Mai vàng Yên Tử đón xuân

Ngày Tết Nguyên đán, người chơi mai vàng Yên Tử ai cũng muốn chọn cho gia đình mình cây mai đẹp, có nhiều những chùm nụ với những bông hoa bắt đầu nở rộ khoe sắc vàng sáng, tỏa hương thơm và đầu cành cằn cỗi bật lên những chồi lộc xanh. Điều đó có ý nghĩa như một lời chúc phúc năm mới và mang đến một cái Tết sung túc, trọn vẹn cho mọi người…

Để có được những cây mai vàng Yên Tử nở đúng Tết, người trồng cũng phải kỳ công. Cứ trước Tết Nguyên đán khoảng 2 tháng là người trồng mai vàng Yên Tử đã bứt lá của từng cây mai, tỉa cành và chăm sóc thúc cho cây nở hoa đúng dịp Tết, bởi đặc tính của mai vàng Yên Tử chỉ nở rộ từ cuối tháng giêng cho đến tháng ba âm lịch.    

Những chậu mai vàng Yên Tử trong vườn đáp ứng nhu cầu thị trường ngày Tết.

Các nhà khoa học đã khẳng định, để mai vàng Yên Tử nở đúng dịp Tết Nguyên đán thì yếu tố kỹ thuật chiếm khoảng 70%, kinh nghiệm của người trồng hoa chiếm 30%. Lý do là bởi việc mai vàng nở hoa chịu ảnh hưởng khá nhiều bởi thời tiết. Người trồng mai vàng Yên tử phải quan sát thời tiết để quyết định thời kỳ bứt lá chính xác. Nếu theo dự báo của ngành khí tượng, tháng cuối năm âm lịch ấm áp tạo điều kiện tốt cho hoa mai nở sớm thì việc bứt hết lá trên cây chậm lại vài ngày so với dự tính. Nếu thời gian đó có mưa to hay thời tiết trở lạnh, hoa mai sẽ nở trễ, vì vậy cần bứt lá mai sớm hơn dự định vài ngày. Còn theo những người trồng mai vàng Yên Tử ở TX Đông Triều và TP Uông Bí thì mai vàng Yên Tử là loại cây khó trồng, nhạy cảm với thời tiết, đòi hỏi người trồng phải có kinh nghiệm, am hiểu kỹ thuật để chăm sóc, xử lý kịp thời thì mới nở hoa đúng Tết.

Ông Trần Mạnh Chuyên ở thôn Tây Sơn, xã Bình Khê (TX Đông Triều) hiện có một vườn mai vàng Yên Tử rộng gần 5ha ngay dưới chân chùa Ngọa Vân- Thánh địa Trúc Lâm như ngày nay với trên 6 vạn cây mai vàng, trong đó có đến 4.000 cây to hàng năm đã khoe sắc, tỏa hương thơm đón Tết. Đó là cả một quá trình suốt cả chục năm trời, ông đã dày công mày mò ươm trồng, chăm sóc mai vàng yên Tử. Vườn mai vàng Yên Tử của ông Chuyên góp phần bảo tồn rừng mai quý nơi đất Phật và làm đẹp cảnh quan con đường lên chùa Ngọa Vân trong Khu di tích quốc gia đặc biệt nhà Trần tại Đông Triều...

Chia sẻ kinh nghiệm trồng mai vàng Yên Tử, ông Chuyên cho biết, nếu trồng trên đất, cây mai sẽ sinh trưởng và phát triển khỏe mạnh hơn, không những giảm chi phí mà còn thuận lợi cho việc chăm sóc cây. Khi cây 3-4 năm tuổi thì đánh, chuyển đảo cây. Để thuận tiện cho việc đánh đảo cây, chuyển cây vào chậu cảnh thì dùng lưới bọc gốc. Hơn chục năm gắn bó với cây mai vàng Yên Tử, ông Chuyên đúc rút ra kinh nghiệm trồng cây có bầu lưới sẽ hạn chế sự phát triển của rễ cọc, phát triển nhiều rễ tơ, đây là yếu tố thuận lợi cho việc chăm sóc, tạo dáng, thế cho gốc cây mai về sau. Không những vậy, rễ được bọc bầu lưới còn tránh cho cây không bị sốc khi chuyển sang trồng ở đất mới.

Cùng với kiến thức khoa học sử dụng thuốc kích thích cây qua rễ, qua lá, ông Chuyên đã dày công mày mò nghiên cứu, thực hành từ bẻ cành, bứt lá, bón phân sao cho hoa nở đúng như mong muốn. Nếu những cây có nụ hoa nhú nhỏ bằng hạt gạo trẩy lá sớm vào đầu tháng 11 âm lịch, nếu nụ lớn bằng hạt đỗ xanh thì sẽ bứt lá vào giữa tháng, nếu nụ khá to và có khả năng bung vỏ lụa thì đến giữa tháng chạp mới bứt hết lá. Bứt lá mai nhìn tưởng đơn giản nhưng lại cực kỳ khó, nếu bứt không đúng thời điểm, hoa sẽ nở không đúng dịp Tết. Nếu bứt lá sai cách, ảnh hưởng đến chồi nụ thì bông hoa sẽ yếu và nở không đều.

Gốc mai vàng Yên Tử đẹp của của ông Chuyên được chăm sóc, kích thích sẽ nở hoa đúng dịp Tết.

Chỉ vào những cây mai vàng Yên Tử đã được đưa đến Lễ hội Hoa Anh đào - Mai vàng Yên Tử 2016 tại TP Hạ Long năm trước, ông Chuyên cho biết, những cây mai đó năm nay ông đã kích thích, điều khiển để nở hoa được đúng Tết. Hiện trong vườn gia đình ông Chuyên đã có gần 600 cây mai vàng Yên Tử lớn nhỏ, từ những cây có chiều cao trên 1m cho đến những gốc mai có thế đẹp, hoa nhiều, giá trị kinh tế cao và đủ để phục vụ nhu cầu bán và cho thuê trong dịp Tết. Chỉ hơn 1 năm nữa, vườn nhà ông sẽ có gần 2 vạn cây đã trồng 6-7 năm đều phát triển rất tốt sẽ nở hoa vào Tết.

Những ngày giữa tháng chạp này, người đến chọn mua mai của gia đình ông Chuyên đều trầm trồ khen vườn mai của gia đình có lẽ đứng đầu ở Đông Triều. Ông Chuyên chỉ cười và khiêm tốn cho rằng vườn mai của ông chưa sánh được với vườn mai của ngành Giáo dục TX Đông Triều. Bởi hơn 4 năm về trước, ngành giáo dục thị xã đã bỏ ra 120 triệu đồng để mua 1.200 cây mai giống của ông trồng ở 80 trường học, nay mỗi cây đã có trị giá 1 triệu đồng, toàn ngành đã có vườn mai trị giá trên 1,4 tỷ đồng. Không những thế, trong 2-3 năm qua, nhiều cây đã đơm hoa, sinh sôi, nảy nở thêm rất nhiều cây con trong các vườn trường…

Say mê với mai vàng Yên Tử, ông Chuyên thường phân tích với mọi người đến với vườn mai của ông những điểm khác của mai vàng Yên Tử so với mai vàng miền Nam bằng bài thơ về hoa mai của Đức vua - Phật hoàng Trần Nhân Tông theo ý nghĩa của từng câu thơ. Ông bảo: Đến cả Đức vua-Phật hoàng còn phải thốt lên trước vẻ đẹp của mai vàng nơi này. Đọc bài thơ và sau nhiều năm gắn bó với cây mai vàng Yên Tử, tôi nhận ra điểm khác biệt nhất chính là mai Yên Tử có cả hương và sắc so với mai vàng miền Nam, màu vàng của mai Yên Tử là màu vàng “hoàng bào” chứ không phải vàng thau. Các bác cứ đi dọc trên dãy núi Yên Tử này, ở đâu có đền chùa, am tháp của nhà Trần là đều có loài mai vàng quý hiếm này sinh sống. Chính vì thế mà với tôi mai vàng Yên Tử còn có một giá trị tâm linh hiếm có.

Bỏ công chăm sóc cả năm, vất vả là thế nên niềm vui lớn nhất của ông Trần Mạnh Chuyên là muốn cung cấp những cây mai vàng Yên Tử đẹp để chủ động tạo được một nguồn hoa mai vàng Yên Tử với số lượng lớn. Tết hàng năm qua đi, ông Chuyên vẫn tiếp tục trồng lại những cây mai vàng đã phục vụ Tết và ươm tiếp những hạt mai vàng để giữ nguồn gen quý của Việt Nam, góp phần bảo tồn rừng mai quý có giá trị về kinh tế cũng như đời sống tâm linh nơi đất Phật, làm đẹp cảnh quan con đường lên chùa Ngọa Vân. Không chỉ có vậy mà còn đưa được nét văn hoá đặc sắc của Quảng Ninh đến được với tất cả công chúng ngày xuân.

Xuân Quảng (CTV)