Để các dự án nông nghiệp công nghệ cao phát huy hiệu quả

Xác định ứng dụng khoa học công nghệ vào sản xuất nông nghiệp là giải pháp quan trọng để tái cơ cấu ngành nông nghiệp, nâng cao giá trị của ngành, thời gian qua, bằng nhiều giải pháp, trong đó có các chính sách ưu đãi, tỉnh đã thu hút một số doanh nghiệp đầu tư vào lĩnh vực nông nghiệp công nghệ cao.

Ứng dụng công nghệ để sản xuất nông sản tại Khu nông nghiệp công nghệ cao VinEco. Ảnh: Nguyễn Giang

Đến thời điểm này, trên địa bàn tỉnh có 2 dự án trọng điểm là Trung tâm Sản xuất giống công nghệ cao và nuôi thực nghiệm giống hải sản Quảng Ninh tại xã Đại Bình (huyện Đầm Hà) của Tập đoàn BIM (gọi tắt là dự án Trung tâm giống thuỷ sản BIM); Khu nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao VinEco Quảng Ninh tại xã Hồng Thái Tây (TX Đông Triều) của Tập đoàn Vingroup (gọi tắt là dự án Khu nông nghiệp công nghệ cao VinEco). Tuy nhiên, hiện hoạt động của 2 dự án này chưa thực sự hiệu quả, chưa đúng với mục tiêu đề ra.

Dự án Trung tâm giống thuỷ sản BIM được triển khai từ năm 2014, đi vào hoạt động năm 2015. Đây là trung tâm sản xuất giống thuỷ sản công suất lớn, mỗi năm sản xuất 3,5 tỷ con giống tôm thẻ chân trắng, 2,5-3 triệu con giống cá biển, 5-7 triệu con giống nhuyễn thể. Với sản lượng này, đơn vị có thể đáp ứng nhu cầu giống thuỷ sản nuôi cho toàn tỉnh (khoảng 5 tỷ con giống các loại, trong đó trên 3 tỷ con tôm giống), khắc phục thế bị động, thiếu, yếu về giống thuỷ sản lâu nay trên địa bàn. Tuy nhiên, sau 3 năm đi vào hoạt động, đến thời điểm này Trung tâm mới sản xuất được duy nhất giống tôm thẻ chân trắng với sản lượng 200 triệu con/năm và cũng mới chỉ ở dạng nhập con giống từ nơi khác về để ương dưỡng, chứ chưa tự sản xuất được tại chỗ. Toàn bộ số giống trên mới chỉ đủ đáp ứng nhu cầu nuôi thương phẩm của đơn vị, chưa cung ứng được cho người dân.

Theo giới chuyên môn, với sản lượng như trên, năng lực sản xuất thực tế hiện nay của Trung tâm chưa tới 7% kế hoạch sản xuất giống tôm cả năm của đơn vị, chưa đúng mới mục tiêu ban đầu - được xác định là sản xuất giống tại chỗ để cung ứng cho người nuôi trên địa bàn tỉnh. Qua cuộc kiểm tra thực địa và làm việc mới đây giữa các đơn vị chức năng của tỉnh và đại diện dự án giống thuỷ sản BIM cho thấy, hiện đơn vị chưa hoàn thiện các hạng mục hạ tầng phục vụ sản xuất giống, như nhà sản xuất giống, nhà dưỡng giống, khu ương, gieo giống... Doanh nghiệp chưa hoàn thiện hồ sơ nhập khẩu giống, thủ tục sản xuất cũng như tiêu chuẩn chất lượng sản xuất giống; chưa bố trí đội ngũ nhân lực kỹ thuật chuyên về giống và hệ thống thiết bị đáp ứng nhu cầu sản xuất giống... Theo nhận định của đại diện Sở NN&PTNT, với hiện trạng như hiện nay, đơn vị chủ đầu tư là Tập đoàn BIM dù có nỗ lực cũng phải đầu tư 1 năm nữa mới có thể sản xuất giống được theo đúng quy trình. Trong khi đó theo quy định, đến cuối năm nay nếu dự án không đi vào hoạt động theo đúng cam kết ban đầu thì có thể bị thu hồi hoặc phải chuyển mục tiêu dự án từ sản xuất giống sang nuôi thương phẩm.

Đối với dự án Khu nông nghiệp công nghệ cao VinEco, mục tiêu ban đầu là thu hút để hình thành khu ươm tạo, thử nghiệm công nghệ nông nghiệp, từ đó nhân rộng, chuyển giao cho người dân, phục vụ phát triển 18 vùng sản xuất nông nghiệp tập trung của toàn tỉnh. Việc sản xuất thương phẩm sẽ được thực hiện tại các vùng sản xuất tập trung của tỉnh. Tuy nhiên hiện nay, do nhiều nguyên nhân, hoạt động của dự án đang theo hướng ứng dụng công nghệ cao vào sản xuất thương phẩm, chứ không hoàn toàn là vùng ươm tạo, thực nghiệm công nghệ nông nghiệp.

Do hoạt động thiếu hiệu quả, chưa đúng với mục tiêu đề ra, nên 2 dự án trên chưa giải quyết được vấn đề thiếu giống thuỷ sản cũng như các mô hình nông nghiệp công nghệ cao như hiện nay. Toàn tỉnh mỗi năm vẫn thiếu gần 4 tỷ con giống, chiếm gần 80% nhu cầu giống nuôi. Việc sản xuất, cung ứng giống, mô hình sản xuất hiện đại phục vụ 18 vùng sản xuất nông nghiệp tập trung cũng đang ở dạng tự phát, chưa có hàm lượng công nghệ cao. Điều đáng nói, cả hai dự án này đều được hưởng chính sách ưu đãi của tỉnh về thu hút doanh nghiệp đầu tư vào lĩnh vực nông nghiệp công nghệ cao. Trong đó, Trung tâm giống thuỷ sản BIM đã được hưởng trên 6 tỷ đồng, Khu nông nghiệp công nghệ cao VinEco hưởng hơn chục tỷ đồng.

Bởi vậy, 2 dự án trên cần đổi mới hoạt động, thực hiện đúng cam kết đề ra, giải quyết khâu khó, việc yếu trong sản xuất nông nghiệp, xứng đáng là hạt nhân của ngành nông nghiệp tỉnh.

Việt Hoa