Bài 2: Hướng đến ngành du lịch "không ngủ"

Quảng Ninh đang tích cực nghiên cứu, tìm hiểu phát triển kinh tế ban đêm tại một số quốc gia có cách thức phát triển du lịch, dịch vụ tương đồng với tỉnh; đồng thời, chỉ đạo các ngành chức năng tiếp tục xây dựng, hoàn thiện Đề án phát triển kinh tế ban đêm, để sớm triển khai vào thực tiễn.

Nghệ sĩ ảo thuật phục vụ du khách trong thời gian chờ tham quan Vòng quay mặt trời.

Thị trường tiềm năng bị bỏ ngỏ vì đâu?

Theo thống kê của ngành Du lịch địa phương, hiện trên địa bàn tỉnh có 91 điểm du lịch trải dài ở tất cả các địa phương trong tỉnh; có 2 khu du lịch cấp tỉnh, 1 khu du lịch cấp quốc gia và đã có 10 bãi tắm đạt chuẩn du lịch. Về số lượng cơ sở lưu trú, toàn tỉnh có trên 1.370 cơ sở từ 1 đến 5 sao, đáp ứng đa dạng nhu cầu của du khách; 45 cơ sở kinh doanh đạt tiêu chuẩn phục vụ khách du lịch... Hiện nay, điểm đến Quảng Ninh đã có nhiều loại hình dịch vụ về đêm để phục vụ du khách như: Chợ đêm; phố đi bộ, các show diễn; các bar, vũ trường, sky bar nhạc sống đường phố; các tuyến phố chuyên doanh; các hoạt động văn hóa, sự kiện tại các địa phương; các điểm nhấn kiến trúc để tham quan check-in buổi tối...

Quảng Ninh có nhiều thuận lợi để phát triển kinh tế ban đêm do có nhiều tài nguyên du lịch đa dạng và phong phú, đặc biệt có Vịnh Hạ Long đang ngày càng trở thành điểm đến ưa thích của nhiều du khách quốc tế. Hệ thống hạ tầng đang hoàn thiện theo hướng  hiện đại. Nền văn hóa nghệ thuật và ẩm thực đặc sắc, có mức độ hội nhập và toàn cầu hóa cao; môi trường dần được cải thiện và thời tiết ban đêm tương đối dễ chịu;…

Tuy nhiên, theo quy định của pháp luật, hầu hết các dịch vụ trên chỉ hoạt động đến khoảng 22h hằng ngày. Các cơ sở kinh doanh dịch vụ có sử dụng âm nhạc (bar, pub, karaoke...) hoạt động đến 24h. Sau thời gian này, chỉ còn rất ít dịch vụ như quán bar, pub trong các khách sạn, quán ăn khuya còn hoạt động, nhưng đang bị coi là vi phạm pháp luật.

Quảng Ninh cũng đang thiếu các trung tâm, các điểm vui chơi giải trí về đêm quy mô lớn, đặc sắc ngang tầm quốc tế (ngoài Công viên Đại Dương). Nhiều dịch vụ phục vụ du lịch nằm xem lẫn trong khu dân cư nên tạo ra tiếng ồn, giao thông đi lại đông đúc gây ảnh hưởng đến cuộc sống sinh hoạt của người dân.

Du khách thích thú theo dõi các nghệ nhân tái hiện công việc đan ngư cụ tại làng chài Cửa Vạn. Ảnh: Hùng Sơn

Giám đốc Sở KH&ĐT Trần Văn Hùng phân tích: Bên cạnh những thuận lợi, Quảng Ninh vẫn còn tồn tại một số thách thức để phát triển kinh tế ban đêm như chưa có hành lang pháp lý về kinh tế ban đêm; hạ tầng còn thiếu; vệ sinh đô thị có nơi còn chưa đạt chuẩn, an toàn thực phẩm chưa đảm bảo và dịch vụ chưa chuyên nghiệp. Cùng với đó, còn tiềm ẩn những nguy cơ gây mất an toàn, an ninh trật tự và  các vấn đề tệ nạn xã hội xảy ra vào ban đêm tại những nơi có nhiều khách du lịch như: Mại dâm, ma túy, đánh bạc, trộm cướp, đồng thời nảy sinh các băng đảng xã hội đen xung đột, tranh giành địa bàn…

Nhìn chung, để phát triển kinh tế ban đêm bài bản không đơn thuần là gia tăng những quán bar, tụ điểm âm nhạc, chợ đêm hay phố đi bộ mà còn bao gồm hàng loạt dịch vụ đi kèm khác như dịch vụ vận tải, thương mại, giao dịch tài chính xuyên quốc gia, bảo vệ, an ninh trật tự. Đặc biệt là nguồn nhân lực phục vụ. Những điều kiện này hiện tại Quảng Ninh phát triển vẫn chưa được đồng bộ. Đây là vấn đề cần phải được khắc phục khi phát triển kinh tế ban đêm.

Xây dựng lộ trình bài bản, chắc chắn

"Kinh tế ban đêm" được hiểu là các hoạt động kinh tế diễn ra trong khoảng thời gian từ 18h hôm trước đến 6h ngày hôm sau ở khu du lịch mà chủ yếu là các ngành dịch vụ, trọng tâm là du lịch và thương mại, khi hoạt động kinh tế ban ngày dừng nghỉ tại các thành phố, thị xã và thị trấn.

Trên thế giới, hầu hết các thành phố lớn đều phát triển kinh tế ban đêm, đặc biệt là những thành phố có nhiều khách du lịch, đem lại nguồn thu rất lớn cho địa phương. Còn tại Việt Nam nói chung, Quảng Ninh nói riêng, nếu nói theo khía cạnh kinh doanh (có mua, bán vào đêm) thì nhiều nơi đã có kinh tế ban đêm, nhưng theo các chuyên gia kinh tế, phát triển kinh tế ban đêm trong nước mới ở dạng khá… sơ khai, chưa được định hình và làm một cách bài bản, quy mô, chưa hướng tới những giá trị thực. Một số điểm du lịch chỉ diễn ra một cách tự phát, dịch vụ đơn giản, chưa thể giữ chân du khách lâu hơn, khiến họ chi tiêu nhiều hơn...

Với mục đích tô điểm thêm vẻ đẹp của ngọn núi vào ban đêm, UBND TP Hạ Long vừa đầu tư và đưa vào thử nghiệm hệ thống chiếu sáng cảnh quan núi Bài Thơ. Ảnh: Hùng Sơn

Ngành Du lịch Quảng Ninh trong 5 năm trở lại đây có sự tăng trưởng mạnh mẽ. Điều này xuất phát từ định hướng cụ thể của địa phương trong mục tiêu thực hiện tăng trưởng xanh, tăng dần tỷ trọng khu vực dịch vụ, du lịch trong cơ cấu kinh tế. Tỉnh đặt mục tiêu rất rõ, đến năm 2020 sẽ phấn đấu đón 15-16 triệu lượt khách, trong đó có 7 triệu khách quốc tế vào năm 2020; đến năm 2030, tổng khách du lịch đạt 30 triệu lượt, trong đó khách quốc tế đạt 15 triệu lượt; tỷ trọng cơ cấu dịch vụ, du lịch trong nền kinh tế đạt 47% trở lên… Qua đó, góp phần quan trọng để tỉnh đạt được cơ cấu kinh tế dịch vụ đi đầu vào năm 2020.

Được biết, UBND tỉnh đã phân công nhiệm vụ cụ thể cho các sở, ngành, địa phương xây dựng Đề án phát triển kinh tế ban đêm tỉnh Quảng Ninh. Phó Chủ tịch UBND tỉnh Bùi Văn Khắng khẳng định: Hoạt động kinh doanh cả đêm sẽ tăng việc làm và thu nhập cho các tổ chức kinh tế, người lao động, đồng thời làm tăng nguồn thu cho ngân sách nhà nước và tăng công suất hữu dụng cho các cơ sở hạ tầng thương mại dịch vụ, giao thông vận tải… Tuy nhiên, để phát triển kinh tế ban đêm một cách hiệu quả, cần phát triển theo trọng điểm và lựa chọn các khu vực, địa điểm và những lĩnh vực có đủ điều kiện phát triển. Do đó cần có quy hoạch bài bản và một nghiên cứu nghiêm túc.

Theo đó, việc nghiên cứu xây dựng đề án phát triển kinh tế ban đêm của Quảng Ninh nhằm phát huy những thuận lợi, tiềm năng và hạn chế những khó khăn, thách thức nêu trên. Một mặt để thu hút các cơ sở kinh doanh, các nhà đầu tư và tổ chức tham gia vào các hoạt động này một cách bài bản, hiện đại, mặt khác đề xuất Trung ương, các bộ, ngành tháo gỡ các quy định đang là rào cản cho phát triển kinh tế ban đêm như: Ban hành quy định lĩnh vực, khu vực, địa bàn được kinh doanh ban đêm, khung giờ hoạt động kinh doanh ban đêm... Đồng thời có các cơ chế, chính sách ưu đãi và hỗ trợ cho các hoạt động kinh doanh ban đêm, như hỗ trợ xây dựng, sửa chữa, nâng cấp cơ sở vật chất để đảm bảo tiêu chuẩn hoạt động; đào tạo nâng cao năng lực chuyên môn nguồn nhân lực từng ngành nghề để đảm bảo yêu cầu phục vụ khách…

Hồng Nhung - Thu Chung