Để hạn chế biến chứng của bệnh gút

Hiện nay, số người bị bệnh gút ngày càng gia tăng. Để làm rõ hơn về nguyên nhân cũng như biện pháp phòng tránh bệnh gut, phóng viên Trung tâm Truyền thông tỉnh đã trao đổi cùng bác sĩ Nguyễn Bá Việt, Giám đốc Trung tâm Y tế Tiên Yên.

Xét nghiệm máu tại Bệnh viện Đa khoa tỉnh.

- Xin bác sĩ cho biết, nguyên nhân nào gây bệnh gút?

+ Nguyên nhân gây ra tăng acid uric máu thì có nhiều, người ta phân ra 3 loại:

* Gút nguyên phát (chiếm đa số): Khởi phát do ăn quá nhiều thức ăn chứa nhân purin và kèm theo uống quá nhiều rượu. Thường gặp chủ yếu ở nam giới tuổi trung niên và số ít là nữ ở tuổi sau mãn kinh.

* Gút thứ phát: Là hậu quả của tăng acid uric máu do tiêu tế bào quá mức (bệnh bạch cầu thể tủy mạn tính, thiếu máu huyết tán, bệnh vẩy nến diện rộng…) hoặc do suy thận.

* Gút do bất thường về enzym: Do thiếu hụt hoàn toàn hoặc một phần enzym HGPRT, là enzym tham gia vào quá trình chuyển hóa acid uric, gây ra bệnh gút khởi phát sớm ở trẻ em (rất nặng và hiếm gặp).

Nhiều yếu tố gây nguy cơ bệnh gút như tuổi tác và giới tính (cơ thể nam giới sản xuất nhiều axit uric hơn phụ nữ); do thói quen ăn uống (uống nhiều rượu, bia, nước ngọt có ga, chế độ ăn quá nhiều purine...); thừa cân, béo phì. Tăng acid uric còn liên quan tới một số bệnh rối loạn chuyển hóa khác: Bệnh đái tháo đường, rối loạn chuyển hóa lipid máu... do yếu tố gia đình (do gen, cùng thói quen sinh hoạt, ăn uống không điều độ); do ảnh hưởng của một số loại thuốc làm giảm thải acid uric qua thận, rối loạn chuyển hóa acid uric: Thuốc lợi tiểu thiazid, furosemid, aspirin, thuốc chống Lao như pyrazynamid...

- Triệu chứng nào để kịp thời phát hiện bệnh gút, thưa bác sĩ?

+ Triệu chứng lâm sàng của bệnh gút được chia làm hai loại là gút cấp và mạn tính:

Cơn gút ban đầu thường ảnh hưởng đến khớp bàn ngón chân cái.

Cơn gút cấp đặc trưng bởi tình trạng viêm khớp cấp, khởi phát đột ngột, đau dữ dội, kèm theo sưng, nóng, đỏ tại khớp bị tổn thương. Đau tăng dần và thường đạt đỉnh đau sau 8-12 giờ. Cơn thường khởi phát và đau tăng vào ban đêm, đau làm mất ngủ, đôi khi có sốt 38-38,5 độ, có thể rét run. Cơn gút ban đầu thường chỉ ảnh hưởng đến một khớp, vị trí khớp hay gặp là khớp bàn ngón chân cái (trên 50%), khớp gối, khớp cổ chân. Khớp cổ tay, bàn ngón tay, khớp khuỷu thì hay gặp ở những đợt cấp giai đoạn sau. Cơn gút cấp thường giảm sau vài ngày, tuy nhiên có thể kéo dài vài tuần.

Cơn gút cấp thường xuất hiện tự phát hoặc rất nhiều trường hợp xảy ra sau một bữa ăn có quá nhiều chất đạm chứa nhiều nhân purin như tạng động vật (lòng lợn, tiết canh, gan, thận, óc, dạ dày, lưỡi...), các loại thịt có màu đỏ (thịt chó, dê, bê...), các loại hải sản (tôm, cua, cá béo...), đậu hạt các loại, nấm khô, sô cô la... Hoặc uống rượu bia quá mức. Hay sau một đợt điều trị kéo dài một số loại thuốc lợi tiểu, aspirin, thuốc chống Lao...

Đối với gút mạn tính: Nếu như người bệnh không phòng ngừa và tuân thủ điều trị tốt, sau khoảng 10 đến 20 năm với các đợt gút cấp, bệnh tiến triển thành gút mạn tính, xuất hiện hạt tô phi (do tích lũy các tinh thể muối urat sodium kết tủa trong mô liên kết) ở nhiều nơi như: Vành tai, cạnh các khớp bị tổn thương.

- Bệnh có biến chứng nghiêm trọng không, làm thế nào để hạn chế biến chứng đó?

+ Khi xuất hiện triệu chứng của bệnh gút, bạn nên đến cơ sở y tế để được tư vấn, điều trị. Bệnh gút mạn tính còn gây ra những biến chứng nguy hiểm làm hẹp khe khớp, tiêu xương, sỏi thận, suy thận mạn tính. Từ đây nó có thể làm cho người bệnh bị tàn phế suốt đời và tử vong.

Để hạn chế biến chứng của bệnh gút, cách tốt nhất là người bệnh cần phải được điều trị kịp thời bằng chế độ ăn uống và dùng thuốc để giảm tổng hợp hoặc tăng đào thải acid uric. Để tránh tái diễn nặng, người bệnh phải luôn tuân thủ nghiêm ngặt các chỉ dẫn của thầy thuốc về chế độ điều trị, bao gồm thuốc men và chế độ ăn uống, nghỉ ngơi. Một số trường hợp được điều trị bằng phẫu thuật như cắt bỏ khối u tophi vì khối u quá lớn gây mất thẩm mỹ hoặc ảnh hưởng khả năng đi lại.

Để phòng bệnh, cần có chế độ ăn uống hợp lý như: Ăn giảm đạm (thịt ăn không quá 150g/ngày). Hạn chế ăn các thức ăn có chứa nhiều purin như đã nêu ở phần trên. Kiêng rượu bia và các chất kích thích như ớt, cà phê, hạt tiêu. Uống nhiều nước (nước lọc, nước hoa quả, sữa), đặc biệt là nước khoáng có kiềm (như nước khoáng Quang Hanh) để tăng cường thải tiết acid uric qua nước tiểu. Ăn cháo, súp... Ăn nhiều rau xanh, hoa quả như xà lách, cà rốt, bắp cải, dưa chuột, dưa gang, khoai tây, cà chua, măng, rau actiso...

Sinh hoạt điều độ, làm việc nhẹ nhàng; tránh lạnh, tránh mệt mỏi cả tinh thần và thể chất. Cần tập thể dục phù hợp và duy trì liên tục. Cần tránh dùng một số thuốc có thể làm tăng acid uric máu.

- Xin cám ơn bác sĩ!

Thu Nguyệt (thực hiện)

[links()]