Có nên bổ sung omega-3 cho trẻ em và phụ nữ mang thai?

Omega-3 từ lâu được biết đến là một chất béo cần thiết cho cơ thể. Vậy đối với trẻ em và phụ nữ mang thai có nên bổ sung chất này hay không và bổ sung như thế nào cho hiệu quả và an toàn.

1.Omega-3 là gì?

Omega-3 là các acid béo không no thiết yếu cho cơ thể. Một trong những tác dụng quan trọng nhất của omega-3 là tác dụng kháng viêm.

Rất nhiều bệnh, như bệnh lý tim mạch, viêm khớp dường như có liên quan tới một tiến trình viêm. Omega- 3 có thể làm giảm quá trình viêm trong cơ thể. Do đó omega-3 có thể hữu ích trong việc giúp cơ thể chúng ta ngăn ngừa được các bệnh mạn tính.

2. Omega-3 đối với trẻ sơ sinh, phụ nữ mang thai

Omega-3 rất quan trọng cho trẻ ngay từ khi sinh ra, thậm chí là ngay trước khi sinh:

- Tăng phát triển nhận thức: Một số nghiên cứu chỉ ra rằng, trẻ sơ sinh được nuôi ăn bằng công thức giàu omega-3 DHA đã cải thiện được khả năng phối hợp tay - mắt, khả năng tập trung chú ý, các kỹ năng xã hội và điểm số thông minh.

Các nghiên cứu cũng chỉ ra rằng những em bé được sinh ra từ các bà mẹ được bổ sung omega-3 (DHA, EPA) trong suốt quá trình mang thai và trong tháng đầu cho con bú thì đạt được điểm số cao hơn trong các bài kiểm tra về chức năng nhận thức vào năm chúng 4 tuổi so với những đứa trẻ mà mẹ không được bổ sung omega-3.

- Giảm nguy cơ hen suyễn: Trong một nghiên cứu đã phát hiện ra rằng những thanh thiếu niên sinh ra từ các bà mẹ có đủ omega-3 thì ít phát triển bệnh hen suyễn hơn trẻ khác.

- Giúp tăng trưởng: Có một số bằng chứng cho thấy, khi omega-3 được bổ sung vào công thức nuôi ăn đem lại lợi ích cho sự tăng trưởng thể chất cũng như phát triển của não bộ.

- Giảm sinh non: Một nghiên cứu từ năm 2003 phát hiện ra rằng những sản phụ ăn trứng giàu omega-3 thì ít bị chuyển dạ sớm hơn các sản phụ khác.

Sữa mẹ là nguồn omega-3 lý tưởng cho trẻ, tuy nhiên hàm lượng omega-3 trong sữa mẹ còn phụ thuộc vào chế độ ăn của họ.

3. Omega-3 cho trẻ em và thiếu niên

Có một vài tình trạng bệnh lý ở lứa tuổi trẻ thơ đã được nghiên cứu về vai trò của omega-3 đối với một số bệnh lý ở trẻ em và tuổi thiếu niên:

- ADHD (tăng động giảm chú ý): Những đứa trẻ bị tăng động giảm chú ý có thể có nồng độ omega-3 thấp hơn những đứa trẻ khác. Một vài nghiên cứu nhỏ quan sát việc bổ sung dầu cá cho những trẻ này, phát hiện ra rằng việc bổ sung có cải thiện hành vi, giảm được sự tăng động và củng cố khả năng chú ý ở trẻ dưới 12 tuổi

- Trầm cảm: Dầu cá là một sản phẩm thường xuyên được sử dụng để hỗ trợ điều trị trầm cảm ở người lớn. Cũng có một vài nghiên cứu ở trẻ em về vai trò của dầu cá trong bệnh lý trầm cảm ở trẻ từ 6-12 tuổi cũng cho thấy cải thiện được triệu chứng trầm cảm.

- Đái tháo đường: Một nghiên cứu nhỏ quan sát những trẻ em có nguy cơ cao phát triển thành bệnh đái tháo đường type 2, phát hiện ra rằng những trẻ ăn chế độ nhiều omega-3 thì nguy cơ này giảm xuống.

- Hen phế quản: Omega-3 có thể làm giảm được tình trạng viêm đường thở - điều này có có lợi trong bệnh hen phế quản. Một nghiên cứu nhỏ với 29 trẻ em bị hen phế quản thấy rằng những trẻ được nhận omega-3 có ít biểu hiện triệu chứng hơn là những trẻ không được bổ sung đầy đủ omega-3.

Tuy nhiên các nghiên cứu khác lại không tìm thấy lợi ích của omega-3 trong điều trị hen suyễn. Do đó cần nhiều nghiên cứu hơn nữa trong lĩnh vực này.

4. Nên bổ sung omega-3 bằng cách nào?

Tốt nhất là bổ sung các thực phẩm giàu omega-3 như các loại cá béo. Cá là nguồn cung cấp omega-3 (DHA, EPA) rất tốt.

Một số thực vật cũng chứa omega-3 như dầu oliu, dầu tảo, dầu lanh... Tuy nhiên omega-3 của nó là ALA. Khi vào cơ thể ALA phải chuyển hóa thành DHA và EPA.

Tuy nhiên trẻ nhỏ và phụ nữ đang cho con bú hoặc phụ nữ có thai cần phải cẩn thận với chất độc tích tụ trong một số loại hải sản như cá mập, cá kiếm và cá đá. Nên ăn các loại cá nhỏ hơn như cá hồi, nhưng ăn không quá 340 gam mỗi tuần.

5. Có nên bổ sung chế phẩm omega-3 không?

Trong trường hợp không có sẵn nguồn thực phẩm giàu omega-3, có thể dùng chế phẩm bổ sung omega-3. Nhiều loại thực phẩm bổ sung thêm omega-3, như một số sản phẩm sữa, nước trái cây, bánh mì, trứng, dầu ăn và thực phẩm ăn nhẹ.

Khi bổ sung omega-3 bằng thuốc hay thực phẩm chức năng cần tham khảo ý kiến của bác sĩ.

Bổ sung omega-3 nhìn chung là an toàn cho hầu hết mọi người, nhưng cần thận trọng đối với những người có rối loạn chảy máu (ví dụ, những người đang sử dụng thuốc kháng đông coumadin...), vì omega-3 có thể làm gia tăng tình trạng rối loạn đông máu. Vì vậy hãy nói với bác sĩ trước khi quyết định sử dụng các chế phẩm này.

Việc bổ sung omega-3 cho trẻ em, trước hết cần trao đổi với bác sĩ nhi khoa để tìm ra liều thích hợp cho trẻ.