Quyết tâm ngăn chặn hiểm hoạ từ thuốc lá điện tử

Những năm gần đây, việc sử dụng thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng đang diễn ra khá phổ biến và có chiều hướng gia tăng, đặc biệt là ở thanh thiếu niên. Đã có nhiều trường hợp bị loạn thần, ảo giác hoặc suy hô hấp sau khi hút thuốc lá điện tử. Thuốc lá điện tử đang cho thấy còn nguy hiểm hơn thuốc lá thông thường, rất cần được quản lý chặt chẽ.

Những ca ngộ độc vì thuốc lá điện tử

Ngày 12/4/2023, Bệnh viện Bãi Cháy tiếp nhận 4 bệnh nhân là học sinh nhập viện do sử dụng thuốc lá điện tử. Các bệnh nhân đều sinh năm 2008, vào viện trong tình trạng mệt mỏi, khó chịu toàn thân, bủn rủn chân tay. Khai thác tiền sử được biết, trước khi phải vào viện 1 giờ, cả 4 em đều sử dụng thuốc lá điện tử (chưa rõ loại và chưa rõ nguồn gốc). Sau sử dụng xuất hiện cảm giác choáng váng, khó chịu toàn thân, bủn rủn, run tay chân, tức ngực, khó thở, buồn nôn, nôn số lượng nhiều.

Chỉ sau đó 1 tháng, Bệnh viện Đa khoa tỉnh Quảng Ninh cũng tiếp nhận 2 trường hợp học sinh cùng 17 tuổi ở TP Hạ Long, nhập viện với biểu hiện kích thích, thở nhanh, vã mồ hôi, chóng mặt, buồn nôn. Qua khai thác thông tin được biết, các bệnh nhân có tiền sử khỏe mạnh, thỉnh thoảng sử dụng thuốc lá điện tử. Trước khi vào viện khoảng 1 giờ, 2 em đã hút thuốc lá điện tử, sau đó thấy nôn nao, bủn rủn tay chân, hoa mắt chóng mặt và buồn nôn. Sau khi thăm khám, bác sĩ chẩn đoán cả 2 bị ngộ độc thuốc lá điện tử.

Tại Bệnh viện Bảo vệ sức khoẻ tâm thần Quảng Ninh cũng có không ít bệnh nhân là nạn nhân của thuốc lá điện tử. Như bệnh nhân N.D.H (TP Hạ Long), vốn là một đứa trẻ bình thường. Nhưng từ khi học THCS, H. nghe lời bạn bè rủ rê, thường xuyên sử dụng thuốc lá Domimix và thuốc lá điện tử hằng ngày. Sau khi sử dụng, H. xuất hiện ảo giác, có lúc thấy mọi thứ xung quanh thay đổi, tinh thần thoải mái, hưng phấn hơn nhưng sau đó cáu gắt vô cớ và ảo tưởng. Khi bị gia đình phát hiện và cấm sử dụng thì H. xuất hiện cảm giác thèm, nhớ, muốn sử dụng tiếp... Gia đình đã phải đưa H. vào Bệnh viện Bảo vệ sức khỏe tâm thần Quảng Ninh và được chẩn đoán là rối loạn tâm trí do sử dụng thuốc lá điện tử có liên quan đến chất gây nghiện.

Theo khuyến cáo của ngành Y tế, thuốc lá điện tử chứa nicotine là chất gây nghiện, người sử dụng nó bắt buộc phải dùng tiếp, nếu không sẽ vật vã khó chịu, không dứt ra được. Nicotine trong thuốc lá điện tử gây hại cho sự phát triển não bộ ở trẻ em, gây suy giảm trí nhớ, gây ra sinh non, thai chết lưu ở phụ nữ có thai. Nicotine làm giảm lưu lượng máu, gây ra nguy cơ đau thắt ngực, suy tim, đột quỵ. Nicotine còn gây ra suy giảm miễn dịch, giảm sức đề kháng. Thuốc lá điện tử được chứng minh đã gây ra bệnh phổi như tắc nghẽn phổi mãn tính, ung thư phổi, hen, đột quỵ não, tim mạch, ung thư. Một số loại thuốc lá điện tử có thể chứa những thành phần nguy hiểm như chì, formaldehyde hay Tetrahydrocannabinol (THC) là chất gây ung thư, dị tật bẩm sinh hoặc các vấn đề sức khỏe khác. Thuốc lá điện tử cũng giống thuốc lá truyền thống gây ảnh hưởng tới cả trẻ em, phụ nữ, những người hút thuốc lá thụ động.

Quyết tâm ngăn chặn nguồn cung

Thời gian qua, thuốc lá điện tử đã xuất hiện khá phổ biến trên thị trường với nhiều hình thức, mẫu mã hấp dẫn, bắt mắt, với các chiêu thức quảng cáo đánh trúng vào tâm lý muốn tìm tòi cái mới của giới trẻ. Để thể hiện cái tôi của bản thân, nhiều học sinh, sinh viên đã thử và nghiện sử dụng thuốc lá điện tử. Trong khi đó, các loại ma tuý tổng hợp “núp bóng” dưới dạng thực phẩm, đồ uống, thuốc lá điện tử… có độc tính cao, gây tác hại với người dùng xuất hiện ngày càng nhiều. Chỉ tính năm 2023, toàn tỉnh đã xảy ra 3 vụ sử dụng trái phép ma tuý tổng hợp dẫn đến hậu quả làm 3 người chết đều liên quan đến loại ma tuý với tên gọi là “Nước vui Chaly”; 3 vụ sử dụng thuốc lá điện tử có thành phần ma tuý tổng hợp và ma tuý ADB-Butincaca trong tinh dầu thuốc lá khiến 5 người bị ngộ độc, trong đó có 4 trường hợp là học sinh trên địa bàn tỉnh.

Trước tình hình này, năm 2023, UBND tỉnh đã chỉ đạo triển khai đợt cao điểm xử lý shisha, bóng cười, thuốc lá điện tử trên địa bàn toàn tỉnh; chỉ đạo các lực lượng, Công an, Quản lý thị trường, Biên phòng, Hải quan vào cuộc quyết liệt kiểm tra, xử lý nghiêm các vi phạm liên quan. Công an tỉnh triển khai các biện pháp tập trung bắt giữ, xử lý tội phạm ma túy liên quan đến ma túy “núp bóng” thực phẩm, đồ uống, thuốc lá điện tử. Theo đó, toàn tỉnh đã phát hiện, bắt giữ, xử lý 136 vụ vi phạm pháp luật liên quan đến khí cười N2O, shisha, thuốc lá điện tử trên địa bàn tỉnh, thu giữ 2.816 bình khí cười, 12.266 sản phẩm thuốc lá điện tử, 1.895 lọ tinh dầu, 845 hộp shisha, 28 bình hút shisha cùng nhiều phụ kiện khác liên quan.

Mới đây, chỉ trong tháng 6/2024, các lực lượng đã liên tiếp phát hiện các trường hợp kinh doanh thuốc lá điện tử và các chế phẩm liên quan không có hóa đơn, chứng từ chứng minh nguồn gốc xuất xứ. Ngày 19/6/2024, Công an TP Hạ Long, Công an phường Hồng Hải và Đội Quản lý thị trường (QLTT) số 1 (Cục QLTT tỉnh Quảng Ninh) phối hợp kiểm tra địa điểm kinh doanh The Vape Club (địa chỉ tại khu đô thị Monbay, khu 2B, phường Hồng Hải, TP Hạ Long) do chị Phạm Thị Lệ Thu (SN 1993; trú tại tổ 11A, khu 2B, phường Hồng Hải) làm chủ. Quá trình kiểm tra, phát hiện 179 chiếc máy hút thuốc lá điện tử các loại xuất xứ nước ngoài và 62 lọ tinh dầu, tổng trị giá khoảng gần 23 triệu đồng. Tại thời điểm kiểm tra, chị Thu không xuất trình được hoá đơn, chứng từ liên quan; đồng thời khai nhận, toàn bộ số hàng hoá trên được mua trôi nổi trên thị trường, chủ yếu giao dịch qua mạng, sau đó, đem về bày tại cửa hàng để bán kiếm lời.

Chiều cùng ngày 19/6/2024, tại khu vực trước sảnh khách sạn Mộc Trà hotel có địa chỉ tại đường Ngọc Châu, phường Tuần Châu, Đội Cảnh sát điều tra tội phạm về kinh tế và chức vụ (Công an TP Hạ Long) phối hợp với Công an phường Tuần Châu và Đội QLTT số 1 kiểm tra xe máy BKS 14AP - 00292 do chị Hoàng Minh Thuý (SN 1995, trú tại tổ 1, thị trấn Bình Liêu, huyện Bình Liêu) điều khiển. Quá trình kiểm tra, phát hiện trong cốp xe có 152 chiếc đầu pod thuốc lá điện tử và 61 lọ tinh dầu không có hóa đơn, chứng từ liên quan. Số hàng trên cũng được chị Thuý khai nhận là mua trôi nổi qua mạng, dùng để bán kiếm lời.

Cũng trong tháng 6 vừa qua, Đội QLTT số 4 phối hợp với lực lượng Công an và Hải quan TP Móng Cái phát hiện, tạm giữ 5.390 lọ tinh dầu dùng cho máy Pod (thuốc lá điện tử) không rõ nguồn gốc, xuất xứ, ước trị giá trên 50 triệu đồng. Chủ số hàng trên là ông P.Đ.D (trú tại khu 2, phường Hải Hoà, TP Móng Cái) khai nhận mua, thu gom toàn bộ số hàng hóa trôi nổi trên thị trường và đang chuẩn bị gửi bán qua đơn vị chuyển phát nhanh trên địa bàn TP Móng Cái.

Tất cả các trường hợp vi phạm đều bị các lực lượng chức năng lập hồ sơ, trình cấp có thẩm quyền xử lý theo quy định của pháp luật.

Tăng cường quản lý thuốc lá điện tử

Lo ngại việc sử dụng thuốc lá điện tử diễn biến phức tạp, tỷ lệ sử dụng có xu hướng tăng nhanh, đặc biệt là giới trẻ, mới đây, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã ban hành Công điện số 47/CĐ-TTg ngày 13/5/2024 về tăng cường quản lý thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng. Thủ tướng yêu cầu: Các bộ, ban, ngành địa phương liên quan đẩy mạnh thông tin, giáo dục, truyền thông về tác hại của thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng; nghiên cứu, đề xuất ban hành theo thẩm quyền hoặc trình cấp có thẩm quyền ban hành giải pháp quản lý thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng; tăng cường kiểm tra, kiểm soát chặt chẽ việc vận chuyển thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng nhập lậu qua cửa khẩu, khu vực địa bàn kiểm soát của hải quan, xác lập các chuyên án đấu tranh đối với các đường dây, ổ nhóm buôn lậu thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng; tập trung đấu tranh, triệt phá các đường dây, ổ nhóm, đối tượng đầu nậu, buôn bán, pha trộn các chất cấm vào dung dịch thuốc lá điện tử để khởi tố, truy tố trước pháp luật; tăng cường quản lý thị trường nội địa, thường xuyên kiểm tra, xử lý nghiêm các tổ chức, cá nhân buôn bán, tàng trữ, vận chuyển thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng nhập lậu.

UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương chỉ đạo chính quyền các cấp và lực lượng chức năng trên địa bàn thường xuyên thanh tra, kiểm tra, xử lý vi phạm, xử lý nghiêm các hành vi buôn lậu, vận chuyển, tàng trữ, buôn bán thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng chưa được phép kinh doanh, sử dụng trên thị trường Việt Nam; tăng cường thông tin, giáo dục, truyền thông về tác hại của thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng cho người dân.

Thực hiện Quyết định số 568/QĐ-TTg ngày 24/5/2023 của Thủ tướng Chính phủ về phê duyệt Chiến lược quốc gia về phòng chống tác hại thuốc lá đến năm 2030, UBND tỉnh cũng đã ban hành Kế hoạch thực hiện Chiến lược phòng chống tác hại thuốc lá trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh đến năm 2030. Mục tiêu cụ thể Kế hoạch đề ra đều là giảm tỷ lệ sử dụng thuốc lá trong nhóm nam từ 15 tuổi trở lên xuống dưới 39%, nhóm nữ từ 15 tuổi trở lên xuống dưới 1,4%; giảm tỷ lệ tiếp xúc thụ động với khói thuốc lá; đặc biệt là ngăn ngừa việc sử dụng các sản phẩm thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng, shisha và các sản phẩm thuốc lá mới trong cộng đồng.

UBND tỉnh cũng yêu cầu các địa phương, sở, ngành liên quan tăng cường truyền thông các tác hại của thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng; tăng cường hoạt động kiểm tra, xử lý nghiêm các trường hợp mua, bán, sử dụng thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng trên địa bàn; kiểm tra, giám sát, ngăn chặn kịp thời việc sử dụng thuốc lá điện tử tại các cơ sở giáo dục.

Trong thời gian tới, các lực lượng chức năng sẽ tiếp tục đấu tranh quyết liệt hơn nữa với các hành vi vi phạm liên quan đến thuốc lá điện tử, bóng cười, shisha như mua bán, vận chuyển, buôn lậu, gian lận thương mại, xử lý nghiêm minh, tận gốc, bắt, xử lý những đối tượng cầm đầu, chủ các cơ sở vi phạm, các đối tượng tiếp thị, quảng cáo, mua bán thuốc lá điện tử, bóng cười, shisha qua mạng internet, mạng xã hội, góp phần đảm bảo ANTT trên địa bàn tỉnh.