Nêu cao trọng trách trước cử tri Vùng mỏ và cả nước

Ông Trần Xuân Hoà, Đại biểu Quốc hội khoá XIII, đại biểu Đoàn ĐBQH tỉnh Quảng Ninh, nguyên Chủ tịch HĐTV Tập đoàn Công nghiệpThan - Khoáng sản Việt Nam trò chuyện với PV Báo Quảng Ninh

- Hoạt động chất vấn của Đoàn ĐBQH tỉnh nói chung và cá nhân ông nói riêng tại các kỳ họp Quốc hội khoá XIII đã được cử tri đánh giá cao. Ông có thể chia sẻ thêm về kết quả này?

+ Bằng tinh thần thẳng thắn, không né tránh, Đoàn ĐBQH tỉnh Quảng Ninh khóa XIII đã có những đóng góp thực sự có hiệu quả vào thành quả chung của Quốc hội. Các đại biểu đã tích cực, mạnh dạn chất vấn nhiều bộ, ngành Trung ương về những bất cập, tồn tại trong quá trình thực hiện một số nhiệm vụ trọng tâm; tham góp nhiều ý kiến quan trọng về những vấn đề trọng đại của đất nước và của địa phương, để từ đó Quốc hội đề ra được nhiều chủ trương, chính sách mang tầm vĩ mô. Đặc biệt, thông qua các hội thảo, hội nghị, nhiều vấn đề về lý luận và thực tiễn ở Quảng Ninh được Đoàn giới thiệu đã mang đến cho các cơ quan của Quốc hội một cái nhìn tổng quát về những cách làm hay, sáng tạo của tỉnh trong xây dựng chính quyền địa phương. Một số mô hình đó đã và đang được Trung ương ghi nhận, đánh giá cao, đồng thời chỉ đạo, các bộ, ngành Trung ương, các địa phương khác học tập, từng bước vận dụng vào thực tiễn. Các thành viên trong Đoàn ĐBQH tỉnh đã thực sự trách nhiệm, trung thực, khách quan trong các hoạt động và xử lý thông tin của Quốc hội một cách xây dựng, nghiêm túc; tập trung nghiên cứu, nỗ lực chuẩn bị các ý kiến thảo luận. Trải qua 10 kỳ họp, Đoàn đã tham gia phát biểu 490 lượt ý kiến (trung bình một đại biểu 70 lượt) nhiều ý kiến thảo luận, chất vấn chuẩn bị khá sâu sắc, trách nhiệm, được chủ tọa, ban soạn thảo và các bộ, ngành ghi nhận, giải trình, tiếp thu; dư luận nhân dân và cử tri đánh giá cao. Điển hình là tại kỳ họp lần thứ 5, đồng chí Trưởng Đoàn ĐBQH tỉnh Đỗ Thị Hoàng đã chất vấn Viện trưởng Viện KSND Tối cao về nhiều nội dung “nóng”, như: Xử lý các vi phạm pháp luật về kinh tế, chức vụ và tham nhũng chưa tốt; tỷ lệ hưởng án treo nhiều, dẫn đến sự hoài nghi của dư luận xã hội về tính nghiêm minh của pháp luật; chất lượng tranh tụng của các kiểm sát viên tại tòa; tỷ lệ án phúc thẩm bị cải, sửa, hủy qua giám đốc thẩm còn cao... Các chất vấn này đều được Viện trưởng VKSND Tối cao trả lời đầy đủ, đáp ứng được nguyện vọng của cử tri cả nước.

- Việc Chính phủ quyết định cho ngành Than vận hành giá theo cơ chế thị trường từ năm 2012 có phần đóng góp quan trọng từ ý kiến tâm huyết của ông đến Quốc hội?

+ Tôi nghĩ rằng, việc mình được cử tri tín nhiệm bầu làm ĐBQH là vinh dự nhưng cũng là một trọng trách rất lớn. Đây không chỉ là trách nhiệm đối với trên 10 vạn cán bộ, công nhân ngành Than, mà còn là trách nhiệm đối với cử tri cả nước. Nhiệm kỳ Quốc hội khóa XIII diễn ra trong bối cảnh tình hình kinh tế quốc tế, khu vực có nhiều biến động, ảnh hưởng tiêu cực đến kinh tế, xã hội nước ta. Đặc biệt là do cơ chế, chính sách của ta một thời gian dài còn nhiều bất cập, dẫn đến có thời điểm hàng loạt doanh nghiệp trong nước bị đình trệ sản xuất, người lao động thiếu việc làm trầm trọng. Ngành Than khi đó phải chịu áp lực rất lớn khi giá bán than không được vận hành theo cơ chế thị trường, giá bán than cho các hộ tiêu thụ lớn bao giờ cũng thấp hơn giá thành sản xuất. Điều này đã tác động xấu đến hiệu quả sản xuất kinh doanh, đến việc làm và tiền lương của gần 10 vạn cán bộ, công nhân ngành Than. Nêu cao tinh thần, trách nhiệm của mình, tại kỳ họp thứ nhất của Quốc hội, chúng tôi đã nói lên tiếng nói của thợ mỏ và cửa tri cả nước về yêu cầu phát triển của một ngành kinh tế trọng điểm, một trụ cột an ninh năng lượng quốc gia. Muốn phát triển mạnh, bền vững thì ngành Than phải hài hoà giữa sản xuất và tiêu thụ, giá bán than phải được thị trường hoá. Đoàn ĐBQH tỉnh đã ủng hộ, tạo điều kiện để các bộ, ngành Trung ương đến Quảng Ninh khảo sát, nắm bắt thực tế sản xuất kinh doanh, đời sống thợ mỏ. Qua đó, chúng tôi đã tìm được tiếng nói chung và nhận được sự ủng hộ của các bộ, ngành Trung ương. Từ năm 2012, Chính phủ đã có quyết định cho phép ngành Than được điều chỉnh giá bán than theo thị trường, đảm bảo phù hợp với cung - cầu thị trường trong nước và thế giới, bù đắp chi phí sản xuất, kinh doanh.

- Được biết, vấn đề tái cơ cấu nền kinh tế Việt Nam đã được Đoàn ĐBQH tỉnh đặc biệt chú trọng và đã có những ý kiến xác đáng tham gia tại kỳ họp?

+ Để tham gia hiệu quả, sâu sắc vào Đề án tổng thể tái cơ cấu nền kinh tế Việt Nam do Chính phủ báo cáo, các thành viên trong Đoàn đã phải nghiên cứu rất kỹ, đầy đủ với cái nhìn toàn cục để có những đóng góp xác đáng, thiết thực. Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và thực tiễn hoạt động sản xuất, kinh doanh của các tổng công ty, tập đoàn trong cả nước nói chung, của TKV nói riêng, tôi đã phân tích, đánh giá một cách nghiêm túc, khoa học những thuận lợi, khó khăn, đồng thời tham gia nhiều giải pháp để tái cơ cấu các doanh nghiệp một cách trọng tâm, trọng điểm, phù hợp với mỗi khu vực, doanh nghiệp. Từ những ý kiến tham gia của các đại biểu trong Đoàn ĐBQH tỉnh, Quốc hội đã bổ sung nhiều nội dung để chỉ đạo Chính phủ đưa vào Đề án. Nổi bật là vấn đề thiết lập phát triển cân đối, hợp lý giữa các vùng, miền để phát huy lợi thế từng địa phương; từng bước cải thiện, nâng cấp trình độ phát triển trong các ngành sản xuất công nghệ cao... Đến nay, nhiều nội dung tham gia của Đoàn về cơ chế, chính sách cho doanh nghiệp đã được kiểm nghiệm trong thực tiễn, được Quốc hội và cộng đồng doanh nghiệp ghi nhận, đánh giá cao. Tuy nhiên, đến nay việc tái cơ cấu các doanh nghiệp thì vẫn còn nhiều tồn tại và kết quả vẫn chưa đạt mong muốn. Điều này thật sự vẫn khiến tôi trăn trở và nặng lòng.

Đành rằng việc tái cơ cấu tổng thể nền kinh tế không thể hoàn thành ngay trong một sớm một chiều, nhưng muốn đạt kết quả thì không thể hô hào suông hoặc làm các phép tính cộng, trừ đơn giản. Việc này đòi hỏi chúng ta phải cùng nhau nhìn nhận lại một cách nghiêm túc những tồn tại, khiếm khuyết của nền kinh tế để thay đổi, để hội nhập một cách tốt nhất với nền kinh tế thế giới. Để thực hiện được thì chúng ta phải dành một phần ngân sách không nhỏ cho việc tinh giảm, sắp xếp lại biên chế, như đào tạo, đào tạo lại lao động dôi dư. Bởi hiện chúng ta có tình trạng dư thừa lao động từ các cơ quan quản lý nhà nước tới các tập đoàn, các doanh nghiệp nhà nước. Nếu không quyết liệt, không bố trí ngân sách thực hiện mà chỉ thả nổi cho các đơn vị thì sẽ không đạt kết quả. Nhìn vào những năm gần đây, việc chúng ta càng hô hào tinh giản biên chế thì bộ máy lại càng phình to, cồng kềnh hơn. Thực tế đến nay, chúng ta vẫn chưa có câu trả lời thoả đáng về vấn đề này. Vì vậy, tôi rất mong muốn Quốc hội khoá XIV tiếp tục giải quyết vấn đề này một cách triệt để và hiệu quả, góp phần nâng cao sức cạnh tranh của nền kinh tế Việt Nam trong quá trình hội nhập sâu nền kinh tế thế giới.

- Xin trân trọng cảm ơn ông!

Hải Lê (Thực hiện)