Những người giữ rừng lim cổ

Người đàn ông dân tộc Dao ấy, 80 năm cuộc đời thì có đến 60 năm gắn bó với rừng lim. Tự tay trồng, chăm sóc và bảo vệ, coi rừng lim như sinh mệnh, để rồi tình yêu với rừng đã được già làng Triệu Tài Cao (thôn Bằng Anh, xã Tân Dân, huyện Hoành Bồ), truyền cho con cháu, tạo nên truyền thống gia đình vô cùng đáng quý.

Rừng lim cổ của gia đình ông Triệu Tài Cao.

Ngôi nhà cổ được làm bằng gỗ lim của gia đình ông Triệu Tài Cao nằm sâu trong thôn Bằng Anh, từ bên hông nhà, bước chân ra là tới rừng. Gia đình ông Cao sống ở đó, gần rừng để tiện bề chăm sóc và bảo vệ, để rồi rừng như bao bọc, chở che ngôi nhà nhỏ trước mọi bão tố. Ngôi nhà ấy mấy chục năm trước được dựng bằng những cây lim bệnh, khả năng sinh trưởng kém. Sau quá trình làm nhà nhiều vất vả, cũng vì thế mà chàng thanh niên Triệu Tài Cao đã nung nấu quyết tâm phải trồng và bảo vệ rừng lim - món quà mà tạo hóa ban tặng.

Từ những năm 1960, ông Cao ngày ngày miệt mài lên rừng tìm cây lim con để đem về trồng ở cánh rừng phía sau nhà. Công việc tưởng chừng đơn giản ấy đã biết bao lần khiến ông trăn trở, lo lắng đến quên ăn quên ngủ, bởi thời gian đầu, lim trồng đến đâu chết đến đó, bao nhiêu công sức trôi sông trôi bể. Nhiều người trong vùng cho là ông gàn dở, vì cả xã trồng keo, đem lại giá trị kinh tế cao, trong khi cây lim vốn là cây gỗ lâu năm, phải trồng vài chục, đến hàng trăm năm. Thế nhưng, vượt qua sức ép của dư luận, cùng những khó khăn về kinh tế gia đình, ông Cao tiếp tục nghiên cứu, tách cây, trồng thưa các gốc lim, từ đó cây sinh trưởng và phát triển tốt.

Ông Triệu Tài Cao đưa đồng chí Nguyễn Văn Đọc, Bí thư Tỉnh ủy, thăm rừng lim của gia đình, ngày 13/4/2018. Ảnh: Thùy Dương (Trung tâm TT-VH Hoành Bồ)

60 năm trôi qua, vượt qua bao cám dỗ bởi lim vốn là loại cây gỗ quý, có giá trị kinh tế rất cao, biết bao lần trong nhà chẳng đủ ăn, nhưng vẫn phải gìn giữ từng gốc lim quý, biết bao đợt lâm tặc hoành hành, rừng rộng, người trông coi ít, rừng lim của ông vẫn hiên ngang vươn lên. Cho đến nay, khoảng 600 cây lim vẫn phát triển tốt, trong đó có đến 200 cây to, 1 người ôm không xuể. Cánh rừng đã tạo nên nguồn sinh khí trong lành, là động lực để người dân nơi đây cùng chăm sóc và bảo vệ rừng.

Anh Triệu Tiến Lộc (con trai ông Triệu Tài Cao) nối nghiệp cha, tiếp tục trồng và bảo vệ rừng lim.

Con trai út của ông, anh Triệu Tiến Lộc, hiện là Bí thư chi bộ kiêm trưởng thôn Bằng Anh, người từ bé được sống cùng cha trong căn nhà gỗ lim cổ và được cha truyền cho tình yêu với rừng lim quý, chia sẻ: Chúng tôi lớn lên bên rừng lim này, cuộc sống đã gắn bó và không thể thiếu được rừng. Gia đình được giao quản lý 30ha rừng, trong đó có 9ha rừng lim. Ngoài tiền lương và các khoản trợ cấp, kinh tế gia đình phụ thuộc chủ yếu vào trồng rừng. Hiện tại, chúng tôi đang triển khai dự án trồng cây dược liệu dưới tán lim như: Khôi tía, trà hoa vàng, ba kích, tre, quế... đều là những loại cây ngắn ngày, có giá trị kinh tế cao, đây cũng là nguồn thu thường xuyên của gia đình. Ngoài ra, gia đình còn kết hợp trồng các loại cây lâu năm bên cạnh lim như: Trầm, trám, sến, táu, dổi...

Nối tiếp đời cha, anh Lộc hiện cũng được bầu là người Dao uy tín trong thôn, trong xã. Từ truyền thống gia đình gắn bó với rừng, chàng bí thư trẻ lồng ghép, quán triệt đến các đảng viên và nhân dân trong thôn làm tốt công tác bảo vệ rừng phòng hộ. Nhờ vậy, thôn Bằng Anh đã thành lập được tổ bảo vệ rừng phòng hộ, thường xuyên trông coi, phát triển rừng, PCCN. Đích thân Bí thư chi bộ kiêm trưởng thôn Triệu Tiến Lộc đã vận động bà con chăm sóc cây cối, vật nuôi, phòng trừ dịch bệnh, bảo vệ môi trường. Với lối sống chan hòa, hay giúp đỡ mọi người được truyền từ đời cha, gia đình anh Lộc được bà con trong thôn hết sức quý mến, giúp đỡ trông coi rừng lim cổ.

Anh Triệu Tiến Lộc cùng bà con trong thôn phát cây dưới tán rừng để cây lim và các lâm sản phụ phát triển.

Có trong tay rừng lim bạc tỷ, thế nhưng cuộc sống của gia đình cha con ông Triệu Tài Cao vẫn rất đỗi giản đơn, bởi những con người ấy chưa bao giờ có ý định chặt lim đem bán. Thấu hiểu tâm niệm của cha, các con ông Triệu Tài Cao đều xây nhà xung quanh phần rừng mà cha đã chia cho để tạo nên hành lang bảo vệ rừng lim. Họ yêu rừng và cũng muốn lan tỏa tình yêu ấy đến mọi người, như anh Triệu Tiến Lộc từng nói: “Bố đã dành cả đời mình để gây dựng và bảo vệ rừng lim, chúng tôi sẽ tiếp tục nối nghiệp bố, bởi đó không chỉ là một cánh rừng, mà là một phần lá phổi xanh của quê hương, đất nước, góp phần phát triển du lịch sinh thái trong khu vực. Chúng tôi cũng cố gắng để truyền tình yêu rừng đến nhiều người dân trong vùng hơn nữa”.

Hằng Ngần - Ngọc Linh

[links()]