Đào tạo nghề theo đơn hàng của doanh nghiệp: Lợi đơn, lợi kép

Nhìn từ thực tế có thể thấy, bất cập lớn nhất hiện nay của các cơ sở đào tạo nghề trên địa bàn tỉnh là đào tạo chưa đáp ứng được nhu cầu xã hội, nhất là nhu cầu của các doanh nghiệp. Điều này dẫn đến tình trạng sinh viên ra trường không tìm được việc làm hoặc công việc không phù hợp với ngành nghề đào tạo. Chính vì vậy, đào tạo nghề theo đặt hàng của doanh nghiệp được xem là một trong những giải pháp căn cơ để tháo gỡ cho thực trạng này...

Tháng 10-2015, Trường Cao đẳng nghề Than - Khoáng sản Việt Nam và Công ty CP Công nghiệp tàu thuỷ Đông Bắc (TP Cẩm Phả) đã ký kết bản ghi nhớ về việc hợp tác đào tạo nghề hàn theo hệ sơ cấp. Sau đào tạo, Công ty đã tiếp nhận toàn bộ số học viên đạt yêu cầu. Kết quả, đã có 20 lao động được nhận vào làm tại doanh nghiệp sau khi kết thúc khoá học. Ông Nguyễn Văn Hùng, Trưởng Phòng Hành chính - Tổ chức của Công ty cho biết: Với đặc thù hoạt động sản xuất đòi hỏi người lao động phải có trình độ kỹ thuật cao, do vậy Công ty luôn chủ động tìm nguồn nhân lực có chất lượng. Từ năm 2012 đến nay, Công ty liên kết với các cơ sở đào tạo nghề trong và ngoài tỉnh để phối hợp đào tạo lao động gắn với nhu cầu thực tiễn theo phương châm “cần gì, đào tạo nấy”. Trong quá trình đào tạo, phía Công ty cũng cử thợ tay nghề cao, các chuyên gia đào tạo trực tiếp “cầm tay chỉ việc” cho các học viên trong khâu thực hành; đồng thời hỗ trợ nhà trường về mặt kỹ thuật, vật tư đào tạo. Do đó, học viên có được những hình dung cơ bản về kỹ thuật, quy trình sản xuất tại nhà xưởng của Công ty nên hầu hết các em sau khi kết thúc khoá học đều đạt yêu cầu công việc đặt ra. Việc phối hợp, liên kết từ tuyển sinh đến đào tạo đã hỗ trợ Công ty khá nhiều trong công tác chuẩn bị nhân lực.

Các học viên lớp sơ cấp hàn được nhận vào Công ty CP Công nghiệp tàu thuỷ Đông Bắc làm việc ngay sau khi kết thúc khoá học. Trong ảnh: Công nhân đang hàn các chi tiết trong đóng mới sà lan.

Anh Phan Văn Thiệu, công nhân Phân xưởng vỏ, Công ty CP Công nghiệp tàu thuỷ Đông Bắc tâm sự: Tôi được Công ty nhận vào làm từ tháng 12-2015 sau khi kết thúc khoá học sơ cấp nghề hàn do Trường Cao đẳng nghề Than - Khoáng sản Việt Nam và Công ty liên kết đào tạo. Trước khi tham gia khoá học, chúng tôi đã được nhà trường cam kết sẽ bố trí việc làm trong dây chuyền sản xuất nên không bị áp lực phải chạy vạy đi xin việc. Trong quá trình học, chúng tôi còn được phía Công ty hỗ trợ học phí, trợ cấp ăn, ở và một phần sinh hoạt phí nên đỡ được phần nào gánh nặng kinh tế cho gia đình. Hiện chúng tôi được nhận mức lương bình quân từ 6-7 triệu đồng/người/tháng.

Trường Cao đẳng nghề Than - Khoáng sản Việt Nam là một trong những đơn vị đi tiên phong trong liên kết đào tạo nghề theo đơn đặt hàng của doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh. Bên cạnh 3 ngành nghề mỏ hầm lò là kỹ thuật khai thác mỏ hầm lò, xây dựng mỏ hầm lò và cơ điện mỏ hầm lò, nhà trường đã “bắt tay” liên kết đào tạo đối với các ngành nghề khác thuộc hệ sơ cấp như vận hành máy khoan thuỷ lực, xúc thuỷ lực; vận hành thiết bị nồi hơi, thiết bị nâng; hàn, gò… Nhiều năm trở lại đây, bình quân mỗi năm nhà trường nhận được khoảng 40 đơn “đặt hàng” của các doanh nghiệp, với gần 4.000 học sinh có việc làm.

Ông Vũ Văn Thịnh, Giám đốc Trung tâm Tuyển sinh - Giới thiệu việc làm, Trường Cao đẳng nghề Than - Khoáng sản Việt Nam khẳng định: Việc liên kết giữa nhà trường - doanh nghiệp - sinh viên trong quá trình đào tạo là một mối quan hệ tương hỗ không thể thiếu nhằm mục đích nâng cao chất lượng đào tạo, gắn hoạt động học tập trên lớp với thực tế. Hoạt động này vừa đảm bảo ra trường có việc làm ngay của hầu hết các sinh viên, vừa giảm tỷ lệ hao hụt hay bỏ học; trong khi đó, doanh nghiệp lại có nguồn nhân lực chất lượng cao phục vụ sản xuất. Dạy nghề theo đơn đặt hàng cũng là cách để các cơ sở dạy nghề khẳng định uy tín với doanh nghiệp, chính quyền địa phương.

Dù là “cầu nối” vững chắc cho ba bên: Nhà trường - doanh nghiệp - sinh viên, song hiện nay mô hình đào tạo nghề theo đơn đặt hàng của doanh nghiệp vẫn chưa thực sự phổ biến tại các cơ sở đào tạo nghề trong tỉnh. Theo thống kê của Phòng Dạy nghề, Sở LĐ-TB&XH, mạng lưới cơ sở đào tạo nghề tuy được phát triển ở khắp các huyện, thị xã, thành phố trong tỉnh với 45 cơ sở dạy nghề nhưng ngoài Trường Cao đẳng nghề Than - Khoáng sản Việt Nam hiện chưa có cơ sở nào triển khai được mô hình này. “Nhìn từ thực tế có thể thấy rằng, nhiều cơ sở đào tạo nghề trên địa bàn vẫn đi theo lối mòn cũ là bán cái mình có chứ chưa phải bán cái người mua cần. Theo đó, các đơn vị làm theo khả năng chứ chưa đào tạo theo nhu cầu của doanh nghiệp. Quy luật cung cầu trong đào tạo nghề chưa thực sự tương xứng, đào tạo nghề và nhu cầu lao động có tay nghề trong doanh nghiệp vẫn còn nhiều bất cập. Nhiều doanh nghiệp chưa tìm được lao động đáp ứng yêu cầu, phải tuyển lao động từ tỉnh ngoài. Qua đó, chưa khai thác được hết tiềm lực lao động trong tỉnh, đồng thời ảnh hưởng đến nhu cầu học nghề của người lao động, chất lượng đào tạo của các cơ sở dạy nghề. Đặc biệt, hiện chưa có cơ chế, chính sách nào bắt buộc doanh nghiệp phải phối hợp chặt chẽ với cơ sở dạy nghề trong quá trình đào tạo và tuyển dụng lao động” - ông Nguyễn Thanh Tuấn, Phó Trưởng Phòng dạy nghề, Sở LĐ-TB&XH lí giải nghịch lý này.

Phải khẳng định rằng xu hướng đào tạo nghề có địa chỉ, theo đơn đặt hàng của doanh nghiệp là mô hình cần được khuyến khích triển khai thực hiện rộng rãi trong thời gian tới. Thiết nghĩ, các cơ sở dạy nghề và các doanh nghiệp cần tích cực phối hợp với nhau trong công tác liên kết đào tạo vừa đạt được mục tiêu hợp tác đôi bên cùng có lợi, vừa góp phần giảm tỷ lệ lao động dôi dư của địa phương; qua đó, từng bước thúc đẩy nền kinh tế - xã hội tỉnh phát triển bền vững.

Hoàng Anh