Triển vọng quan hệ châu Âu - ASEAN năm 2023

Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) và Liên minh châu Âu (EU) muốn làm sâu sắc thêm mối quan hệ.

Ngày 14/12/2022, lần đầu tiên lãnh đạo từ hầu hết các quốc gia châu Âu và Đông Nam Á đã gặp nhau trong một hội nghị thượng đỉnh tại Brussels (Bỉ). Đó là sự kiện mang tính biểu tượng cho thấy tiến triển trong quan hệ 45 năm giữa EU và ASEAN.

Mối quan hệ đã được nâng lên thành "đối tác chiến lược" vào cuối năm 2020 và thương mại hàng hóa song phương tăng gần 14% vào năm 2021. Nhà bình luận chuyên về các vấn đề của EU tại Bỉ, ông Shada Islam đánh giá sau khi kết thúc năm 2022 một cách thành công, các nhà hoạch định chính sách ở cả hai khu vực dự kiến duy trì nhịp độ lạc quan trong quan hệ.

Ngoài ra, nhiều thành viên EU tin rằng Indonesia sẽ là một đối tác đáng tin cậy. Trong khi đó, từ 1/1, Indonesia đã chính thức bắt đầu nhiệm kỳ Chủ tịch ASEAN.

Tuy nhiên, năm 2023, quan hệ của một số thành viên ASEAN với EU có thể bị ảnh hưởng khi có bất đồng xoay quanh chủ nghĩa bảo hộ.

Indonesia và Malaysia khiếu nại Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) về kế hoạch của EU liên quan loại bỏ dần việc nhập khẩu dầu cọ. Brussels lấy lý do môi trường nhưng hai nước Đông Nam Á là nhà sản xuất dầu cọ lớn nhất thế giới này, cho rằng đó là một biện pháp bảo hộ để giúp các nhà sản xuất dầu châu Âu. WTO dự kiến đưa ra phán quyết về vấn đề này vào đầu năm 2023. Chuyên gia nhận định rằng Indonesia và Malaysia có thể sẽ kháng cáo phán quyết của WTO nếu phán quyết không có lợi cho họ.

Vào tháng 12/2022, WTO đã ra phán quyết chống lại Indonesia trong vụ kiện do EU đưa ra về lệnh cấm xuất khẩu nikel của Jakarta.

Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen từng nhấn mạnh rằng “mục tiêu của chúng tôi là đàm phán một hiệp định thương mại tự do” khi phát biểu tại hội nghị gần đây ở Brussels. Tuy nhiên, các chuyên gia cho rằng một thỏa thuận thương mại EU - ASEAN khó có thể sớm xảy ra. Cho đến nay, Brussels đã phê chuẩn các thỏa thuận với Singapore và Việt Nam. Đàm phán về hiệp định thương mại tự do với Indonesia và Malaysia không đóng băng nhưng phán quyết của hội đồng WTO về dầu cọ có thể ảnh hưởng đến chúng.

EU cũng có khả năng đạt được tiến bộ trong đàm phán thương mại tự do với Philippines và Thái Lan vào năm 2023.