Phát huy truyền thống "Uống nước nhớ nguồn"

Phát huy truyền thống tốt đẹp của dân tộc và đạo lý “Uống nước nhớ nguồn”, những năm qua, Quảng Ninh luôn dành sự quan tâm, chăm sóc đặc biệt cả về vật chất lẫn tinh thần cho hơn 14.000 người là thương binh, thân nhân liệt sĩ, Bà mẹ Việt Nam Anh hùng, gia đình có công với cách mạng... trên địa bàn tỉnh.

Niềm vui trong những ngôi nhà mới

Dọn vào ở trong ngôi nhà mới từ cuối tháng 12/2017, gia đình ông Nguyễn Viết Hiền, tổ 2, khu 9A, phường Quang Hanh, TP Cẩm Phả, rất phấn khởi. Ông Hiền là cán bộ lão thành với hơn 40 năm cống hiến trong lực lượng Hải quân nhân dân Việt Nam, nghỉ hưu năm 2012. Được sự quan tâm của thành phố và địa phương, gia đình ông được hỗ trợ 60 triệu đồng cải thiện nhà ở.

Căn nhà mới của ông Đinh Văn Đều, thôn Xóm Đình, xã Đạp Thanh, huyện Ba Chẽ

Từ kinh phí hỗ trợ cùng sự giúp đỡ của họ hàng, bà con láng giềng và gia đình, ngôi nhà mới khang trang với diện tích hơn 50m2, trị giá gần 300 triệu đồng của ông Hiền đã hoàn thành và được đưa vào sử dụng. Ông xúc động cho biết: Năm nay là năm thứ 3 được đón Tết trong ngôi nhà mới, tôi rất cảm ơn Đảng, Nhà nước, cảm ơn các cấp chính quyền đã luôn quan tâm và tạo điều kiện giúp đỡ những gia đình có hoàn cảnh khó khăn như chúng tôi để mang lại cuộc sống đầy đủ, tốt đẹp hơn.

Trở về cuộc sống đời thường sau cách mạng, ông Đinh Văn Đều, thôn Xóm Đình, xã Đạp Thanh, huyện Ba Chẽ, đã rất nỗ lực trong lao động, sản xuất, tích cóp bao nhiêu năm nhưng vẫn không đủ kinh phí để xây dựng cho gia đình một ngôi nhà mới. Bản thân ông nay đã già yếu, không còn sức lao động nên chỉ sống nhờ con cháu. Qua khảo sát, các ngành chức năng đã quyết định hỗ trợ gia đình ông 60 triệu đồng, cùng với số tiền ông tiết kiệm được ngôi nhà mới của gia đình ông đã được xây dựng hoàn thành từ cuối năm 2017. Ông phấn khởi chia sẻ: Căn nhà là niềm mơ ước bấy lâu nay của gia đình tôi. Nếu không có sự hỗ trợ, giúp đỡ của các cấp, ngành thì chưa biết đến khi nào tôi mới tích cóp đủ tiền để xây căn nhà mới này. Đây cũng là động lực để tôi tiếp tục giáo dục con cháu phát huy truyền thống cách mạng, tích cực lao động sản xuất, vươn lên trong cuộc sống.

Niềm vui của gia đình ông Hiền, ông Đều cũng là niềm vui chung của hàng nghìn hộ gia đình người có công trên địa bàn tỉnh được hỗ trợ nhà ở từ nguồn kinh phí của Nhà nước, của tỉnh và sự đóng góp của cộng đồng và gia đình. Chính sách xây nhà ở cho người có công không chỉ hỗ trợ các gia đình ổn định cuộc sống mà còn thể hiện sự tri ân sâu sắc, thể hiện đạo lý uống nước nhớ nguồn của dân tộc.

Ông Nguyễn Viết Hiền, tổ 2, khu 9A, phường Quang Hanh, TP Cẩm Phả phấn khởi trong căn nhà mới.

Thực hiện Quyết định số 22/2013/QĐ-TTg, giai đoạn 1 (2013-2016), tỉnh Quảng Ninh đã hoàn thành hỗ trợ nhà ở cho 4.927 hộ, trong đó xây mới 2.556 nhà, sửa chữa 2.371 nhà, với tổng kinh phí hỗ trợ trên 149 tỷ đồng. Giai đoạn 2 của đề án này được triển khai trong 2 năm (2017 và 2018), với đối tượng người có công được hỗ trợ về nhà ở được mở rộng, chủ yếu là những trường hợp được thưởng huân, huy chương trong kháng chiến gặp khó khăn về nhà ở. Theo đó, trong 2 năm, toàn tỉnh  hỗ trợ nhà ở cho 3.630 hộ (1.875 hộ xây mới, 1.755 hộ sửa chữa, cải tạo).

Với số lượng người có công lớn, nhà ở của các hộ gia đình lại được xây dựng từ lâu, đến thời điểm triển khai hỗ trợ đều đã hư hỏng, xuống cấp trầm trọng. Số lượng nhà xây mới vì thế cũng tăng vọt, gây không ít khó khăn trong việc cân đối ngân sách. Trong khi đó, nhiều hộ gia đình chính sách không có khả năng huy động kinh phí tự xây dựng, hoàn toàn phải trông chờ kinh phí hỗ trợ. Đến thời điểm tháng 7/2018, toàn tỉnh đã xác định trên địa bàn có 3.768 hộ trong diện hưởng chính sách (gồm 1.956 hộ xây mới và 1.812 hộ sửa chữa), tăng 138 hộ so với đề án được phê duyệt (tăng 81 hộ xây mới và 57 hộ sửa chữa). Tuy vậy, với sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị, quyết tâm cao của chính quyền cùng sự linh hoạt trong huy động các nguồn lực, đến nay các hộ gia đình chính sách đều đã có nhà kiên cố, đảm bảo cuộc sống ổn định lâu dài.

Có thể thấy, quá trình thực hiện Quyết định số 22/2013/QĐ-TTg được các địa phương trên địa bàn tỉnh rà soát kỹ, đúng đối tượng yêu cầu cần phải hỗ trợ. Bên cạnh đó là lồng ghép chương trình nhà ở cho người có công với cách mạng với các chương trình nhà ở khác. Đặc biệt, ngoài nguồn vốn trung ương, Quảng Ninh đã hỗ trợ thêm từ ngân sách tỉnh và huy động xã hội hóa bằng tiền, vật liệu xây dựng, ngày công... giúp các hộ gia đình người có công với cách mạng ổn định nơi ở, nâng cao chất lượng cuộc sống. Cụ thể, theo mức chung của trung ương là 40 triệu đồng/hộ xây mới, 20 triệu đồng/hộ sửa chữa, tỉnh Quảng Ninh đã bố trí dành ngân sách tỉnh hỗ trợ thêm 20 triệu đồng/hộ xây mới và 10 triệu đồng/hộ sửa chữa nhà ở để đạt mức hỗ trợ cao hơn so với giai đoạn 1, phù hợp với tình hình giá nhân công, vật liệu xây dựng thời điểm hiện tại. Đối với các hộ gia đình người có công với cách mạng được hỗ trợ xây dựng nhà ở từ quỹ Đền ơn, đáp nghĩa của tỉnh cũng được hỗ trợ thêm 20 triệu đồng/hộ xây mới, 5 triệu đồng/hộ sửa chữa, để đạt mức hỗ trợ chung của tỉnh.

Lan tỏa phong trào “đền ơn đáp nghĩa”

Ông Nguyễn Hữu Thiệp,Trưởng Phòng người có công Sở LĐ-TB&XH, cho biết: Hiện toàn tỉnh có trên 14.500 người có công với cách mạng, 35.247 người được tặng thưởng huân, huy chương kháng chiến, 5.519 người hưởng chế độ thờ cúng liệt sĩ. Với tình cảm, trách nhiệm, cùng với thực hiện tốt các chế độ, chính sách của Nhà nước, tỉnh luôn quan tâm chăm lo đời sống vật chất, tinh thần cho các đối tượng người có công. Hiện nay ngoài ngân sách từ Trung ương và ngân sách tự cân đối, tỉnh đã chủ động huy động nguồn lực tài chính từ xã hội, các tổ chức, doanh nghiệp và người dân; đồng thời, tận dụng các nguồn lực tài chính từ nước ngoài, kiều bào. Công tác tuyên truyền, giáo dục truyền thống “Uống nước nhớ nguồn”, “Ăn quả nhớ kẻ trồng cây” được đẩy mạnh trong quần chúng nhân dân cũng tạo cơ sở cho việc huy động nguồn kinh phí hỗ trợ. Nhiều mô hình huy động và sử dụng tài chính hiệu quả cho công tác chăm sóc người có công được nhân rộng, phổ biến.

Các quỹ “Đền ơn đáp nghĩa” ở Quảng Ninh đã được xã hội hóa sâu rộng, huy động được sức mạnh của toàn xã hội. Trên cơ sở kết hợp 3 nguồn lực Nhà nước, cộng đồng và cá nhân các đối tượng chính sách tự vươn lên, hằng năm các cấp ủy, chính quyền, thủ trưởng cơ quan, tổ chức, đơn vị từ tỉnh đến cơ sở, các doanh nghiệp, luôn quan tâm chỉ đạo và phát động phong trào quyên góp xây dựng Quỹ “Đền ơn đáp nghĩa”, coi đây là một nội dung quan trọng, không thể thiếu trong hoàn thành nhiệm vụ, kế hoạch năm. Năm 2019, Quỹ Đền ơn đáp nghĩa các cấp đã huy động được trên 4,5 tỷ đồng. Từ Quỹ đã hỗ trợ: Nâng cấp, tu bổ các công trình ghi công liệt sĩ; xây dựng, sửa chữa nhà ở cho đối tượng người có công; tổ chức các đối tượng người có công đi điều dưỡng tập trung...

Lãnh đạo tỉnh thăm hỏi sức khỏe, tặng quà Bà mẹ Việt Nam Anh hùng Nguyễn Thị Loan, khu Yên Lâm 4, phường Đức Chính, TX Đông Triều (tháng 7/2019). Ảnh: Mạnh Trường

Bên cạnh thực hiện đầy đủ các chế độ trợ cấp hằng tháng, trợ cấp một lần, chế độ điều dưỡng, chăm sóc sức khỏe, chế độ ưu đãi trong giáo dục và đào tạo... theo quy định của chính sách hiện hành, tỉnh Quảng Ninh còn ban hành thêm một số cơ chế, chính sách cụ thể riêng, tạo điều kiện nâng cao đời sống vật chất, tinh thần cho người có công với cách mạng. Cụ thể: Hỗ trợ tiền ăn 1,4 triệu đồng/người/đợt điều dưỡng tại Trung tâm Điều dưỡng người có công tỉnh; 700.000 đồng/người/đợt điều dưỡng tại gia đình. Hằng năm, trung tâm đón tiếp, chăm sóc và điều dưỡng khoảng hơn 3.000 người có công; hỗ trợ 60.000 đồng/tháng và 100.000 đồng/tháng cho học sinh, sinh viên là con của liệt sĩ, con của thương bệnh binh nặng có hoàn cảnh khó khăn đang theo học tại các trường đại học, cao đẳng, trung cấp và các trường dạy nghề.

Không chỉ thực hiện tốt chính sách ưu đãi người có công, Quảng Ninh còn đặc biệt quan tâm chăm lo đời sống các gia đình chính sách thông qua nhiều hoạt động như: Thăm hỏi, tặng quà trong các dịp lễ, tết, ngày thương binh, liệt sĩ 27/7, Tết Nguyên đán. Cùng với quà tặng của Chủ tịch nước, hằng năm, tỉnh đều có quyết định tặng quà mức 500.000 đồng/người và 1.000.000 đồng/người cho đối tượng người có công trên địa bàn tỉnh... Trong năm 2019 đã chi trả trợ cấp quà tết của Chủ tịch nước cho 16.052 đối tượng với kinh phí 3,2 tỷ đồng; quà tết của tỉnh cho hơn 209.000 đối tượng với tổng kinh phí hơn 93 tỷ đồng. Sự quan tâm kịp thời chính là niềm động viên, chỗ dựa tinh thần vững chắc giúp người có công và người thân của họ có thêm niềm tin vào cuộc sống.

Đoàn công tác của Sở LĐ-TBXH viếng nghĩa trang liệt sĩ Trưởng Sơn, Đường 9, Quảng Trị

Bệnh binh Chu Văn Đa (phường Cẩm Thịnh, TP Cẩm Phả) chia sẻ: Năm nay là năm thứ 3 tôi được đến điều dưỡng tại Trung tâm điều dưỡng người có công tỉnh. Mỗi lần đến đây được gặp đồng đội, chúng tôi đều rất vui mừng, phấn khởi. Đến đây chúng tôi vừa được nghỉ ngơi, chăm sóc, bồi dưỡng lại được cùng đồng đội, đồng chí ôn lại kỷ niệm xưa và tâm sự, chia sẻ những điều trong cuộc sống hiện tại. Ngoài ra, còn được đi thăm quan ở tỉnh khác, thực sự tôi thấy rất ý nghĩa.

Để tri ân người có công, đồng thời cũng nhằm giáo dục thế hệ trẻ lòng yêu nước, biết ơn các anh hùng liệt sĩ đã anh dũng hy sinh vì nền độc lập, tự do của dân tộc, tỉnh cũng huy động nguồn lực, trích kinh phí ngân sách để tôn tạo, sửa chữa nghĩa trang liệt sĩ. Riêng năm 2019 có 6 nghĩa trang được tu sửa nâng cấp với số kinh phí  gần 11 tỷ đồng từ nguồn kinh phí Trung ương uỷ quyền cho 4 địa phương: Móng Cái, Đông Triều, Đầm Hà và Tiên Yên. Cùng với đó, ngành LĐ-TB&XH giải quyết trợ cấp tuất hằng tháng cho 32 đối tượng, chế độ thờ cúng liệt sĩ cho 6.000 gia đình liệt sĩ, thực hiện chế độ điều dưỡng cho trên 4.166 đối tượng, cấp dụng cụ chỉnh hình cho 554 đối tượng người có công với kinh phí trên 982 triệu đồng; chế độ BHYT cho 1.762 đối tượng; trợ cấp cho 148 học sinh, sinh viên khó khăn với kinh phí trên 800 triệu đồng.

Đồng chí Nguyễn Hoài Sơn, Giám đốc Sở LĐ-TB&XH, cho biết: Để đưa phong trào “Đền ơn đáp nghĩa” mang lại hiệu quả thiết thực hơn nữa, trong thời gian tới, Quảng Ninh tiếp tục triển khai tốt các chính sách, chế độ cho các thương binh, gia đình liệt sĩ, người có công đảm bảo đúng, đủ và kịp thời; phấn đấu hầu hết hộ gia đình người có công với cách mạng có mức sống bằng hoặc cao hơn mức sống của người dân cùng nơi cư trú; 100% hộ gia đình chính sách, người có công có nhà ở đạt chuẩn... Để đạt được những mục tiêu đó, ngành LĐ-TB&XH tỉnh thực hiện tốt việc lập hồ sơ xác nhận để giải quyết chế độ chính sách cho đối tượng đảm bảo đúng quy định hiện hành; thực hiện việc rà soát tình hình đời sống của hộ gia đình chính sách để có phương án, biện pháp giúp đỡ, hỗ trợ kịp thời những hộ gia đình chính sách có hoàn cảnh khó khăn, chú trọng thực hiện phong trào xã hội hóa công tác chăm sóc, giúp đỡ thương bệnh binh, gia đình liệt sĩ và người có công với cách mạng.

Người có công được điều dưỡng tại Trung tâm Điều dưỡng người có công tỉnh.

Bên cạnh đó, đẩy mạnh việc tổ chức thăm hỏi, động viên, tặng quà cho các đối tượng chính sách vào các dịp lễ, tết; tổ chức việc kiểm tra, rà soát các công trình ghi công liệt sĩ trên địa bàn; chỉ đạo Ban quản lý “Quỹ Đền ơn đáp nghĩa” các cấp thực hiện việc vận động đóng góp xây dựng quỹ trên địa bàn đảm bảo đạt hiệu quả, đồng thời sử dụng tối đa nguồn vận động để thực  hiện các nội dung hỗ trợ cho các đối tượng người có công.   

Có thể nói, công tác chăm lo cho các gia đình chính sách, người có công với cách mạng trên địa bàn tỉnh được thực hiện có hiệu quả trong thời gian qua đã góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống của người có công với cách mạng. Việc huy động các nguồn lực trong hoạt động chăm sóc, hỗ trợ người có công đã nhận được sự quan tâm, ủng hộ của toàn xã hội. Từ đó, góp phần xoa dịu nỗi đau chiến tranh, tạo động lực để các gia đình vươn lên trong cuộc sống.

Thu Trang