Hình thành các vùng sản xuất cây trồng hàng hóa tập trung, quy mô lớn

Thực hiện tái cơ cấu ngành trồng trọt, tỉnh Quảng Ninh đã chuyển đổi cơ cấu cây trồng theo hướng tăng diện tích trồng các loại cây có giá trị, duy trì một tỷ lệ thích hợp cây lương thực, kết hợp phát triển nhóm cây trồng chủ lực theo vùng sinh thái có ứng dụng khoa học kỹ thuật.

Mô hình trồng dưa lưới của hộ gia đình bà Lương Thị Tính, thôn Tràng Hương (xã Đoàn Kết, Vân Đồn).

Trong giai đoạn 2017-2020, các địa phương trong tỉnh đã thực hiện chuyển đổi trên 3.100ha cây trồng có giá trị kinh tế thấp, sang trồng những cây cho giá trị kinh tế cao. Riêng đối với những diện tích đất trồng lúa kém hiệu quả, các địa phương đã thực hiện chuyển đổi 441ha sang trồng cây hàng năm và 96ha sang trồng cây lâu năm. Cùng với đó, các địa phương thực hiện dồn điền, đổi thửa, hình thành nên những cánh đồng mẫu lớn, vùng sản xuất nông nghiệp tập trung, chủ lực có lợi thế của tỉnh, gắn với xây dựng sản phẩm nông nghiệp, tập trung ở 3 nhóm sản phẩm, là nhóm cây có lợi thế cạnh tranh và tăng giá trị gia tăng lớn (rau sạch, lúa chất lượng, lúa nếp cái hoa vàng, cây ăn quả); cây công nghiệp lâu năm (chè, cây dược liệu); sản phẩm tiềm năng (hoa, cây cảnh).

Điển hình như tại địa bàn TX Đông Triều và TX Quảng Yên, đến nay, 2 địa phương này đã thực hiện dồn điền, đổi thửa với sự tham gia của trên 6.600 hộ dân, để hình thành nên 20 cánh đồng lớn với diện tích 844ha. Theo lãnh đạo Phòng Kinh tế TX Đông Triều, nhờ dồn điền, đổi thửa, đến nay, thị xã đã hình thành 37 vùng lúa chất lượng cao, 25 vùng nếp cái hoa vàng tập trung, 7 vùng trồng na, 3 vùng trồng vải… Đáng chú ý, sau khi thực hiện dồn điền, đổi thửa đã tạo điều kiện thuận lợi cho việc tổ chức, chỉ đạo sản xuất; chi phí sản xuất, công làm đất đã giảm từ 250.000 đồng còn 190.000 đồng/sào; khâu thu hoạch giảm từ 150.000 đồng còn 130.000 đồng/sào; năng suất lúa, hoa màu bình quân tăng từ 1,5-2 tạ/ha.

Trồng rau tại phường Trần Hưng Đạo, TX Đông Triều.

Ngoài 2 địa phương kể trên, thực hiện tái cơ cấu ngành trồng trọt, đến nay các địa phương trong tỉnh cũng đã hoạch định, tích tụ đất đai, hình thành nên những mô hình trồng cây hàng năm quy mô lớn, từ việc chuyển đổi những cây trồng kém hiệu quả, đơn cử như các huyện: Đầm Hà, Hải Hà, Bình Liêu, Tiên Yên với mô hình trồng ngô cao sản, ngô sinh khối cho lợi nhuận cao hơn so với trồng lúa trên 10 triệu đồng/ha/năm; trồng cây dong riềng cao hơn trên diện tích đất trồng lúa khoảng 25 triệu đồng/ha/năm; trồng vải chín sớm tại phường Phương Nam (TP Uông Bí) cho thu nhập bình quân 270 triệu đồng/ha/năm; mô hình trồng ổi tại TP Hạ Long cho thu nhập bình quân trên 300 triệu đồng/ha/năm.

Việc đẩy mạnh nghiên cứu, áp dụng khoa học công nghệ, đặc biệt là công nghệ cao trong trồng trọt nhằm tăng năng suất, chất lượng, từng bước thích ứng với biến đổi khí hậu được các địa phương triển khai rộng khắp, qua đó góp phần tăng năng suất, chất lượng cây trồng. Đơn cử như trồng cây ngô cho sản lượng tăng từ 40,7 tạ/ha lên 41,9 tạ/ha, khoai lang sản lượng tăng từ 60 tạ/ha lên 62,4 tạ/ha, nhãn sản lượng tăng từ 34,4 tạ/ha lên 44,3 tạ/ha, vải sản lượng tăng từ 34,9 tạ/ha lên 45,9 tạ/ha, cam sản lượng tăng từ 39,9 tạ/ha lên 44,9 tạ/ha, ổi sản lượng tăng từ 51,5 tạ/ha lên 59,1 tạ/ha (từ năm 2017 đến năm 2020).

Mô hình trồng cam tại phường Hoành Bồ, TP Hạ Long.

Mặc dù kết quả đạt được là vậy, tuy nhiên theo đánh giá của Sở NN&PTNT, việc tái cơ cấu ngành trồng trọt của tỉnh vẫn còn có những tồn tại. Việc phát triển sản xuất quy mô lớn, theo chuỗi giá trị gắn sản xuất với bảo quản, chế biến và tiêu thụ theo chuỗi trên cơ sở phát huy lợi thế chưa trở thành phổ biến, chủ đạo; áp dụng khoa học công nghệ chưa mạnh, chưa tạo được đột phá về giá trị gia tăng cho sản phẩm; công nghiệp chế biến và bảo quản sau thu hoạch chưa đáp ứng được sự đòi hỏi của nền sản xuất lớn.

Khắc phục những tồn tại nêu trên, theo kế hoạch đến năm 2025, ngành trồng trọt của tỉnh sẽ thực hiện chuyển đổi cơ cấu cây trồng phù hợp với lợi thế và nhu cầu thị trường, thích ứng với biến đổi khí hậu từng vùng, miền; hình thành các vùng sản xuất cây trồng hàng hóa tập trung, ổn định, quy mô lớn. Trong đó sẽ duy trì và phát triển ổn định đến năm 2025 trên 45.700ha diện tích gieo trồng cây lương thực có hạt; mở rộng diện tích rau màu lên 11.500ha; tăng diện tích cây ăn quả lên trên 8.000ha.

Hiếu Dân