Lặng thầm đi tìm đồng đội

Mặc dù tuổi đã cao nhưng 15 năm qua, cựu chiến binh (CCB) Đoàn Văn Tuấn (phường Thanh Sơn, TP Uông Bí) vẫn lặng lẽ ngược xuôi các chiến trường xưa tìm kiếm đồng đội đưa về quê hương.

CCB Đoàn Văn Tuấn (đầu tiên bên trái) gặp gỡ đồng đội tại Hội nghị Tổng kết phong trào thi đua CCB gương mẫu TP Uông Bí tháng 7/2019.

Sinh năm 1950 tại xã Yên Đức (TX Đông Triều), 18 tuổi chàng thanh niên Đoàn Văn Tuấn lên đường nhập ngũ trực tiếp tham gia hàng trăm trận đánh và chứng kiến nhiều đồng đội ngã xuống để giành độc lập thống nhất đất nước. Năm 1991, trở về với cuộc sống đời thường với muôn vàn khó khăn, nhưng với bản lĩnh của người lính, CCB Đoàn Văn Tuấn không chỉ vươn lên phát triển kinh tế gia đình, mà còn tích cực tham gia các hoạt động xã hội địa phương.

Trong sâu thẳm, ký ức về các trận đánh luôn thôi thúc CCB Đoàn Văn Tuấn đi tìm lại đồng đội. Ông chia sẻ, trong cuộc chiến tranh giải phóng dân tộc và bảo vệ Tổ quốc, chứng kiến nhiều đồng đội anh dũng hy sinh, riêng Sư đoàn 320 thuộc Quân đoàn 3 của tôi đã có hơn 15.000 cán bộ, chiến sĩ hy sinh.

Từ năm 2005, CCB Đoàn Văn Tuấn đã dành dụm, tích cóp tiền bạc, thời gian, tâm trí để trở lại chiến trường xưa nắm thông tin, tìm kiếm hài cốt liệt sĩ. Đồng thời, ông còn trực tiếp dẫn các đội quy tập để khai quật các địa điểm, với quyết tâm dù chỉ có một liệt sĩ cũng phải đi tìm.

Năm 2010, ông vào Phòng Chính sách, Sư đoàn 320 ở tỉnh Gia Lai thống nhất danh sách 70 liệt sĩ (tài liệu gốc bị mất) quê ở Quảng Ninh hy sinh ở chiến trường Tây Nguyên (giai đoạn 1972-1975), đang nằm ở Nghĩa trang liệt sĩ Quốc gia Đường 9. Toàn bộ danh sách trên ông trực tiếp thông báo cho ban liên lạc Sư đoàn 320 ở các huyện, thị xã, thành phố trong tỉnh để thông tin đến thân nhân, gia đình liệt sĩ. Nhiều gia đình liệt sĩ đã trở lại nghĩa trang đưa hài cốt trở về quê hương.

Đặc biệt, trong giai đoạn từ năm 2012-2017, ông đã hàng chục lần sang các khu vực tác chiến năm xưa ở các tỉnh Hạ Lào để tìm kiếm đồng đội. Năm 2012, ông đến các huyện Sê Pôn, Mường Phìn, Đồng Hến thuộc tỉnh Savanakhẹt (Hạ Lào) tìm kiếm đồng đội ở nghĩa trang liệt sĩ của Trung đoàn 48, 64, thuộc Sư đoàn 320 hy sinh trong chiến dịch phản công Đường 9 - Nam Lào năm 1971.

CCB Đoàn Văn Tuấn, tìm danh sách những đồng đội của Sư đoàn 320 chưa tìm thấy mộ để khi có điều kiện ông tiếp tục lên đường tìm đồng đội.

CCB Đoàn Văn Tuấn tâm sự, ông cùng Đội quy tập hài cốt liệt sĩ 584 thuộc Bộ CHQS tỉnh Quảng Trị, khai quật hàng chục địa điểm tại huyện Pha Lan Say, sau đó sang huyện Đồng Hến của tỉnh Savanakhẹt. Sau nhiều ngày tìm kiếm tại nghĩa trang huyện Đồng Hến, Đội quy tập hài cốt liệt sĩ mà ông tham gia cũng chỉ thấy hài cốt của 10 liệt sĩ, được các đội quy tập khác đào trước đó. Bằng linh cảm của mình, ông cho rằng ở khu vực này vẫn còn mộ liệt sĩ, nên ông đề nghị đội quy tập đào mở rộng 24m² nữa, và chỉ sau 30 phút đào đã phát hiện được một bộ hài cốt liệt sĩ còn nguyên vẹn.

Sau khi tìm được một bộ hài cốt, ông tiếp tục quan sát, xem xét các đặc điểm khác xung quanh như: Tán cây xanh, bạt cỏ nhô cao, mọc dày... Niềm vui của Đội quy tập sau một ngày, 6 bộ hài cốt còn nguyên vẹn bó trong tăng võng, sau gần 50 năm “gối đất nằm sương” nơi đất khách quê người nay được trở về lòng đất mẹ. 

Kết thúc đợt này, ông lại tiếp tục 2 lần nữa sang Hạ Lào và một số địa phương vùng Thượng Lào tìm kiếm đồng đội, nhưng đều không có kết quả do thời tiết không thuận lợi, địa hình thay đổi. Ngoài ra, ông còn nhiều lần vào tỉnh Quảng Trị gặp gỡ, làm việc với cơ quan chính sách, đội quy tập hài cốt liệt sĩ, Nghĩa trang Quốc gia Đường 9 để đối chiếu, số liệu danh sách liệt sĩ thuộc đơn vị ông. Trong đó, có nhiều người còn tên tuổi được ông thông báo người thân để đưa về quê hương.

Ở tuổi 70, sức khỏe đã giảm sút nhiều do vết thương cũ tái phát, nhưng CCB Đoàn Văn Tuấn vẫn luôn tâm niệm là khi sức khỏe ổn định, ông tiếp tục đi tìm kiếm đồng đội, đến khi nào không còn khả năng tìm được nữa thì thôi. Và việc làm của ông đã làm sống dậy chiến công một thời của người lính, là món quà tri ân thiết thực, ý nghĩa nhất dành tặng đồng đội năm xưa và là bài học truyền thống quý báu cho thế hệ hôm nay.

Thành Dương

[links()]