Tháo gỡ khó khăn cho TKV từ cơ chế, chính sách

Một trong những nguyên nhân khiến TKV lâm vào khó khăn là do lượng tồn kho lớn, tính đến hết tháng 9, lượng than thành phẩm tồn kho xấp xỉ 9 triệu tấn, than nguyên khai tồn 1,9 triệu tấn. Với tình hình như hiện nay, dự kiến cả năm 2016 sản xuất của Tập đoàn chỉ đạt khoảng 33 triệu tấn than, giảm 3 triệu tấn so với kế hoạch. Theo báo cáo của Tập đoàn Công nghiệp Than - Khoáng sản Việt Nam (TKV), hiện Tập đoàn đang phải đối mặt với 2 khó khăn lớn điển hình: Thứ nhất, điều kiện sản xuất của các mỏ hiện đã xuống sâu -300m so với mặt nước biển và tỷ lệ than lộ thiên so với than hầm lò chiếm 50-60%. Các mỏ than lộ thiên, hệ số bóc đất đá và cung độ tăng nhanh, dẫn đến chi phí cao. Thứ hai, giá thành của than trong nước tăng cao, do thuế và phí chiếm 25% giá thành, thuế tài nguyên của Việt Nam cao hơn các nước như Indonesia, Úc, Trung Quốc từ 5-7%, những yếu tố trên khiến cho sức cạnh tranh của ngành Than kém.

Trước những khó khăn đó của ngành Than, Chính phủ, Bộ Công Thương, tỉnh Quảng Ninh đã đặc biệt quan tâm tháo gỡ bằng cơ chế, chính sách. Cụ thể mới đây, Chính phủ đã giao Bộ Công Thương chủ trì phối hợp với các bộ: Tài chính, Tài nguyên và Môi trường, Kế hoạch và Đầu tư và các cơ quan liên quan xem xét, đề xuất các giải pháp tháo gỡ khó khăn cho TKV. Trong đó lưu ý các chính sách về các loại thuế liên quan tới ngành Than (thuế suất, giá tính thuế tài nguyên và thuế nhập khẩu than) để bảo đảm cạnh tranh, giữ vững thị trường và năng lực sản xuất của ngành Than, nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh, sức cạnh tranh trên thị trường trong nước và quốc tế; đề xuất cơ chế xuất khẩu than cho giai đoạn 5 năm 2016-2020 để ngành Than chủ động điều hành sản xuất, ổn định việc làm cho người lao động, phát huy hiệu quả sản xuất kinh doanh; yêu cầu các đơn vị sử dụng than cho sản xuất điện thực hiện nghiêm túc mua than theo kế hoạch Bộ Công Thương giao kể cả nhu cầu tăng thêm và theo Chỉ thị số 21/CT-TTg ngày 26-8-2015 của Thủ tướng Chính phủ về tăng cường quản lý nhà nước đối với hoạt động kinh doanh than...

Tỉnh Quảng Ninh cũng luôn xác định khó khăn của ngành Than là khó khăn của tỉnh để cùng tháo gỡ vướng mắc, tìm ra các giải pháp để duy trì ổn định sản xuất kinh doanh, đảm bảo việc làm và đời sống cho cán bộ, công nhân lao động. Chính vì vậy, trong thời gian qua, tại các buổi làm việc với Chủ tịch nước, Chính phủ, các bộ, ngành Trung ương, tỉnh Quảng Ninh cũng đã nhiều lần kiến nghị tháo gỡ khó khăn cho ngành Than. Tại công văn số 77/QN-TKV ngày 1-9-2016, UBND tỉnh Quảng Ninh đã cùng ký văn bản với Tập đoàn đề nghị Chính phủ có những cơ chế, chính sách, đặc biệt là về thuế phí phù hợp để đảm bảo đời sống cho trên 10 vạn lao động của ngành Than...

Bên cạnh sự vào cuộc của Chính phủ, các bộ, ngành, của tỉnh Quảng Ninh, bản thân TKV đã có nhiều cố gắng để vượt qua khó khăn. Bằng nhiều giải pháp như tái cơ cấu hoạt động; tinh gọn bộ máy quản lý, thực hiện cổ phần hoá doanh nghiệp, giải thể, thoái vốn, chuyển các công ty hai cấp thành một cấp; định biên lại lao động; tinh giản lao động gián tiếp; đầu tư công nghệ để nâng cao năng suất, giảm bớt nhân công... Trước mắt TKV sẽ tập trung vào 3 giảm đó là: Giảm lượng than tồn kho, giảm nhân lực phụ trợ và cắt giảm chi phí đầu vào. Để giảm lượng than tồn kho, trong những tháng cuối năm 2016, Tập đoàn đã yêu cầu các đơn vị cân đối các diện sản xuất đã thực hiện 9 tháng đầu năm và điều hành các tháng còn lại theo nguyên tắc không được vượt kế hoạch sản lượng năm 2016. Các công ty lộ thiên chủ động bóc đất trước để chuẩn bị diện cho năm 2017; các đơn vị chế biến kinh doanh than tập trung đẩy mạnh tiêu thụ than, giữ vững thị trường...; tiếp tục giảm nhân lực lao động phụ trợ, xây dựng chiến lược đào tạo, bố trí lại lao động, hướng tới tăng cường lao động chính, lao động trực tiếp; cắt giảm chi phí đầu vào, nhất là các chi phí cho công tác vật tư. Gần đây, toàn Tập đoàn đã giảm được chi phí đầu vào khoảng trên 2.000 tỷ đồng, trong thời gian tới sẽ tiếp tục rà soát để cắt giảm tối ưu hơn nữa, cụ thể những dự án đầu tư chưa thật sự quan trọng cũng sẽ được rà soát để cắt giảm; tập trung đặc biệt cho việc đầu tư công nghệ, cơ giới hoá trong khai thác để nâng cao năng suất và giảm chi phí, tăng sức cạnh tranh của sản phẩm, đẩy nhanh tiến độ xây dựng mỏ và tăng cường quản lý công tác đầu tư xây dựng, bảo vệ môi trường... Đồng thời đề xuất với Chính phủ xem xét một số cơ chế riêng cho ngành Than như thuế, phí, cấp phép khai thác, thăm dò tài nguyên, cho phép bán than cho điện theo cơ chế thị trường..., chế độ ưu đãi cho công nhân hầm lò (tuổi nghỉ hưu chỉ nên ở 50 tuổi thay vì hiện nay 55 tuổi, thâm niên nghề, miễn thuế thu nhập cá nhân), để thu hút lao động cho nghề khai thác than hầm lò - một nghề lao động nặng nhọc, nhiều rủi ro...

Tin rằng với sự vào cuộc kịp thời và sự hỗ trợ thiết thực từ Chính phủ, tỉnh, sự quyết tâm của ngành Than, những khó khăn của TKV sẽ sớm được tháo gỡ.

Đặng Nhung[links()]