Gan thải độc qua đường nào?

Gan của người trưởng thành nặng khoảng 1,4 kg, nằm ở vùng bụng trên bên phải, bên dưới cơ hoành. Gan là một trong những cơ quan lớn nhất trong cơ thể.

Gan đại diện cho hệ thống lọc chính của cơ thể con người. Nó chuyển đổi độc tố thành chất thải, làm sạch máu, chuyển hóa chất dinh dưỡng và thuốc để cung cấp cho cơ thể một số protein quan trọng nhất.

Theo bác sĩ chuyên khoa II Huỳnh Tấn Vũ, Trưởng Đơn vị điều trị ban ngày, Bệnh viện Đại học Y dược TP.HCM (cơ sở 3), gan đảm nhiệm nhiều chức năng trao đổi chất quan trọng, gồm chuyển đổi chất dinh dưỡng trong chế độ ăn uống thành các chất mà cơ thể sử dụng được. Chúng lưu trữ những dưỡng chất này và cung cấp cho các tế bào khi cần thiết.

Gan hấp thụ các chất độc hại và chuyển đổi thành chất vô hại, hoặc thải độc qua gan. Với sự trợ giúp của vitamin K, gan sản xuất ra các protein quan trọng trong quá trình đông máu, đồng thời phá vỡ các tế bào máu cũ hoặc bị hư hỏng.

Mô gan được tạo thành từ rất nhiều đơn vị tế bào nhỏ hơn, có nhiều kênh dẫn máu và mật chạy giữa. Máu từ các cơ quan tiêu hóa chảy qua tĩnh mạch cửa đến gan, mang theo các chất dinh dưỡng, thuốc men và cả các chất độc hại. Sau khi đến gan, các chất này sẽ được xử lý, lưu trữ, thay đổi, giải độc và truyền trở lại vào máu hoặc đào thải ra ngoài.

Bác sĩ Vũ cho hay bằng cách này, gan có thể loại bỏ rượu và các sản phẩm phụ từ quá trình phân hủy thuốc ra khỏi máu. Gan đóng vai trò trung tâm trong mọi quá trình trao đổi chất của cơ thể.

Ví dụ, khi chuyển hóa chất béo, các tế bào gan phân hủy chất béo và tạo ra năng lượng, đồng thời sản xuất khoảng 800 - 1.000 ml mật mỗi ngày. Chất lỏng màu vàng, nâu hoặc xanh ôliu này được thu thập bởi các ống dẫn nhỏ và sau đó chuyển đến ống mật chính.

Ống dẫn mật tiếp tục mang mật đến tá tràng - một phần của ruột non. Mật rất quan trọng đối với sự phân hủy và hấp thụ chất béo.

Trong quá trình chuyển hóa carbohydrate, gan đảm bảo lượng đường trong máu luôn không đổi. Nếu lượng đường trong máu tăng lên, chẳng hạn sau bữa ăn, gan sẽ loại bỏ glucose huyết do tĩnh mạch cửa cung cấp và lưu trữ dưới dạng glycogen. Nếu lượng đường trong máu quá thấp, gan sẽ phá vỡ glycogen và giải phóng đường vào máu.

Cũng như glucose, gan cũng dự trữ vitamin và khoáng chất (sắt và đồng), và thải vào máu khi cần thiết.

Ngoài ra, gan cũng đóng vai trò quan trọng trong quá trình chuyển hóa protein. Cụ thể, tế bào gan thay đổi axit amin trong thực phẩm để sản xuất năng lượng, tạo ra carbohydrate hoặc chất béo. Chất độc hại amoniac là sản phẩm phụ của quá trình này.

Các tế bào gan chuyển đổi amoniac thành urê - một chất ít độc hơn nhiều. Urê sau đó được thải vào máu, vận chuyển đến thận và thải ra ngoài cơ thể qua nước tiểu.