Đa dạng các hoạt động

Thời gian qua, hoạt động giáo dục và đào tạo (GD-ĐT) trên địa bàn tỉnh được chú trọng đầu tư phát triển mọi mặt về cơ sở vật chất cũng như chất lượng giáo dục. Đây là thuận lợi cơ bản để ngành GD-ĐT tỉnh chỉ đạo triển khai thực hiện hiệu quả hoạt động nghiên cứu, sáng tạo và ứng dụng KH&CN trong cán bộ, giáo viên, học sinh, sinh viên. Từ đó từng bước nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện ở các cấp học, ngành học, đáp ứng yêu cầu đổi mới căn bản về giáo dục.

Học sinh TX Đông Triều trải nghiệm thực tế nghiên cứu khoa học tại “Ngày hội vui cùng STEM”.

Từ các phong trào sáng tạo...

Những năm gần đây, phong trào nghiên cứu khoa học, sáng tạo của học sinh, sinh viên trên địa bàn tỉnh diễn ra sôi nổi, trở thành việc làm thường xuyên, liên tục ở các cơ sở giáo dục. Hàng năm, ngành GD-ĐT tỉnh đều chỉ đạo, phối hợp tổ chức nhiều cuộc thi về KHCN, như: KHKT dành cho học sinh trung học; sáng tạo dành cho thanh thiếu niên, nhi đồng; tin học trẻ; vận dụng kiến thức liên môn giải quyết các tình huống thực tiễn... Các cuộc thi này đã góp phần thúc đẩy mạnh mẽ phong trào học tập, sáng tạo, nghiên cứu khoa học của nhiều học sinh, sinh viên. Trong đó, cuộc thi KHKT của học sinh trung học thu hút sự tham gia của học sinh trên địa bàn tỉnh. Nếu như năm 2012, toàn tỉnh mới có 9 dự án KHKT dự thi cấp tỉnh (1 dự án đoạt giải cấp quốc gia), thì tới năm 2016 con số này đã là 69 (5 dự án đoạt giải cấp quốc gia). Những dự án lọt vào vòng thi cấp quốc gia đều có tính thực tiễn, gần gũi với đời sống sản xuất cũng như sinh hoạt thường ngày; một số dự án có tính nhân văn, tính khoa học cao và có thể triển khai, ứng dụng trong cuộc sống.

Phong trào tự học tập, nghiên cứu nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ để đáp ứng tốt hơn yêu cầu công việc đã trở thành hoạt động tự giác trong cán bộ, giảng viên, giáo viên, học sinh, sinh viên. Mỗi năm học, cán bộ, giáo viên đều đăng ký và viết sáng kiến kinh nghiệm cá nhân, với nội dung tập trung vào việc đề xuất các giải pháp đổi mới công tác quản lý, đổi mới phương pháp dạy học, nâng cao hiệu quả giáo dục. Các sáng kiến được đánh giá cao từ cấp cơ sở đến cấp tỉnh, mỗi năm có từ 35-40 đề tài được công nhận ở cấp tỉnh. Các trường đại học, cao đẳng, trung cấp trên địa bàn tỉnh luôn là lực lượng đi đầu trong công tác tự nghiên cứu KHCN. Từ năm 2012 đến nay, toàn tỉnh có 8/10 trường tham gia nghiên cứu với 8 đề tài cấp bộ; 3 đề tài cấp tỉnh; 73 đề tài cấp trường; 621 sáng kiến, kinh nghiệm và giải pháp sáng tạo khoa học; 51 giải pháp sáng tạo.

Ngành GD-ĐT tỉnh cũng mạnh dạn, chủ động đề xuất và đảm nhiệm thành công nhiều đề tài, dự án có hàm lượng khoa học cao, như: Đề án thành lập Trường Đại học Hạ Long, Dự án ứng dụng tiến bộ KHCN trong giảng dạy ngoại ngữ ở một số cơ sở giáo dục trên địa bàn tỉnh; Dự án ứng dụng CNTT tiên tiến vào dạy học tại các trường học tỉnh Quảng Ninh giai đoạn 2014-2018; Quy hoạch phát triển GD-ĐT đến năm 2020, tầm nhìn đến 2030...

...Đến trải nghiệm sáng tạo

Bên cạnh hoạt động nghiên cứu, sáng tạo, ngành GD-ĐT tỉnh xác định hoạt động trải nghiệm sáng tạo là giải pháp quan trọng trong đổi mới phương pháp dạy và học. Thông qua hoạt động trải nghiệm để định hướng cho học sinh vận dụng tổng hợp kiến thức đã học vào trong điều kiện thực tiễn, từ đó có những nghiên cứu, sáng tạo khoa học giải quyết những vấn đề cụ thể. Trường THPT Chuyên Hạ Long đã và đang triển khai mạnh mẽ các hoạt động trải nghiệm sáng tạo gắn với các hoạt động nghiên cứu khoa học. Cô giáo Bùi Thị Hải Yến, Phó Hiệu trưởng Trường THPT Chuyên Hạ Long, cho biết: “Một trong những giải pháp nâng cao hiệu quả nghiên cứu khoa học được thực hiện đó là hoạt động trải nghiệm thực tế cho học sinh nhà trường. Trường liên hệ với các cơ sở nghiên cứu và sản xuất tiên tiến để các em được trực tiếp tham gia vào hoạt động nghiên cứu, sản xuất. Thông qua các hoạt động này, các em càng thêm yêu thích và gắn bó với khoa học nhiều hơn”.

Mới đây, Phòng GD-ĐT TX Đông Triều tổ chức một hoạt động trải nghiệm sáng tạo với tên gọi “Ngày hội vui cùng STEM” (STEM là từ viết tắt của khoa học, công nghệ, kỹ thuật, và toán học). Đây là một mô hình giáo dục hiện đại đã được triển khai tại các nước Âu, Mỹ. Giáo dục STEM hướng dẫn người học kết hợp kiến thức của 4 môn này và phối hợp với nhau để kiến tạo năng lực thông qua các tình huống thực tế. Giáo dục STEM rèn luyện cho người học tư duy phản biện, kỹ năng cộng tác và kỹ năng giải quyết vấn đề, phân tích chiến lược, chiến thuật... Tham gia vào Ngày hội, học sinh của TX Đông Triều được tìm hiểu, khám phá về khoa học sự sống, khoa học vật liệu, công nghệ thông tin, công nghệ thực phẩm, chế tạo robot... Còn với các thầy, cô giáo, chương trình đã mang đến những thôi thúc tích cực trong đổi mới phương pháp giáo dục liên môn và đề cao học thông qua thực hành.

Phó Giám đốc Sở GD-ĐT Ngô Văn Hợi khẳng định, các sân chơi KHKT, các chương trình trải nghiệm sáng tạo, STEM, mục đích chung đều là truyền cảm hứng và kích thích trí tò mò, ưa khám phá của học sinh. Để duy trì và phát triển các hoạt động nghiên cứu, sáng tạo khoa học đòi hỏi các cấp, ngành cũng như đội ngũ cán bộ, giáo viên, học sinh, sinh viên cần nâng cao nhận thức về vai trò của phát triển KHCN đối với việc thực hiện nhiệm vụ đổi mới căn bản, toàn diện GD-ĐT. Tỉnh quan tâm đầu tư nguồn lực để nhân rộng các thành tựu nghiên cứu, sáng tạo khoa học đã đoạt giải vào trong thực tế, nhằm tăng năng suất lao động, cải tiến quy trình sản xuất, tạo ra các sản phẩm mới, tránh lãng phí nguồn lực, công sức nghiên cứu. Các trường từng bước hình thành các CLB khoa học để nuôi dưỡng ý tưởng và duy trì phong trào sáng tạo khoa học.

Nguyễn Hoa