Cấp "giấy thông hành" cho sản phẩm an toàn: Chưa được quan tâm đúng mức

Hiện nay hành lang pháp lý cho vấn đề VSATTP được xây dựng khá đồng bộ. Trong đó, vấn đề kiểm duyệt, quản lý điều kiện vệ sinh trong quá trình sản xuất; chất lượng sản phẩm đến tay người tiêu dùng được quy định chặt chẽ. Theo đó, các cơ sở sản xuất, kinh doanh sẽ phải đăng ký cấp giấy chứng nhận cơ sở đủ điều kiện an toàn thực phẩm (ATTP) hoặc giấy xác nhận sản phẩm an toàn hoặc ký cam kết sản xuất thực phẩm an toàn tùy vào quy mô, loại hình, điều kiện sản xuất...

Với những cơ sở sản xuất, kinh doanh thực phẩm được cấp giấy phép đăng ký kinh doanh sẽ phải đăng ký với cơ quan chức năng để được cấp giấy chứng nhận cơ sở đủ điều kiện ATTP. Trong ảnh: Thu hái chè tại vùng chè xã Quảng Long. Ảnh Thái Cảnh

Theo quy định của Luật ATTP năm 2010, Giấy chứng nhận cơ sở đủ điều kiện ATTP là một trong những yếu tố bắt buộc khi cá nhân, tổ chức tiến hành sản xuất, kinh doanh thực phẩm. Giấy chứng nhận này được cấp cho các cơ sở sản xuất, kinh doanh đáp ứng đủ các điều kiện: Có đủ điều kiện bảo đảm ATTP phù hợp với từng loại hình sản xuất, kinh doanh thực phẩm theo quy định tại Chương IV của Luật ATTP năm 2010; có đăng ký ngành, nghề kinh doanh thực phẩm trong Giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh.

Còn giấy xác nhận thực phẩm an toàn được Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN&PTNT) giao Sở NN&PTNT các tỉnh, thành phố thực hiện thí điểm từ năm 2015. Theo đó, đối tượng được xác nhận là các cơ sở tham gia chuỗi cung ứng nông sản thực phẩm từ cơ sở sản xuất ban đầu đến cửa hàng bày bán sản phẩm cho người tiêu dùng được chứng nhận đủ điều kiện ATTP theo Thông tư 45/2014/TT-BNNPTNT của Bộ NN&PTNT, chứng nhận VietGAP hoặc các chứng nhận tương đương (Global GAP, ASC...). Ngoài ra, việc ký cam kết sản xuất thực phẩm an toàn được triển khai đến các cơ sở kinh doanh thực phẩm nhỏ lẻ không có giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh, thuộc thẩm quyền của UBND các xã, phường, thị trấn (quy định tại Thông tư 51/2014/TT- BNNPTNNT, ngày 27/12/2014 quy định điều kiện đảm bảo ATTP và phương thức quản lý đối với các cơ sở sản xuất ban đầu nhỏ lẻ).

Đóng gói sản phẩm cá đục khô tại Công ty TNHH Thương mại và Thủy sản Quảng Ninh. (ảnh minh họa) - Ảnh: Tạ Quân

Triển khai các quy định trên, Quảng Ninh đã tổ chức phổ biến, tuyên truyền đến các cơ sở sản xuất kinh doanh thực phẩm. Đồng thời, đơn giản hóa, rút ngắn thời hạn giải quyết thủ tục hành chính tại trung tâm hành chính công để tạo thuận lợi cho các cơ sở làm thủ tục xin cấp giấy chứng nhận cơ sở đủ điều kiện ATTP; xây dựng và triển khai Dự án phát triển chuỗi cung ứng thực phẩm an toàn, gồm: Chuỗi chả mực, chuỗi rau, chuỗi gạo nếp cái hoa vàng, chuỗi thịt lợn tại 4 địa phương  (Hạ Long, Uông Bí, Đông Triều và Quảng Yên).

Ngoài ra, tỉnh cũng chỉ đạo các huyện, thị xã, thành phố triển khai xuống các xã, phường, thị trấn tổ chức cho các cơ sở sản xuất kinh doanh thực phẩm nhỏ lẻ ban đầu ký cam kết sản xuất thực phẩm an toàn. Tuy nhiên, theo báo cáo của Sở NN&PTNT, năm 2017 và 6 tháng đầu năm 2018, số cơ sở, sản phẩm được cấp các loại giấy chứng nhận VSATTP; giấy xác nhận sản phẩm an toàn; bản cam kết sản xuất thực phẩm an toàn lại chiếm tỷ lệ rất khiêm tốn. Đơn cử như việc cấp giấy chứng nhận cơ sở đủ điều kiện ATTP 6 tháng đầu năm 2018 chỉ được 82 giấy; trong đó, cấp tỉnh cấp 47 giấy; cấp huyện 35 giấy. Lũy kế đến nay, toàn tỉnh mới cấp 931 giấy chứng nhận, đạt 31% kế hoạch.

Hiện trên địa bàn tỉnh cũng mới chỉ có 26 cơ sở chế biến thực phẩm áp dụng các chương trình quản lý chất lượng (GMP, SSOP/HACCP...); 10 cơ sở được chứng nhận áp dụng quy trình thực hành sản xuất nông nghiệp (VietGAP) và cơ quan chức năng cũng mới chỉ cấp được 47 Giấy chứng nhận xuất xứ nhuyễn thể 2 mảnh vỏ cho 184 tấn hàu Thái Bình Dương của Công ty TNHH Đầu tư Phát triển sản xuất Hạ Long theo quy định. Riêng về việc ký cam kết sản xuất thực phẩm an toàn, đến nay cũng mới chỉ có 10.787/15.048 cơ sở sản xuất ban đầu nhỏ lẻ tại các địa phương được ký cam kết. Và điều đáng lo ngại là các địa phương đều chưa kiểm tra được việc thực hiện cam kết của các cơ sở này. Đây chính là lỗ hổng rất lớn trong khâu kiểm soát chất lượng VSATTP các sản phẩm của các cơ sở sản xuất nhỏ lẻ.

Vĩ An