Phòng, chống tác hại của thuốc lá - Vẫn là vấn đề khó

Luật Phòng chống tác hại của thuốc lá được Quốc hội thông qua chính thức có hiệu lực từ ngày 1-5-2013. Từ đó đến nay, Chính phủ, các bộ, ngành cũng đã ban hành nhiều nghị định, thông tư, văn bản hướng dẫn thực hiện luật. Mặc dù vậy, thực tế hiện nay, việc phòng, chống tác hại của thuốc lá trên địa bàn cả nước nói chung, tỉnh Quảng Ninh nói riêng vẫn gặp nhiều khó khăn.

Hút thuốc lá là một trong những nguyên nhân gây các bệnh về phổi. Trong ảnh: Kiểm tra dịch trong phổi cho bệnh nhân tại Bệnh viện Lao và Phổi Quảng Ninh.

Có thể thấy, trong những năm qua, tỉnh đã thành lập và liên tục kiện toàn Ban Chỉ đạo phòng, chống tác hại của thuốc lá; ban hành kế hoạch hoạt động của Ban Chỉ đạo. Ban Chỉ đạo cũng đã đẩy mạnh tuyên truyền trên các phương tiện thông tin đại chúng về thông điệp tác hại của thuốc lá đối với sức khoẻ của con người; đồng thời, hàng năm tổ chức hưởng ứng Tuần lễ quốc gia không khói thuốc, Ngày thế giới không khói thuốc... Nhiều cơ quan, đơn vị, bệnh viện đã xây dựng mô hình cơ quan, đơn vị không khói thuốc. Đặc biệt, trong năm 2016, Ban Chỉ đạo phòng, chống tác hại của thuốc lá đã phối hợp cùng Sở Giáo dục - Đào tạo tổ chức 10 cuộc thi tìm hiểu về Luật Phòng chống tác hại của thuốc lá trong các trường THPT trên địa bàn... để giúp học sinh hiểu sâu hơn về tác hại của thuốc lá đối với sức khoẻ của chính mình và người thân.

Mặc dù vậy, việc thực hiện Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá hiện nay gặp rất nhiều khó khăn. Trong Luật và các nghị định liên quan quy định ngành y tế thành lập các điểm cai nghiện thuốc lá. Hiện nay, trên địa bàn tỉnh đã có Bệnh viện Bảo vệ sức khoẻ tâm thần tỉnh thực hiện cai nghiện thuốc lá; nhưng trên thực tế, rất ít người biết bệnh viện thực hiện điều này. Ông Vũ Minh Hạnh, Phó Giám đốc Bệnh viện Bảo vệ sức khoẻ tâm thần tỉnh, cho biết: “Bệnh viện đã có bác sĩ được đào tạo về cai nghiện thuốc lá và triển khai được việc cai nghiện, nhưng đến nay chưa có bệnh nhân nào tìm đến”.

Mặc dù trong Luật quy định điểm cấm hút thuốc lá hoàn toàn là trong nhà và phạm vi khuôn viên bao gồm: Cơ sở y tế; cơ sở giáo dục mầm non, tiểu học, THPT, THCS; cơ sở chăm sóc, nuôi dưỡng, vui chơi, giải trí dành riêng cho trẻ em; cơ sở hoặc khu vực có nguy cơ cháy, nổ cao nhưng thực tế, việc hút thuốc tại những nơi này vẫn diễn ra. Tình trạng vi phạm là vậy, nhưng việc kiểm soát, xử lý người vi phạm hút thuốc lá ở những địa điểm cấm hút thuốc lá cũng không dễ dàng. Ông Trịnh Văn Mạnh, Giám đốc Bệnh viện Đa khoa tỉnh, cho biết: “Bệnh viện cũng đã quán triệt triệt để trong cán bộ, y, bác sĩ, nhân viên, bệnh nhân... thực hiện không hút thuốc lá, thế nhưng rất khó kiểm soát bệnh nhân, người nhà bệnh nhân hút thuốc trong bệnh viện. Nếu bắt gặp cũng chỉ có thể nhắc nhở, yêu cầu dừng hút vì cán bộ, nhân viên bệnh viện không có chức năng xử phạt. Việc hút thuốc diễn ra chốc lát, không có bằng chứng để đưa đến thanh tra y tế hay các cơ quan chức năng để tiến hành xử phạt”. Trong khi đó, việc bán thuốc lá hiện nay cũng tràn lan, không chấp hành bất cứ quy định nào. Đi bất cứ hàng quán nào mọi người cũng dễ dàng hỏi mua được thuốc lá.

Cũng theo quy định của Luật, lực lượng có thẩm quyền và trách nhiệm xử lý vi phạm về bán, hút thuốc lá ở các điểm cấm bao gồm: UBND các cấp, chiến sĩ công an đang làm nhiệm vụ, thanh tra y tế, nhưng thực tế trên địa bàn tỉnh cho thấy, đến nay các địa phương chưa tổ chức được bộ phận giám sát, báo cáo các trường hợp vi phạm. Bởi vậy, dù Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá đã có hiệu lực, nhưng đến nay trên địa bàn tỉnh chưa có bất kỳ trường hợp nào bị xử phạt hút thuốc lá, bán thuốc lá tại các điểm cấm. Các trường hợp hút thuốc lá tại điểm cấm cũng mới dừng lại ở việc bị các đơn vị quản lý điểm đó nhắc nhở, yêu cầu dừng hút. Chính vì vậy, để Luật đi vào cuộc sống rất cần có hệ thống giám sát đủ mạnh để xử phạt những người hút thuốc lá ở các điểm cấm.

Cầm Khuê