để phục vụ sự phát triển kinh tế xã hội. Cụ thể như là việc chủ của những ngôi nhà cổ sẽ cùng với ngành Văn hóa và địa phương cùng tu bổ, gìn giữ, tham gia làm hướng dẫn viên để giới thiệu cho du khách. 

Hy vọng, với những giải pháp căn cơ và có tính hệ thống, trong tương lai không xa, những bản làng văn hóa, khu bảo tồn văn hóa sẽ ngày càng hấp dẫn, thu hút đông đảo du khách đến với Quảng Ninh.

Phạm Học

[links()]