Trong đơn gửi đến tòa soạn Báo Quảng Ninh, ông Đinh Quang Tích, thôn 6, xã Sông Khoai, TX Quảng Yên, phản ánh: "Gia đình tôi xây ngôi nhà cấp 4 cho con gái (chị Đinh Thị Thắm, một mình nuôi 2 con nhỏ; hộ nghèo, bị hỏng một bên mắt - PV), nhưng bị Chủ tịch xã (ông Vũ Sơn Lâm - PV) cho máy cẩu đến phá nát nhà trong khi chưa hề thông báo cho gia đình là làm nhà trái phép. Trước đó, khi mới lên làm Chủ tịch xã, ông Lâm từng nói ưu tiên cho con tôi được làm nhà ở trên mảnh đất này. Thời điểm đó, gia đình quá khó khăn không thể làm được nhà mà mới chỉ đổ đất, trồng cây. Chính quyền xã đã quá chèn ép người nghèo...". Vậy thực hư phản ánh của ông Tích như thế nào? Phóng viên Báo Quảng Ninh đã về địa phương tìm hiểu để làm rõ.

Trong căn nhà cấp 4 lụp xụp, ông Đinh Quang Tích cho biết: “Năm 2014, tôi định xây ngôi nhà cấp 4 thay thế cho gian nhà tường đất ở khu vực Đượng Đen để đảm bảo an toàn cho con gái tôi nhưng anh Lâm bảo không được xây mà về bên này (khu vực Cửa Làng - PV), gia đình có chỗ đất nào làm được thì làm. Do chưa có điều kiện nên tôi chỉ tạm đổ đất lên thửa ruộng của gia đình. Gần đây, con gái tôi đi làm, tiết kiệm được chút rồi vay mượn thêm, chúng tôi quyết định xây nhà cho cháu. Gia đình không nhận được bất kỳ thông báo nào của xã thì bất ngờ sáng ngày 28/10/2018, có người báo anh Lâm mang máy cẩu đến đập phá nhà. Con gái tôi phải lăn vào gầu máy cẩu thì họ mới dừng lại. Cuộc sống của con tôi rất khó khăn nhưng không được địa phương tạo điều kiện còn cản trở. Gia đình tôi bị chính quyền “tuýt còi” đủ thứ, từ việc xây dựng nhà ở khu Cửa Làng đến việc đào ao phát triển kinh tế ở khu Đượng Đen, trong khi các hộ khác vẫn được làm ao, xây dựng nhà trái phép lại không bị xử lý”.

Cũng theo chia sẻ của ông Tích, chị Thắm là con thứ 3 trong 5 người con của vợ chồng ông. Chị sinh được hai con (1 trai và 1 gái); chồng không may bị tai nạn giao thông qua đời từ khi con còn nhỏ nên chị phải gửi vợ chồng ông chăm sóc để đi làm ăn xa.

Theo biên bản vi phạm hành chính lập ngày 27/10/2018 của UBND xã Sông Khoai, hộ ông Tích tự ý xây dựng công trình trên thửa đất nông nghiệp số 564, tờ bản đồ địa chính số 8. Công trình xây dựng nhà ở có diện tích 24m². Sau khi lập biên bản, tổ kiểm tra đã yêu cầu gia đình tự tháo dỡ công trình vi phạm, không được cơi nới, xây dựng thêm. Ông Vũ Sơn Lâm, Chủ tịch UBND xã Sông Khoai, cho biết: “Chiều ngày 27/10/2018, khi thấy gia đình ông Tích xây nhà trên đất nông nghiệp, chúng tôi đã kiểm tra, lập biên bản và yêu cầu gia đình dừng lại. Nhưng 6 giờ sáng hôm sau (28/10), qua kiểm tra, tôi vẫn thấy thợ đang xây. Cần phải hiểu việc này mang tính chất là xây trộm. Do vậy, tôi phải điều máy xuống để cưỡng chế. Việc tôi làm như vậy là sai nhưng nếu chờ làm đúng quy trình lập biên bản, mất vài ngày thông báo đề nghị người dân tháo dỡ thì đương nhiên mỗi một đêm người dân chỉ cần xây một chút là xong cái nhà cấp 4. Trong khi đó, khu vực cánh đồng sát bên cạnh thửa đất đang tái khởi động thực hiện quy hoạch đất ở được thị xã phê duyệt từ năm 2013. Ở đây đã từng xảy ra tình trạng, trong khi xã phối hợp cùng thị xã kiểm đếm thì trong vòng 1 đêm, hàng chục hộ dân mang gạch đá, vật liệu, hàng rào B40 quây vào thửa ruộng canh tác, nhằm lợi dụng quy hoạch để đòi bồi thường. Để tránh những phức tạp nảy sinh sau này, chúng tôi phải xử lý ngay các trường hợp vi phạm”.

Ông Vũ Sơn Lâm cũng cho biết thêm, khu Đượng Đen được quy hoạch là khu vực nuôi trồng thủy sản nên việc các hộ làm ao đầm nuôi trồng thủy sản là đúng quy định. Khu vực này cũng nằm trong dự án Xây dựng, kinh doanh cơ sở hạ tầng khu công nghiệp của Amata nhưng thuộc vào giai đoạn 2. Hiện chưa có thông báo dừng sản xuất nên các hộ vẫn giữ nguyên hiện trạng, tiếp tục nuôi trồng, cải tạo, tu bổ, sửa sang ao đầm của mình. Chính quyền địa phương chỉ ngăn chặn việc phát sinh mới. Còn về vi phạm của hộ bà Nguyễn Thị Thái xây dựng trái phép tại thôn 6, xã Sông Khoai, như phản ánh của ông Tích đã bị Đội Thanh tra xây dựng và trật tự đô thị TX Quảng Yên lập biên bản, đình chỉ.

“4 năm nay, Sông Khoai không có quy hoạch đất ở, nếu có, chính quyền sẵn sàng ưu tiên cho hộ chị Thắm được mua đất, miễn giảm tiền sử dụng đất theo quy định. Địa phương cũng vận động người con cả của ông Tích đang làm trang trại tại thôn 2 có đất rộng thì cắt cho em gái một phần nhỏ xây dựng nhà ở nhưng không được đồng thuận. Thực tế, với hoàn cảnh của gia đình ông Tích, chúng tôi rất tạo điều kiện, thậm chí, bản thân tôi cũng là người thường xuyên trò chuyện, bảo ông tìm thửa đất của gia đình ở vị trí phù hợp, có thể xem xét để xây dựng căn nhà nhỏ cho chị Thắm. Sau khi ông Tích có ý kiến chỉ còn thửa đất tại khu vực Cửa Làng, chúng tôi cũng bảo ông chờ khi dự án quy hoạch đất ở khu vực bên cạnh hoàn thành, sẽ tạo điều kiện để gia đình được cấp thửa đất xen kẹp nhưng ông không phối hợp, cứ muốn xây dựng ngay trong khi quy hoạch chưa thực hiện được, thửa đất nông nghiệp này lại giáp đường lớn, giữa cánh đồng như vậy” - ông Vũ Sơn Lâm cho biết.

Tìm hiểu thêm từ bà Đinh Thanh Loan, cán bộ chính sách - xã hội xã Sông Khoai, chúng tôi được biết, một bên mắt của chị Thắm bị hỏng là do quá trình điều trị khối u gây ra. Xã đã hướng dẫn gia đình làm hồ sơ để chị Thắm được hưởng chính sách bảo trợ xã hội nhưng khi thẩm định hồ sơ, chị Thắm không có mặt tại địa phương. Trước đó, chị Thắm cũng làm thủ tục để hưởng chính sách hỗ trợ đơn thân nuôi con nhỏ nhưng không minh chứng được do trong giấy khai sinh của các con có tên bố nhưng lại không cung cấp được giấy chứng tử của người bố. Về phía hộ ông Tích, thực hiện chính sách hỗ trợ xây dựng nhà ở cho người có công, năm 2017, ông Tích được hỗ trợ 60 triệu đồng xây ngôi nhà khang trang, kiên cố hiện nay người con út đang ở.

Có thể thấy, để xảy ra tình trạng trên xuất phát từ cái sai của cả người dân và chính quyền địa phương. Để trọn vẹn lý tình, rất cần sự lắng nghe, thấu hiểu từ cả hai phía. Xã Sông Khoai cần tiếp tục quan tâm hơn, tạo điều kiện cho chị Thắm hoàn thiện các hồ sơ, thủ tục liên quan đến việc xác nhận khuyết tật; rà soát quỹ đất ở, tạo điều kiện cho gia đình được giao đất theo chính sách hộ nghèo nếu gia đình có nhu cầu, kiến nghị. Đồng thời, tiếp tục tăng cường quản lý đất đai trên địa bàn. Về phía hộ ông Tích cần tích cực phối hợp với chính quyền địa phương chấp hành nghiêm các quy định pháp luật. Thiết nghĩ, trong thời gian này, chị Thắm cần nhất chính là sự hỗ trợ, đùm bọc, chia sẻ từ chính những người thân, anh em trong gia đình.

Bài, ảnh: Cẩm Nang - Thanh Hoa

               Trình bày: Bạch Dương