9 năm chưa thi hành xong một bản án

Chi cục Thi hành án dân sự (THADS) TP Hạ Long hiện đang phải tổ chức thi hành Bản án số 15/2013/DSPT ngày 20/6/2013 của TAND tỉnh xét xử phúc thẩm về việc tranh chấp hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất. Điều đáng nói, sau gần 9 năm, bản án vẫn chưa thể thi hành dứt điểm vì gặp rất nhiều khó khăn, vướng mắc; việc tổ chức cưỡng chế không nhận được sự đồng tình của dư luận, chính quyền địa phương.

Nhiều khó khăn bất cập

Ngày 20/6/2013, TAND tỉnh đưa ra xét xử dân sự phúc thẩm về việc tranh chấp hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất giữa nguyên đơn là anh Vũ Tuấn Thanh (trú tại TP Hạ Long) và bị đơn là ông Phạm Quang Phiệt và bà Nguyễn Thị Tâm (trú tại huyện Tứ Kỳ, tỉnh Hải Dương). Người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan trong bản án này là chị Phạm Thị Sáu (vợ đã ly hôn của anh Vũ Tuấn Thanh); anh Nguyễn Văn Lâm và chị Nguyễn Thanh Hà (trú tại TP Hạ Long).

Trao đổi với chúng tôi, ông Hoàng Đức Nam, Phó Cục trưởng Cục THADS tỉnh, cho biết: Trước đó, anh Thanh và chị Sáu trong quá trình chung sống có 1 căn nhà tại phường Hồng Hà, TP Hạ Long. Theo hợp đồng tặng cho và chuyển nhượng quyền sử dụng đất thì vợ chồng anh Thanh đã tặng cho bố mẹ vợ là ông Phiệt, bà Tâm nhà, đất trên. Sau đó, ông Phiệt, bà Tâm chuyển nhượng lại nhà đất cho anh Lâm, chị Hà. Anh Lâm, chị Hà là hộ mua rất ngay tình. Tuy nhiên, sau này anh Thanh có đơn khởi kiện yêu cầu tuyên bố hợp đồng tặng cho và chuyển nhượng quyền sử dụng đất là vô hiệu, vì anh Thanh cho rằng anh không hề ký tặng cho và chuyển nhượng nhà đất trên cho ông Phiệt, bà Tâm, chữ ký trong hợp đồng chuyển nhượng là giả mạo.

Tại bản án dân sự phúc thẩm số 15/2013/DSPT ngày 20/6/2013, TAND tỉnh đã tuyên chấp nhận đơn khởi kiện của anh Vũ Tuấn Thanh. Theo bản án đã tuyên, anh Lâm và chị Hà có nghĩa vụ trả lại ngôi nhà 4,5 tầng gắn liền quyền sử dụng đất cho anh Thanh và chị Sáu; ông Phiệt và bà Tâm (bố mẹ đẻ của chị Sáu) có nghĩa vụ hoàn trả anh Lâm và chị Hà giá trị nhà đất với số tiền hơn 4,5 tỷ đồng.

Quá trình tổ chức thi hành bản án, Chi cục THADS TP Hạ Long gặp rất nhiều khó khăn, vướng mắc. Cụ thể là đối với khoản tiền trên 4,5 tỷ đồng giá trị nhà đất ông Phiệt, bà Tâm phải hoàn trả anh Lâm và chị Hà. Do ông Phiệt, bà Tâm cư trú tại huyện Tứ Kỳ, tỉnh Hải Dương nên Chi cục THADS TP Hạ Long đã ủy thác đến Chi cục THADS huyện Tứ Kỳ để thi hành. Chi cục THADS huyện Tứ Kỳ đã tiến hành kê biên tài sản nhà, đất của ông Phiệt, bà Tâm, thu được số tiền hơn 32 triệu đồng để trả cho anh Lâm, chị Hà. Hiện tại, ông Phiệt đã chết năm 2016, bà Tâm cũng không còn bất cứ tài sản nào để thi hành án cho anh Lâm, chị Hà số còn lại của khoản tiền hơn 4,5 tỷ đồng.

Trong khi đó, đối với việc anh Lâm, chị Hà có nghĩa vụ trả lại ngôi nhà 4,5 tầng gắn liền quyền sử dụng đất cho anh Thanh, chị Sáu cũng gặp nhiều khó khăn. Sau khi bản án được ban hành, Chi cục THADS TP Hạ Long đã thực hiện đầy đủ các trình tự, thủ tục theo quy định, nhưng anh Lâm, chị Hà không tự nguyện thi hành án, đồng thời có nhiều đơn kiến nghị gửi cơ quan và lãnh đạo tỉnh, đề nghị tổ chức thi hành án đảm bảo quyền lợi của anh chị theo quyết định của bản án là nhận đủ số tiền trên 4,5 tỷ đồng. Vì việc mua bán nhà, đất của anh chị với ông Phiệt, bà Tâm là ngay tình, hợp đồng chuyển nhượng đã được hoàn thành. Nay ông Phiệt đã chết, bà Tâm già yếu không có khả năng thi hành án, đề nghị xem xét lại bản án 15/2013/DSPT.

Đâu là giải pháp?

Do người phải thi hành án là anh Lâm, chị Hà không tự nguyện bàn giao tài sản để thi hành án, nên Chi cục THADS TP Hạ Long đề xuất quan điểm phải áp dụng biện pháp cưỡng chế thi hành án theo quy định, buộc anh Lâm, chị Hà bàn giao nhà cho anh Thanh, chị Sáu theo bản án đã tuyên. Nhưng đề xuất này không nhận được đồng thuận từ Ban Chỉ đạo THADS TP Hạ Long.

Ngày 12/10/2018, Cục THADS tỉnh đã tổ chức cuộc họp liên ngành với sự tham gia của đại diện lãnh đạo TAND tỉnh, Viện KSND tỉnh, Viện KSND TP Hạ Long, Chi cục THADS TP Hạ Long, để bàn biện pháp giải quyết vụ việc. Cuộc họp thống nhất với nội dung: Bản án vi phạm tố tụng cả về hình thức và nội dung, đề nghị Chi cục THADS TP Hạ Long có văn bản kiến nghị TAND cấp cao, Viện KSND cấp cao xem xét lại bản án.

Về phía Cục THADS tỉnh, đơn vị cũng có văn bản 63/CTHADS-NV ngày 10/1/2019, văn bản 318/CTHADS-NV ngày 13/3/2019 đề nghị Chánh án TAND tối cao, Viện trưởng Viện KSND tối cao xem xét kháng nghị đối với bản án trên. Đồng thời, có báo cáo xin ý kiến hướng dẫn, chỉ đạo của Tổng cục THADS. TAND tỉnh cũng đã báo cáo trực tiếp TAND tối cao trong việc xem xét lại bản án.

Đến ngày 28/1/2021, TAND tối cao mới có văn bản trả lời với nội dung không có căn cứ để kháng nghị theo thủ tục tái thẩm đối với bản án số 15/2013/DSPT. Ngày 26/2/2021, Tổng cục THADS có văn bản yêu cầu Cục THADS tỉnh căn cứ nội dung văn bản trả lời của TAND tối cao, chỉ đạo tổ chức thi hành án theo quy định của pháp luật. Cục đã có văn bản yêu cầu Chi cục THADS TP Hạ Long thi hành. Tuy nhiên, sau đó, Ban Chỉ đạo THADS thành phố họp bàn biện pháp thi hành bản án và tiếp tục báo cáo kiến nghị, vướng mắc liên quan đến việc thi hành, chưa đồng tình với việc áp dụng biện pháp cưỡng chế giao nhà đất cho anh Thanh, chị Sáu như bản án đã tuyên.

Ông Hoàng Đức Nam, Phó Cục trưởng Cục THADS tỉnh, cho biết: Đây là vụ việc rất phức tạp, gặp nhiều khó khăn, vướng mắc trong quá trình tổ chức cưỡng chế thi hành án; người phải thi hành án đồng thời là người được thi hành án. Nếu tổ chức cưỡng chế buộc anh Lâm, chị Hà phải giao lại nhà đất cho anh Thanh, chị Sáu thì quyền lợi của anh Lâm, chị Hà chưa được đảm bảo và không được sự đồng tình của dư luận và chính quyền địa phương. Trên cơ sở báo cáo của Chi cục THADS TP Hạ Long, do vụ việc liên quan đến vấn đề an ninh chính trị tại địa phương, Cục tham mưu cho Ban Chỉ đạo THADS tỉnh họp giải quyết; đồng thời có văn bản gửi các thành viên Ban Chỉ đạo, các tổ chức chính trị, xã hội tỉnh về việc tổ chức thi hành bản án. Qua tổng hợp các ý kiến, đa phần đều đề nghị Ban Chỉ đạo THADS tỉnh có văn bản kiến nghị TAND tối cao xem xét lại bản án một lần nữa, để thấu tình đạt lý. Đây cũng là ý kiến, quan điểm của Cục trong giải quyết vụ việc. Chúng tôi đã có văn bản báo cáo cụ thể đến đồng chí Trưởng Ban Chỉ đạo THADS tỉnh để cho ý kiến chỉ đạo, tổ chức thực hiện.

Chính vì những khó khăn vướng mắc trên, nên Bản án số 15/2013/DSPT ngày 20/6/2013 của TAND tỉnh đến nay đã gần 9 năm vẫn chưa được thi hành dứt điểm, đây cũng là một trong những nguyên nhân dẫn đến số thi hành án tồn đọng.