Tiếp thị... bảo tàng

Ngồi chờ du khách tự tìm đến thay vì chủ động “tiếp thị”, đưa bảo tàng đến với du khách là thực tế của hầu hết các bảo tàng Việt Nam hiện nay. Điều này cũng đúng với Bảo tàng Quảng Ninh thời gian trước đây. Để thay đổi tư duy này, đồng thời chủ động hơn trong việc thu hút du khách đến với Bảo tàng là ý tưởng mà Bảo tàng Quảng Ninh đã, đang và sẽ thực hiện trong thời gian tới đây.

Chương trình trải nghiệm “Đêm hội trăng rằm” được tổ chức dịp Trung thu vừa qua tại Bảo tàng Quảng Ninh.

Khởi đầu thuận lợi

Công trình Bảo tàng mới được đầu tư hoành tráng với các không gian trưng bày sinh động, hấp dẫn là bước khởi đầu thuận lợi của Bảo tàng Quảng Ninh trong việc thu hút các công ty lữ hành du lịch, các đoàn khách trong và ngoài nước tìm đến tham quan, nghiên cứu, tìm hiểu... Theo thống kê của đơn vị, kể từ khi khánh thành công trình vào tháng 10-2013 cho đến nay, Bảo tàng đã đón gần 200.000 lượt khách, trong đó lượng khách nước ngoài chiếm khoảng 10%, riêng năm 2015, lượng khách nước ngoài chiếm tới 16%. Đáng nói nữa là, thời gian qua đã có hơn 2 vạn học sinh, sinh viên các trường học từ mầm non đến cao đẳng, đại học của tỉnh và cả nước tới tham quan, nghiên cứu, học tập tại Bảo tàng. Điều đó cho thấy, nơi đây không chỉ là điểm tham quan của du khách mà còn thu hút giới trẻ trong việc tham quan, tìm hiểu, nghiên cứu, học tập nữa.

Tiêu biểu nhất là Đại học kiến trúc Hà Nội đã đưa chương trình tham quan tại Bảo tàng Quảng Ninh vào chương trình học ngoại khoá của nhà trường, đến nay gần 500 sinh viên năm thứ 4 của trường đã được đưa tới Bảo tàng. Nguyễn Văn Thiền, sinh viên Khoa Kiến trúc, Đại học kiến trúc Hà Nội cho hay: Do thời gian không nhiều, em chưa tìm hiểu được mấy về các hiện vật trưng bày mà quan tâm nhiều hơn đến cách sắp xếp, tổ chức không gian ở đây. Em thấy Bảo tàng Quảng Ninh có sáng tạo hơn trong thiết kế so với Bảo tàng Hà Nội. Em ấn tượng nhất là không gian trong lòng thuyền và khoang máy bay, rất lạ, độc đáo, rất riêng của Quảng Ninh mà em chưa thấy ở đâu... Còn em Nguyễn Thị Thuý, cũng là sinh viên Khoa Kiến trúc của nhà trường thì chia sẻ: Em học chuyên ngành thiết kế, trong đó có thiết kế bảo tàng nên em đi để tham khảo cách người ta thiết kế và sắp đặt nội thất bên trong. Tuy nhiên, đến bảo tàng em ấn tượng ngay ở bên ngoài, một màu đen rất nổi bật, có cái gì đó rất đặc trưng của Quảng Ninh. Bên trong cũng rất lạ, hay hơn và khác với Bảo tàng Hà Nội cả về vật liệu kiến trúc đến cách trưng bày...

Điểm đặc biệt nữa, năm nay, Bảo tàng Quảng Ninh cũng đã xây dựng chương trình trải nghiệm “Đêm hội trăng rằm” cho thiếu niên, nhi đồng ở một số cơ quan, đơn vị, trường học trên địa bàn TP Hạ Long tạo được dư âm tốt. Ông Kiều Đinh Sơn, Giám đốc Bảo tàng tỉnh cho biết: Chúng tôi ban đầu chỉ định “chạy thử” một chương trình với đối tượng là con em cán bộ Bảo tàng kết hợp với một đơn vị khác, cũng là để cho các cháu vui Trung thu, và làm cơ sở rút kinh nghiệm nhân rộng trong những năm sau. Tuy nhiên, Đoàn Thanh niên của Bảo tàng đã giới thiệu thêm về chương trình cho một số đơn vị khác trên địa bàn. Khi chương trình đầu tiên diễn ra, các đơn vị này đã đến xem và đề nghị tổ chức tiếp cho con em trong đơn vị họ. Vì vậy, chúng tôi đã “thừa thắng xông lên” tổ chức tiếp 4 chương trình trải nghiệm “Đêm hội trăng rằm” cho 4 đơn vị khác trên địa bàn là Trường Mầm non Family, một tổ dân của phường Hồng Hà, Ban Quản lý Vịnh Hạ Long và Sở TT-TT với tổng số khoảng 600 em thiếu niên, nhi đồng.

Để hoạt động trải nghiệm này thành công như vậy, ông Sơn chia sẻ: Gọi là “chạy thử” nhưng chúng tôi đã chuẩn bị rất kỹ để cho ra đời một chương trình hấp dẫn, bổ ích với sự tích đêm Trung thu qua hoạt cảnh chú Cuội - chị Hằng và cho các cháu bày mâm cỗ Trung thu, dán đèn ông sao, tiến sĩ giấy, vẽ, bồi mặt nạ... Ngoài việc mời hoạ sĩ Nghiêm Vinh hướng dẫn các cháu cách bồi mặt nạ, còn lại lực lượng của Bảo tàng đã được huy động tối đa. Chúng tôi đã cử cán bộ đi học tại làng nghề truyền thống ở Hoài Đức (Hà Nội) về làm tiến sĩ giấy, sau đó mua mẫu về để anh em sản xuất khung, chuẩn bị giấy tại chỗ phục vụ cho chương trình.

Nhóm sinh viên Đại học Kiến trúc Hà Nội tham quan tại Bảo tàng Quảng Ninh theo chương trình ngoại khoá của nhà trường, ngày 16-12-2015.

Những ý tưởng mới

Qua tìm hiểu, chúng tôi được biết, lượng khách du lịch đến Bảo tàng thời gian qua không phải “tự nhiên” mà còn do sự chủ động của đơn vị trong việc mời gọi, giới thiệu, ký kết hợp đồng với các hãng lữ hành du lịch để giữ nguồn khách lâu dài, ổn định cho đơn vị. Bà Đỗ Thị Hường, Phó Giám đốc Bảo tàng tỉnh cho biết: Bảo tàng Quảng Ninh và hãng lữ hành Saigon Tourist đã ký kết hợp đồng để đưa du khách đến trong 3 năm tới đây. Theo đó, Bảo tàng Quảng Ninh đã có những chính sách ưu đãi cho doanh nghiệp, như: Giảm 10% giá vé, mở cửa phục vụ cả ngày nghỉ, ngày lễ, ngoài giờ khi đoàn đưa khách tới tham quan. Hiện nay, đơn vị vẫn tiếp tục mời gọi, thu hút các doanh nghiệp đưa khách du lịch tới Bảo tàng trong thời gian tới.

Thu hút khách du lịch và học sinh, sinh viên là cách tiếp thị hiệu quả của nhiều bảo tàng trên thế giới. Vì vậy, thời gian tới đây, Bảo tàng dự kiến sẽ phối hợp xây dựng hàng loạt chương trình trải nghiệm mới để thu hút và giữ chân du khách ở lại lâu hơn. Chia sẻ về những ý tưởng này, ông Kiều Đinh Sơn cho hay: Từ hiệu ứng tích cực của sinh viên, năm tới, Đại học Kiến trúc Hà Nội dự kiến sẽ đưa sinh viên đến Bảo tàng Quảng Ninh tăng từ 1 ngày lên thành 2 ngày. Vì vậy, chúng tôi đang tính là với các đoàn có từ 100 sinh viên trở lên có thể sẽ tổ chức một cuộc giao lưu, trong đó sinh viên sẽ được tìm hiểu sâu về một nội dung nào đó liên quan đến Bảo tàng Quảng Ninh. Rồi mô hình du lịch hướng nghiệp cũng đang lên ý tưởng, học theo mô hình giới thiệu về các nghề cho đối tượng học sinh THPT đã từng làm rất thành công tại TP Hồ Chí Minh.

Gần nhất là tới đây, Bảo tàng sẽ phối hợp với Công ty CP Du thuyền Đông Dương mở tour du lịch chạy bằng xe điện tham quan Quần thể khu di tích núi Bài Thơ, dành cho các em học sinh từ tiểu học đến THPT. Trong đó, tại điểm đến Bảo tàng Quảng Ninh, các em học sinh sẽ tham quan 1 chuyên đề nhỏ tại đây, sau đó thi tìm hiểu, chơi trò chơi dân gian, ăn cơm theo kiểu xưa... Một ý tưởng khác có tính dài hơi hơn mà đơn vị cũng sẽ từng bước thực hiện trong năm tới, đó là khôi phục trình diễn một số làng nghề thủ công truyền thống cùng các bảo tàng khác để phục vụ đối tượng du khách có trọng tâm, trọng điểm. Theo đó, du khách sẽ được trải nghiệm các trò chơi dân gian, làm các vật dụng phục vụ đời sống sinh hoạt thường ngày của người Việt...

Với những ý tưởng trên, rõ ràng Bảo tàng Quảng Ninh đã và đang từng bước hướng tới cách tiếp thị bảo tàng của nhiều bảo tàng trên thế giới, góp phần đưa bảo tàng trở thành một sản phẩm du lịch đúng nghĩa theo định hướng của Quảng Ninh.

Phan Hằng