Xây dựng thành phố du lịch Hạ Long: Bắt đầu từ những việc tưởng là nhỏ

“Xây dựng thành phố du lịch Hạ Long” là một nội dung trong chủ đề năm 2016 của tỉnh. Để thực hiện điều này đòi hỏi Hạ Long phải chủ động nhiều giải pháp nhằm cải thiện môi trường, diện mạo đô thị..., trong đó xây dựng nhà vệ sinh công cộng đang là vấn đề bức thiết.

Buồng vệ sinh lưu động cất giữ ở khu vực Quảng trường 30-10 của TP Hạ Long chủ yếu được dùng trong các dịp lễ, sự kiện, còn bình thường được gom lại.

Thiếu thốn, xập xệ

Dạo quanh một vòng TP Hạ Long thấy việc thiếu nhà vệ sinh công cộng đang ảnh hưởng rất lớn không chỉ môi trường. Ngay tại khu du lịch Bãi Cháy, dọc tuyến đường từ khách sạn Bạch Đằng đến ngã ba khu Cái Dăm, tình trạng người dân, khách du lịch tiểu tiện bừa bãi ở những khuôn viên cây xanh, vườn hoa chéo khiến nơi đây luôn bốc mùi khai nồng khó chịu, nhất  là trong cái nắng oi ả. Phía gần đối diện Bến tàu du lịch cũ cũng có 1 nhà vệ sinh nhưng trong tình trạng xập xệ, xuống cấp, ít được lau dọn, nên hãn hữu mới có người sử dụng.

Phía bên Hòn Gai, tìm “đỏ mắt” ở các tuyến phố cũng không có nhà vệ sinh công cộng. Ngay như Quảng Trường 30-10 ngày nào cũng thu hút khá nhiều người dân đưa con em đến đây vui chơi, song không có nhà vệ sinh, nên những khu vực trồng cây cảnh bất đắc dĩ trở thành chỗ tiểu tiện của nhiều người. Tại chợ Hạ Long I, tuy có nhà vệ sinh thu phí nhưng luôn trong tình trạng khai nồng bởi nhà vệ sinh đã bị xuống cấp trầm trọng (bồn cầu không có bệ ngồi, bồn rửa tay bị hỏng...) nên việc sử dụng rất bất tiện.

Thống kê gần đây nhất của Sở Du lịch (tháng 10-2015) cho thấy, trên địa bàn TP Hạ Long có 34 nhà vệ sinh cộng cộng phục vụ khách du lịch, nhưng hầu hết các nhà vệ sinh này nằm trong khu vui chơi, giải trí của khu du lịch quốc tế Tuần Châu, Thư viện tỉnh, Bảo tàng tỉnh và các hang động... Còn nhà vệ sinh công cộng nằm ở các khu di tích, điểm chợ, bãi trông giữ xe... phần lớn xuống cấp, các trang thiết bị vệ sinh như bồn cầu, chốt cài cửa cũ, hỏng; thiếu các thiết bị như gương soi nửa người, xà phòng rửa tay, khăn, giấy lau tay hoặc máy sấy tay tự động... Do không được đầu tư nâng cấp và không được dọn dẹp thường xuyên, nên chất lượng nhà vệ sinh không đảm bảo, không đạt yêu cầu...

Thành phố cũng đã đầu tư mua một số buồng vệ sinh lưu động, nhưng theo ông Dương Văn Đạt, chuyên viên Phòng Quản lý đô thị TP Hạ Long: Những buồng này chỉ sử dụng trong các đợt tổ chức sự kiện của tỉnh, của thành phố. Hết sự kiện lại gom lại”.

Thực trạng hệ thống vệ sinh công cộng trên địa bàn TP Hạ Long thiếu trầm trọng và kém chất lượng dẫn đến hiện tượng xả thải gây ô nhiễm môi trường tại nơi vui chơi công cộng, nơi đi dạo của thành phố. Điều này làm xấu đi hình ảnh của thành phố du lịch trong con mắt của du khách. Bà Hoàng Thị Kiều, khách du lịch đến từ tỉnh Lào Cai, cho biết: “Tôi rất ngưỡng mộ những danh lam, thắng cảnh đẹp của TP Hạ Long, nhưng điều khiến du khách chúng tôi không thoải mái là thành phố du lịch nhưng lại rất thiếu nhà vệ sinh công cộng”. 

“Đỏ mắt” tìm nhà đầu tư

Thực tế, vấn đề xây dựng hệ thống nhà vệ sinh công cộng đạt chuẩn đã được TP Hạ Long “đặt lên bàn” từ nhiều năm nay. Đến năm 2014, thành phố đã phê duyệt 3 điểm xây dựng nhà vệ sinh công cộng (tại các phường Trần Hưng Đạo, Hồng Gai, Bãi Cháy) và giao cho Ban Quản lý các dịch vụ công ích của thành phố quản lý dự án, triển khai huy động nguồn đầu tư xã hội hoá.

Theo quy hoạch, các nhà vệ sinh này có diện tích từ 30-90m2, tiêu chuẩn từ 4-5 sao dựa trên quy mô và thiết kế cơ sở đã được UBND TP Hạ Long phê duyệt. Nhà đầu tư trực tiếp xây dựng và quản lý các công trình này. Ngoài cơ chế thu hút đầu tư theo quy định của pháp luật, nhà đầu tư phải bỏ toàn bộ kinh phí để xây dựng công trình và vận hành công trình sau khi đưa vào sử dụng. Theo tính toán của nhiều nhà đầu tư, để xây dựng 1 nhà vệ sinh như vậy mất khoảng 700 triệu đến 1 tỷ đồng, nếu chỉ trông vào thu phí đi vệ sinh phải mất hàng chục năm mới thu hồi vốn, chưa kể chi phí điện, nước, thuê người trông coi, dọn dẹp thường xuyên, hao mòn tài sản. “Chúng tôi đã vận động, kêu gọi nhiều đơn vị, cá nhân, doanh nghiệp đầu tư xây dựng nhà vệ sinh công cộng trên địa bàn, nhưng đến nay vẫn chưa có doanh nghiệp, cá nhân nào tham gia” - Giám đốc Ban Quản lý các dịch vụ công ích TP Hạ Long Trần Quốc Minh cho biết.

Để tháo gỡ khó khăn này, thành phố đã họp và thống nhất quan điểm: Mở rộng diện tích quy hoạch nhà vệ sinh công cộng lên 60-90m2, trong đó 1/3 diện tích được để lại cho nhà đầu tư xây dựng điểm dịch vụ kinh doanh. Cùng với đó, thành phố đang đề xuất với tỉnh cho thành phố hỗ trợ 50% kinh phí đầu tư xây dựng nhà vệ sinh công cộng. Theo ông Trần Quốc Minh, điểm dịch vụ kinh doanh này nhằm giúp nhà đầu tư có thêm kinh phí để thuê nhân công dọn dẹp và chi trả điện, nước cho nhà vệ sinh công cộng. Nếu tỉnh chấp thuận cơ chế chính sách này, sẽ có nhiều nhà đầu tư tham gia.

Ngày 26-4-2016, TP Hạ Long đã ban hành văn bản (số 1926) giao Phòng Quản lý đô thị lập điều chỉnh quy hoạch tổng mặt bằng 3 nhà vệ sinh công cộng đã được phê duyệt; tham mưu đề xuất với tỉnh bố trí 2 nhà vệ sinh công cộng dạng bán ngầm tại khu vực Quảng trường 30-10 và tiếp tục rà soát các địa điểm, vị trí tại các điểm tham quan, du lịch đông du khách dừng chân trên địa bàn thành phố để đề xuất xây dựng nhà vệ sinh công cộng...

Học cách làm hay

Xây dựng nhà vệ sinh công cộng đạt chuẩn chắc chắn sẽ cải thiện đáng kể hình ảnh du lịch địa phương. Tuy nhiên, với 3 nhà vệ sinh đang kêu gọi đầu tư chưa thể đáp ứng nhu cầu của người dân và khách du lịch. Bên cạnh đó, việc lựa chọn địa điểm xây dựng nhà vệ sinh công cộng phù hợp, thuận tiện cho người dân và khách du lịch cũng là vấn đề thành phố cần xem xét, nghiên cứu, bởi phụ thuộc vào quỹ đất hiện có. Theo tìm hiểu của chúng tôi, tại TP Đà Nẵng đã thiết lập một chuỗi các nhà vệ sinh bán công, không phải của thành phố đầu tư, mà sử dụng hàng nghìn nhà vệ sinh có sẵn của các khách sạn, nhà hàng, quán cà phê và thậm chí cả nhà dân. Tại các điểm này đều có lô gô biểu tượng nhà vệ sinh xanh và câu khẩu hiệu “Các bạn cứ thoải mái như ở nhà”. Theo đó, người dân, khách du lịch được sử dụng miễn phí các nhà vệ sinh này. Đổi lại, các cơ sở, hộ gia đình tham gia mô hình được hỗ trợ một số dịch vụ như điện, nước... hoặc được các công ty du lịch dẫn khách đến mua hàng, ăn uống. Đây là một mô hình hay mà TP Hạ Long có thể nghiên cứu, học tập nhằm giảm chi phí đầu tư, huy động được người dân, doanh nghiệp chung tay xây dựng môi trường thành phố xanh, sạch, văn minh, lịch sự.

Thu Nguyệt - Thanh Hoa

* Trưởng Phòng Quản lý đô thị TP Hạ Long Nguyễn Việt Hùng: Để xây dựng thành phố du lịch Hạ Long, việc xây dựng nhà vệ sinh công cộng đạt chuẩn là vấn đề cấp thiết hiện nay. Hiện thành phố đang tích cực triển khai các bước chuẩn bị đầu tư xây dựng nhà vệ sinh công cộng, đã lập quy hoạch tại 3 vị trí: Vườn hoa Công ty Xuất nhập khẩu Quảng Ninh (phường Hồng Gai); trên vỉa hè tuyến đường gom phía trước Trường Tiểu học Trần Hưng Đạo (phường Trần Hưng Đạo) và khu vực đường Hạ Long (phường Bãi Cháy). Các vị trí này sau khi khảo sát đều là những vị trí có đông du khách qua lại. Ngoài ra, theo quy hoạch, các dự án đã được duyệt và đang triển khai trên địa bàn cũng bố trí xây dựng nhà vệ sinh công cộng. Hy vọng, khi các nhà vệ sinh công cộng này được xây dựng, đưa vào phục vụ sẽ đáp ứng được nhu cầu của người dân và du khách.

* Phó Phòng Quản lý lữ hành, Sở Du lịch Ngô Thị Mai Hương: TP Hạ Long được xác định là trọng điểm du lịch của tỉnh, tuy nhiên việc thiếu nhà vệ sinh công cộng đã ảnh hưởng rất nhiều đến chất lượng du lịch nơi đây, đã có nhiều khách du lịch, người dân phàn nàn về vấn đề này. Tôi mong rằng, thành phố nên nghiên cứu học hỏi kinh nghiệm ở một số tỉnh, thành phố trong nước và nước ngoài để có thêm nhiều nhà vệ sinh công cộng đạt chuẩn theo Quyết định số 225/QĐ-TCDL của Tổng cục Du lịch. Điều này sẽ góp phần thúc đẩy phát triển du lịch thành phố theo hướng hiện đại, văn minh.

* Chị Dương Thị Lan, du khách Hà Nội: Vịnh Hạ Long là một trong những kỳ quan thiên nhiên thế giới nên thu hút rất nhiều khách du lịch. Tuy nhiên, ở một số khu vực đông khách vẫn chưa có nhà vệ sinh công cộng hoặc nếu có cũng rất bẩn do không được cọ rửa thường xuyên, khiến du khách đôi lúc rất “khó xử”. Theo tôi, nhà vệ sinh công cộng cần được đặt đúng chỗ, như điểm chờ đón xe khách, khu vực bãi biển, khu vui chơi, ăn uống, để khách du lịch tiện sử dụng. Bên cạnh đó, cơ quan chức năng có thể nghiên cứu việc xây dựng, sử dụng nhà vệ sinh đã được một số thành phố trong nước như Đà Nẵng áp dụng.

* Anh Vũ Văn Thuận, nhân viên Công ty CP Đầu tư và Phát triển Môi trường đô thị Quảng Ninh: Trong khi nhiều tuyến phố trên địa bàn TP Hạ Long chưa có nhà vệ sinh, thì nhiều người dân lại không có ý thức, vẫn phóng uế bừa bãi, nhất là các khu vực bờ tường gần chỗ tập kết rác, những điểm gần hàng quán đông người ăn uống… Điều này không chỉ gây ô nhiễm môi trường mà những công nhân dọn dẹp như chúng tôi cũng rất vất vả. Tôi nghĩ rằng cần nhanh chóng triển khai nhà vệ sinh công cộng trên địa bàn thành phố, bởi không chỉ giúp giải toả nhu cầu của người dân, mà còn góp phần đảm bảo vệ sinh môi trường, tránh những hình ảnh phản cảm, không đáng có. Bên cạnh đó, cần quy định rõ đơn vị quản lý và dọn dẹp để nhà vệ sinh luôn thông thoáng, đảm bảo sạch sẽ cho người sử dụng.

* Chị Nguyễn Quỳnh Trang, tổ 12, khu 5, phường Hà Khánh, TP Hạ Long: Thi thoảng tôi vẫn đưa con trai 5 tuổi đến Quảng trường 30-10 chơi. Dù nơi đây rộng lớn, mát mẻ, phong cảnh đẹp, nhưng tôi thấy bất tiện nhất là không có nhà vệ sinh công cộng. Bởi vậy mà khi các cháu nhỏ buồn đi tiểu, nhiều người đành cho các cháu tiểu ngay ở các gốc cây, bồn hoa; thậm chí người lớn cũng tiểu tiện ở những nơi có lùm cây kín. Vì vậy mà xung quanh Quảng trường, nhiều chỗ ô nhiễm, bốc mùi. Mong rằng thành phố nên xây dựng nhà vệ sinh cộng cộng ở nhiều địa điểm trên địa bàn để phục vụ khách du lịch và người dân.

Thu Nguyệt - Thanh Hoa - Hoàng Quỳnh (thực hiện)