Về Đầm Hà dự hội đình Tràng Y

Lễ hội đình Tràng Y (xã Đại Bình, huyện Đầm Hà) mang đậm sắc thái văn hóa vùng cửa sông, biển với nhiều nét văn hóa độc đáo. Lễ hội đình được tổ chức hằng năm tạo không khí vui tươi, phấn khởi cho nhân dân và du khách thập phương, góp phần khơi dậy ý thức bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hoá.

Đình Tràng Y tương truyền có từ thế kỷ XVIII, là nơi thờ cúng thành hoàng làng, gồm các vị thần: Cửa Hà Thái Liệt đại vương, Cửa Hà Khánh Thiện đại vương, Thổ địa đô quan, Cửa Hà hà bá long vương đại đế, Thuỷ thần Phùng Di Dương hầu long vương, Hải thần hải nhược vĩ long vương chính thần đại đế và phối thờ 2 nhân thần họ Hà và họ Phạm có công mở đất. Đình là nơi tổ chức các lễ hội văn hóa dân gian của nhân dân xã Đại Bình và các vùng lân cận.

Ông Chu Tú Quận, Chi hội trưởng Chi hội Văn nghệ dân gian huyện Đầm Hà, lý giải Tràng Y có nghĩa là áo dài. Truyền thuyết dân gian trong vùng kể rằng xưa kia đình được một phu nhân áo dài cho xây dựng. Xong công việc rồi bà ẩn danh đi biệt tăm, dân chúng cũng không còn ai biết tên bà nên gọi nơi này là Tràng Y để nhớ về người phụ nữ áo dài có công xây đình. Đình được UBND tỉnh công nhận là Di tích lịch sử văn hoá cấp tỉnh vào năm 2021.

Ông Triệu Thanh Ngần, Bí thư Đảng uỷ, Chủ tịch UBND xã Đại Bình, cho biết: Đây là ngôi đình cuối cùng trong số 7 ngôi đình của mảnh đất Đầm Hà xưa. Lễ hội đình được phục dựng từ năm 2016 với phong tục truyền thống trong 3 ngày từ 24 đến 26 tháng Giêng. Trong các buổi tối, lễ hội thường thu hút trai tài gái sắc đến hát giao duyên. Tương truyền rằng đây là lễ hội có nhiều cặp đôi trai gái nên vợ nên chồng nhất so với các lễ hội khác trong khu vực.

Lễ hội đình Tràng Y được tổ chức với phần lễ gồm: Lễ cáo yết, lễ rước thần, rước cỗ chay, cỗ mặn, lễ an vị Thành hoàng, lễ nhập tịch Thành hoàng, lễ cáo trạng, hát múa trong lúc tế lễ. Phần hội diễn ra hấp dẫn với các trò chơi dân gian truyền thống như: Chơi cờ bãi, kéo co, chọi gà, bịt mắt đập niêu, đẩy gậy, hát nhà tơ, hát - múa cửa đình, hát giao duyên, múa bông…

Trước đó, trong buổi tối trước ngày khai hội, đã diễn ra chương trình văn nghệ với nhiều tiết mục đặc sắc của các đội văn nghệ trong và ngoài xã, đặc biệt chương trình có sự tham gia biểu diễn của ca sĩ, giảng viên Phạm Kim Thoa, Trường Cao đẳng Văn hoá nghệ thuật TP Hồ Chí Minh - người con của quê hương xã Đại Bình; ca sĩ Nguyễn Quốc Khánh, Học viện Nghệ thuật Queen Art. Các tiết mục đều hướng về chủ đề ca ngợi sự đổi thay của đất nước, quê hương. Lễ hội đình Tràng Y đã thu hút đông đảo người dân và du khách đến xem, cổ vũ. Ngoài ra, năm nay lễ hội còn có phần thi gói bánh chưng giữa các thôn trên địa bàn xã, tạo không khí phấn khởi, hân hoan cho nhân dân và du khách.

Lễ hội đình Tràng Y mang đậm bản sắc văn hóa của cư dân đồng bằng Bắc Bộ, trong lễ hội cũng có các nghi thức rước tế thần, hát nhà tơ, múa đội đèn, hát văn tế thần.. Bên cạnh những nét giống như các lễ hội đình khác trong khu vực, lễ hội đình Tràng Y vẫn có những nét riêng độc đáo. Đó là sự kết hợp các điệu múa trong lúc tế, chạy cờ xung quanh đình, hát cửa đình mừng thành hoàng về dự hội.

Cùng với đó, nghi thức cáo trạng cũng là một nét riêng có tại Lễ hội đình Tràng Y. Lễ Cáo trạng là điểm nhấn của hội đình Tràng Y để tất cả mọi người làng xã Đại Bình dù làm ăn sinh sống ở xa hay gần đều về dự hội làng để dâng lễ, báo công với các vị thành hoàng, khẩn cầu cho mọi điều may mắn, cầu cho quốc thái dân an, nhà nhà hạnh phúc đủ đầy quanh năm. Đây cũng là hình thức khuyến học, khuyến tài được dân làng xã Đại Bình quy định trong lệ làng và được lưu truyền từ xa xưa cho đến tận hôm nay. 

Ông Triệu Thanh Ngần cho biết thêm, cuối năm 2024, UBND huyện Đầm Hà đã phê duyệt Quy hoạch chi tiết xây dựng tỷ lệ 1/500 di tích lịch sử đình - miếu Tràng Y. Sau mùa lễ hội này, xã sẽ tiếp tục làm tốt công tác bảo tồn, trùng tu và phát huy giá trị di tích, đồng thời phấn đấu làm hồ sơ để đề nghị công nhận di sản văn hoá phi vật thể Quốc gia đối với lễ hội đình Tràng Y.