Để nhà vệ sinh trường học không còn là nỗi ám ảnh

Nhà vệ sinh (NVS) cũ, bẩn, tường bám đầy rong rêu; các thiết bị hỏng hóc, bỏ không… lâu nay vẫn là thực trạng xảy ra tại không ít trường học trên địa bàn tỉnh khiến việc đi vệ sinh trở thành nỗi ám ảnh của nhiều học sinh. Đáng mừng, hiện tỉnh đã có chủ trương xây, sửa lại toàn bộ NVS xuống cấp trong toàn tỉnh, chính thức “xóa sổ” điệp khúc “khổ lắm, nói mãi” về NVS trường học trước khi bước sang năm 2019.

Từ nhà vệ sinh… mất vệ sinh

Là huyện miền núi còn nhiều khó khăn, những năm qua, huyện Ba Chẽ đã quan tâm dành nguồn lực đầu tư cho sự nghiệp giáo dục nói chung, cơ sở vật chất giáo dục, NVS trường học nói riêng. Tuy nhiên, địa bàn rộng có nhiều điểm trường lẻ lại chỉ đầu tư sửa chữa nhỏ, dàn trải, nên việc khắc phục NVS trường học ở Ba Chẽ rơi vào vòng luẩn quẩn hỏng - vá - hỏng, “vá chỗ nọ, hỏng chỗ kia”. Hiện NVS ở nhiều trường học trên địa bàn đã xuống cấp nghiêm trọng, trong khi nhiều trường thậm chí còn chưa có NVS.

Nhà vệ sinh của điểm trường Khe Lọng Ngoài của Trường PTDT bán trú TH&THCS Thanh Sơn cũ kỹ, ẩm thấp.

Xây dựng từ năm 2003, đến nay, cơ sở hạ tầng của điểm trường Khe Lọng Ngoài của Trường PTDT bán trú TH&THCS Thanh Sơn đã cũ, một số hạng mục xuống cấp, nhưng nghiêm trọng nhất có lẽ là khu NVS dành cho học sinh. Nằm cách dãy phòng học và nhà ở bán trú không xa là NVS rộng khoảng 20m², ẩm thấp, cũ kỹ. Các mảng tường bong tróc, bám đầy rêu, nấm mốc; bệ cầu ố vàng; nền nhà nhớp nháp nước. Cả dãy NVS có 6 phòng thì cả 6 đều hỏng cửa, chưa nói đến thiếu các thiết bị vệ sinh cơ bản. Việc dọn dẹp vệ sinh cũng chỉ được thực hiện bằng cách múc nước bơm lên từ con khe, con suối quanh trường. Lúc chúng tôi đến, hai em học sinh đang lúi húi múc nước dội sạch từng phòng vệ sinh. Em Nịnh Thị Trang, học sinh lớp 7, cho biết: “NVS của trường không có bồn cầu, không có hệ thống nước xả nên mỗi lần đi vệ sinh, chúng em lại phải múc nước ở thùng chứa để dội, vừa bất tiện lại không sạch. Ở nhà, gia đình em sử dụng bồn cầu xả nước lúc nào cũng sạch sẽ nên lúc đầu mới vào trường, em thấy hơi khó chịu khi phải dùng NVS như thế này, nhưng lâu dần cũng quen. Bây giờ chúng em chỉ ước có được NVS mới khang trang, sạch sẽ hơn”.

“Để đảm bảo vệ sinh sạch sẽ, nhà trường phân công các em học sinh dọn dẹp NVS hằng ngày. Tuy nhiên, vì trường có cả học sinh bán trú và không bán trú, các em sử dụng NVS nhiều nên dọn không xuể. Thêm vào đó, hệ thống cống rãnh thường xuyên bị tắc khiến NVS cũng không được đảm bảo vệ sinh sạch sẽ” - cô giáo Vi Thị Thanh Thùy, Hiệu trưởng nhà trường nói.

Các em học sinh Trường PTDT bán trú TH&THCS Thanh Sơn (huyện Ba Chẽ) phải múc nước dội NVS.

NVS tuy cũ, bẩn nhưng các em học sinh ở điểm trường này vẫn được coi là may mắn hơn so với các học sinh ở những điểm trường mà NVS còn không có để sử dụng. Nằm trên một con dốc cao cách điểm trường chính chừng 15 phút đi xe máy, điểm trường Khe Lọng Trong có 4 lớp, 23 học sinh học tập trong dãy nhà cấp 4 có 2 phòng đơn sơ. Điều đáng nói, nhiều năm nay, thầy trò điểm trường này vẫn chưa có NVS để sử dụng, thường xuyên phải “đi nhờ” phòng vệ sinh của các lớp mầm non kế bên gây ra không ít tình huống “dở khóc, dở cười”.

Thực tế cho thấy, không chỉ các điểm trường của Trường PTDT bán trú TH&THCS Thanh Sơn, hiện NVS của nhiều trường học ở Ba Chẽ xuống cấp nghiêm trọng, không đảm bảo các tiêu chuẩn theo quy định. Toàn huyện có 79 trường, điểm trường thì có đến 27 cơ sở có NVS đang trong tình trạng “kêu cứu”: Bồn cầu hỏng, ống thoát nước tắc, bể chứa nước hỏng, trần và tường nhà bong tróc, mái nứt gãy…

Đến nhà vệ sinh “5 sao”…

Không riêng ở Ba Chẽ, nhìn rộng ra quy mô toàn tỉnh, NVS không đảm bảo quy định, chưa đáp ứng được nhu cầu sử dụng, chưa tương xứng với tốc độ phát triển xã hội đang là tình trạng chung xảy ra ở nhiều nơi. Hiện toàn tỉnh có 656 cơ sở giáo dục trường học từ mầm non đến trung học phổ thông với 3.135 NVS, 7.715 phòng vệ sinh, 5.353 chậu rửa tay. Hệ thống NVS được quy hoạch xây dựng gắn liền với việc xây dựng trường, nhưng theo thời gian và quá trình sử dụng, nhiều NVS đã xuống cấp. Theo số liệu thống kê của các địa phương, đến thời điểm hiện tại, toàn tỉnh có 83 trường, 50 điểm trường cần sửa chữa, xây dựng mới 151 NVS.

Nhiều NVS của các trường học trên địa bàn tỉnh cần được nâng cấp, sửa chữa đáp ứng nhu cầu của học sinh.

Đối với các em học sinh, nhất là học sinh tiểu học, lứa tuổi nghịch ngợm và chưa có ý thức giữ gìn vệ sinh như người lớn, điều kiện vệ sinh sạch sẽ là rất quan trọng, giúp ngăn ngừa các bệnh truyền nhiễm nguy hiểm trong lứa tuổi học trò cũng như giúp các bậc phụ huynh an tâm hơn khi con em đến lớp. Giải quyết vấn đề cấp thiết này, tháng 10 vừa qua, UBND tỉnh đã có chủ trương đầu tư xây dựng, cải tạo, sửa chữa NVS trường học công lập toàn tỉnh bằng nguồn vốn ngân sách sự nghiệp giáo dục. Trong đó, 4 thành phố chủ động tự cân đối ngân sách thực hiện; các trường tại 10 huyện, thị xã sẽ được hỗ trợ đầu tư 100% với tổng mức kinh phí dự kiến gần 23 tỷ đồng.

Là thành phố thủ phủ của tỉnh, năm học 2018-2019 này, Hạ Long có trên 40 trường học đã xây mới, cải tạo, sửa chữa hệ thống NVS cho học sinh, giáo viên. Đáng nói, nhiều NVS không chỉ được sửa sang sạch, đẹp, thoáng mát, mà còn đạt tiêu chuẩn cao. Các khu NVS đều có các trang thiết bị hiện đại, như: Bồn, vòi nước rửa tay, xà phòng, gương… cùng hệ thống cây xanh được bài trí xung quanh tạo cảm giác thân thiện, gần gũi với thiên nhiên. Tiêu biểu như Trường Tiểu học Trần Quốc Toản, Trường Mầm non Hạ Long, Trường Tiểu học Việt Hưng, Trường Đoàn Thị Điểm Hạ Long… Bà Vi Bích Hạnh, Trưởng Phòng GD&ĐT TP Hạ Long, cho biết: “Bước vào đầu năm học này, thành phố chỉ đạo kiểm tra toàn diện NVS trên địa bàn, yêu cầu các trường đảm bảo NVS luôn sạch, đẹp, thoáng để học sinh cảm thấy thoải mái khi đi vệ sinh. Cùng với đó, chúng tôi đang tích cực rà soát loại toàn bộ NVS trường học đã xây dựng nhiều năm để tiến hành đầu tư xây mới theo hướng hiện đại, ngay cả với công trình vẫn sử dụng được”.

Nhà vệ sinh đẹp, hiện đại của Trường Mầm non Hạ Long (TP Hạ Long).

Theo đại diện Sở GD&ĐT cho biết: Ngoài sự chủ động của các thành phố trong xây, sửa NVS trường học, tại các huyện, thị xã, việc đầu tư hỗ trợ xây, sửa NVS dựa vào thiết kế, dự toán của các địa phương nhưng đảm bảo sạch sẽ, thoáng mát, phù hợp với quy mô trường lớp, đáp ứng được nhu cầu của học sinh. Hiện các địa phương đã hoàn tất hồ sơ thiết kế xây dựng công trình; chuẩn bị bắt tay vào thi công. Việc hoàn thiện đồng bộ hệ thống NVS cho các trường phải hoàn thành trong tháng 12/2018.

Như vậy, chỉ còn một vài tháng nữa, hệ thống NVS trường học trong toàn tỉnh sẽ được hoàn thiện theo hướng đồng bộ, hiện đại. Câu hỏi “Khi nào học sinh không còn sợ NVS, không phải nhịn đi vệ sinh ở trường” cuối cùng cũng có câu trả lời. Giấc mơ không chỉ của em Nịnh Thị Trang, học sinh lớp 7, Trường PTDT bán trú TH&THCS Thanh Sơn (huyện Ba Chẽ), mà còn của hàng nghìn học sinh trong tỉnh cũng đang đến thật gần…

Ngô Dịu