Vang mãi bản hùng ca Bạch Đằng

Những ngày này, TX Quảng Yên khắp nơi tưng bừng cờ hoa rực rỡ chào đón ngày hội lớn, chào đón du khách với những hoạt động cao điểm chào mừng kỷ niệm 75 năm Ngày Quảng Yên giành chính quyền cách mạng (20/7/1945-20/7/2020), chào mừng Đại hội Đảng bộ thị xã lần thứ XXI, nhiệm kỳ 2020 - 2025 và lễ phát hành đặc biệt bộ tem bưu chính “Chiến thắng Bạch Đằng 1288”.

Hào khí Đông A

Bạch Đằng - dòng sông thiêng bậc nhất của Việt Nam, nơi đây dân tộc ta đã ba lần chiến thắng oanh liệt quân xâm lược phương Bắc. Vào năm 938, Ngô Quyền đã chỉ huy quân dân ta đại phá quân Nam Hán, kết thúc 1.000 năm Bắc thuộc, khẳng định độc lập chủ quyền của quốc gia Đại Việt.

Tiếp đó vào năm 981, quân dân ta dưới sự chỉ huy của Thập đạo tướng quân Lê Hoàn đã đánh bại quân xâm lược nhà Tống, giữ yên bờ cõi đất nước.

Lần thứ ba - vào mùa xuân năm Mậu Tý 1288, quân dân Đại Việt dưới sự chỉ huy của Hưng Đạo Đại vương Trần Quốc Tuấn đã tiêu diệt, bắt sống toàn bộ đạo binh thuyền hùng mạnh gồm 600 chiến thuyền và 40.000 quân xâm lược Mông - Nguyên do Ô Mã Nhi chỉ huy.

Toàn cảnh khu trung tâm Di tích quốc gia đặc biệt Bạch Đằng, Quảng Yên.

Ba lần cứu nước, mỗi lần đều rung động lòng người, nhưng nói đến Bạch Đằng, trong mỗi người dân Việt Nam thường nghĩ nhiều hơn tới chiến công lần thứ ba. Cuối năm 1287, sau khi đoàn thuyền lương của quân Nguyên - Mông do Trương Văn Hổ chỉ huy bị tướng Trần Khánh Dư đánh chìm ở Vân Đồn, giặc rơi vào thế cùng quẫn, phải rút chạy về nước trên cả hai đường thuỷ và đường bộ. Trần Hưng Đạo đã chọn đạo thuỷ binh của Ô Mã Nhi làm mục tiêu tiêu diệt, nhằm đập tan mưu đồ tái xâm lăng của đế quốc Nguyên - Mông. Vương và quân dân nhà Trần đã bí mật cho xây dựng trận địa cọc trên dòng sông Bạch Đằng, với nghệ thuật thủy chiến và tài dùng binh, sử dụng khôn khéo địa hình, địa vật và hùng khí “sát thát” của thế trận toàn dân, chỉ trong một ngày 8 tháng 3 năm Mậu Tý 1288, hơn 600 chiến thuyền cùng 4 vạn quân giặc bị tiêu diệt và bắt sống toàn bộ.

Chiến thắng Bạch Đằng năm 1288 không chỉ kết thúc oanh liệt cuộc kháng chiến chống quân Mông Nguyên lần thứ ba, mà còn chấm dứt vĩnh viễn âm mưu xâm lược của đại đế quốc Mông - Nguyên vô cùng lớn mạnh và hung hãn đang hoành hành cả thế giới khi đó. Chiến thắng Bạch Đằng năm 1288 vì thế, không chỉ là kỳ công chói lọi vào bậc nhất trong lịch sử chống ngoại xâm của dân tộc Việt Nam mà cũng đồng thời là chiến công mang tầm vóc thời đại.

Rước kiệu Đức thánh Trần Hưng Đạo trong Lễ hội Bạch Đằng.

Nhận thức được những giá trị và tầm quan trọng của Khu di tích lịch sử Chiến thắng Bạch Đằng, trong những năm qua, tỉnh Quảng Ninh và thị xã Quảng Yên luôn quan tâm đặc biệt đối với khu di tích. Nhiều cuộc hội thảo khoa học quy mô cấp quốc gia và quốc tế đã được tổ chức, nhiều đợt khai quật khảo cổ được tiến hành để nhận diện những giá trị đặc biệt của di tích trong suốt 30 năm qua. Bạch Đằng nay đã trở thành Di tích quốc gia đặc biệt, Quy hoạch tổng thể bảo tồn và phát huy giá trị khu di tích cũng đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt. Các công trình tín ngưỡng, tâm linh là các di tích gốc nằm trong quần thể Khu di tích lịch sử Bạch Đằng đều đã được đầu tư tôn tạo khang trang như: Đền Trần Hưng Đạo, miếu Vua Bà, bến đò cổ, đền Trung Cốc, đình Trung Bản, đình Yên Giang, đình Đền Công - miếu Cu Linh. Các điểm di tích này đều nằm trong hệ thống các tuyến, điểm du lịch của tỉnh. Lễ hội truyền thống Bạch Đằng được tổ chức thường niên hằng năm thu hút đông đảo nhân dân, du khách trong cả nước.

Nhiều giải pháp tôn tạo, phát huy giá trị

Để bảo tồn và phát huy tốt giá trị của Khu di tích gắn với phát triển du lịch, đồng chí Trần Đức Thắng, Phó Bí thư Thị ủy, Chủ tịch UBND thị xã Quảng Yên, cho biết: Trong thời gian tới, thị xã Quảng Yên sẽ tiếp tục phối hợp với các cơ quan, ban, ngành của tỉnh đề xuất với các bộ, ngành Trung ương quan tâm đẩy nhanh tiến độ triển khai tiếp các nhóm dự án thành phần của Quy hoạch tổng thể bảo tồn, tôn tạo và phát huy giá trị Khu di tích lịch sử Chiến thắng Bạch Đằng đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt.

Các cán bộ Viện Khảo cổ học Việt Nam và quốc tế khai quật Bãi cọc Đồng Má Ngựa năm 2013.

Theo Quy hoạch tổng thể được duyệt, Khu di tích lịch sử Bạch Đằng, hiện nay còn khá nhiều hạng mục cần đầu tư, để phát huy giá trị gắn với phát triển du lịch như: Công trình trưng bày ngầm khu di tích gốc bãi cọc Yên Giang; tượng đài đức thánh Trần Hưng Đạo, hệ thống đường giao thông, công viên, bến thuyền du lịch, bãi đỗ xe... Vì vậy, bên cạnh việc phát huy nội lực và nguồn vốn đầu tư từ ngân sách. Thị xã Quảng Yên đã và đang chờ đợi các nhà đầu tư có tâm, có tầm để chung sức cùng thị xã đầu tư, bảo tồn, tôn tạo và phát huy giá trị của Khu di tích với phát triển du lịch.

Bên cạnh đó, thị xã Quảng Yên sẽ tăng cường hơn nữa công tác tuyên truyền, quảng bá, giới thiệu những giá trị của Khu di tích Bạch Đằng trên các phương tiện thông tin đại chúng ở trong nước và quốc tế, góp phần đưa di tích trở thành điểm du lịch tâm linh hấp dẫn du khách, thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội của thị xã.

Với ba kỳ tích anh hùng năm 938, 981, 1288 cùng hàng loạt những chiến công nối tiếp nhau, dòng sông thiêng Bạch Đằng đã trở thành biểu tượng của sức vươn dậy kỳ diệu của người dân Quảng Yên, Quảng Ninh nói riêng, dân tộc Việt Nam nói chung; thành nơi quy tụ mọi nguồn sức mạnh của dân tộc, như Phạm Sư Mạnh đời Trần đã viết: “Vượng khí của non sông tụ cả ở Bạch Đằng”.

Ngô Đình Dũng (Phòng VH-TT thị xã Quảng Yên)