Hiệu quả từ giám sát bệnh dựa vào sự kiện

Quảng Ninh là một trong 4 tỉnh cả nước triển khai thí điểm dự án “Giám sát bệnh dựa vào sự kiện” do Trung tâm Ngăn ngừa dịch bệnh Hoa Kỳ và Tổ chức PATH tài trợ thông qua Cục Y tế dự phòng. Từ tháng 9-2016, Trung tâm Y tế dự phòng tỉnh đã triển khai đồng loạt dự án này đến các bệnh viện, trung tâm y tế tuyến huyện, 186 trạm y tế xã, phường, thị trấn và các nhân viên y tế thôn bản trong toàn tỉnh, bước đầu mang lại hiệu quả.

Người dân đến tiêm phòng bệnh dại tại Phòng tiêm Safpo, Trung tâm Y tế dự phòng tỉnh.

Hệ thống giám sát bệnh truyền nhiễm hiện nay chủ yếu dựa vào chỉ số và dựa vào sự kiện. Trong đó, giám sát dịch bệnh dựa vào sự kiện là thu thập, theo dõi, đánh giá các thông tin, chủ yếu là thông tin bất thường và không dự tính trước về các sự kiện y tế hoặc các nguy cơ có khả năng trở thành mối đe doạ cấp tính đối với sức khoẻ con người. Các số liệu, các sự kiện được thu thập từ nhiều nguồn khác nhau, từ đó, phát hiện sớm những sự kiện tiềm ẩn nguy cơ về dịch bệnh đối với sức khoẻ cộng đồng để kịp thời giám sát, phòng chống, xử lý kịp thời.

Ngay khi triển khai dự án, Trung tâm Y tế dự phòng tỉnh đã tổ chức các lớp tập huấn cho đội ngũ cán bộ y tế làm công tác kiểm soát dịch bệnh từ tuyến tỉnh, huyện đến xã, phường, nhân viên y tế thôn bản, giúp họ có đủ kỹ năng để thực hiện các nội dung hoạt động của dự án. Các bệnh truyền nhiễm ưu tiên giám sát là cúm, viêm đường hô hấp, dịch tả, sốt xuất huyết, sởi - rubella, tay chân miệng, bệnh dại, dịch bệnh lây qua thực phẩm, dịch bệnh mới nổi... Các quy trình giám sát, quy trình báo cáo, nhiệm vụ của các đơn vị y tế, tuyến y tế cũng được phân công rõ ràng, cụ thể trong hoạt động giám sát bệnh dựa vào sự kiện.

Chỉ một thời gian ngắn triển khai dự án, toàn tỉnh đã tiếp nhận 208 dấu hiệu cảnh báo, trong đó 70 dấu hiệu được điều tra xác minh sau khi sàng lọc và 5 dấu hiệu trở thành sự kiện. Như hồi tháng 9-2016, có một số bệnh nhân sốt xuất huyết điều trị tại Bệnh viện Đa khoa tỉnh đều cư trú tại phường Hồng Hải (TP Hạ Long). Thông tin về các ca bệnh mới được ghi nhận, cập nhật hàng ngày và thông báo cho Trung tâm Y tế dự phòng tỉnh sau khi có kết quả xét nghiệm dương tính. Ngay sau đó, ổ dịch sốt xuất huyết tại phường Hồng Hải được giám sát, khoanh vùng và xử lý, không để lây lan rộng ra cộng đồng. Hay cuối tháng 9, đầu tháng 10-2016, Phòng tiêm chủng Safpo của Trung tâm Y tế dự phòng tỉnh tiếp nhận một số bệnh nhân từ Hoành Bồ đến tiêm phòng dại vì bị chó cắn. Ngay sau khi nhận được thông tin, Trung tâm đã cử cán bộ phối hợp với Trung tâm Y tế huyện Hoành Bồ để thực hiện điều tra xác minh sự kiện và hướng dẫn xử lý. Đoàn công tác đã làm việc với UBND các xã, thị trấn của huyện Hoành Bồ - nơi xảy ra sự kiện có chó dại cắn người để có hướng chỉ đạo, xử lý sự việc; phối hợp với cán bộ thú y huyện Hoành Bồ điều tra, giám sát tình hình bệnh dại trên đàn chó; hướng dẫn người dân thuộc hộ nghèo làm các thủ tục xin hỗ trợ kinh phí tiêm phòng dại; vận động người dân đi tiêm phòng bệnh dại. Nhờ đó, toàn bộ số người bị chó cắn trên địa bàn huyện Hoành Bồ đã đi tiêm phòng. Ngoài ra, còn một số sự kiện khác như các ổ dịch cúm gia cầm tại huyện Đầm Hà; một số vụ ngộ độc thực phẩm nhẹ; một số trường hợp tay chân miệng... cũng đã được ghi nhận thông qua hệ thống giám sát bệnh dựa vào sự kiện, từ đó đã được khoanh vùng và xử lý thường quy.

Theo bác sĩ Nguyễn Thị Dung, Trưởng khoa Kiểm soát bệnh truyền nhiễm, Trung tâm Y tế dự phòng tỉnh, dự án nhận được sự ủng hộ của các đơn vị y tế trên địa bàn tỉnh, bao gồm cả khối điều trị và dự phòng và được triển khai thực hiện nghiêm túc. Trong thời gian tới, Trung tâm Y tế dự phòng tỉnh sẽ tiếp tục tăng cường hướng dẫn cho cán bộ đầu mối tuyến huyện cách thức triển khai phù hợp với địa phương. Cũng theo bác sĩ Nguyễn Thị Dung, việc giám sát bệnh dựa vào sự kiện là hoạt động mà mọi người dân đều có thể tham gia. Theo đó, khi phát hiện những biểu hiện bất thường, người dân cần báo cáo cho cán bộ y tế gần nhất để theo dõi và cảnh báo đến các đơn vị chức năng. Đây là một yếu tố quan trọng để phát hiện sớm bệnh truyền nhiễm và chủ động phòng, chống dịch bệnh, không để dịch bệnh lây lan.

Hoàng Quý