Thấy gì từ số thu nội địa 2014?

Từ chiếm tỷ trọng 60% năm 2011, tính đến hết năm 2014 số thu từ ngành Than chỉ còn chiếm 47% trong tổng thu nội địa của tỉnh, thu từ các khối khác đã có sự chuyển dịch đáng kể như thu từ nhiệt điện tăng lên 5% trong tổng thu, thu từ khối doanh nghiệp FDI 6,8%. Trong bối cảnh nền kinh tế khó khăn, những chuyển dịch trong cơ cấu số thu có thể coi là bí quyết để Quảng Ninh luôn vượt thu ngân sách.

Sản xuất mì ăn liền đóng gói tại Công ty CP Thực phẩm kỹ nghệ Thái Lan.

Quyết tâm đổi mới

3 năm gần đây trong bối cảnh tình hình kinh tế bị suy thoái mạnh, những ngành kinh tế vốn được xem là trụ cột của Quảng Ninh đều bị rơi vào suy giảm sâu. Than- ngành kinh tế chiếm tỷ trọng lớn nhất trong GDP thì giá xuất khẩu bị giảm nghiêm trọng, ngành công nghiệp đóng tàu rơi vào giai đoạn cùng quẫn, bĩ cực, thị trường bất động sản gần như đóng băng, kinh tế suy giảm sâu nên hầu hết các doanh nghiệp trên địa bàn sản xuất mang tính cầm chừng… Trong bối cảnh này, Quảng Ninh đã quyết định phải chuyển đổi phương thức phát triển, tập trung kêu gọi các dự án đầu tư trọng điểm, phát triển các ngành du lịch, dịch vụ, hỗ trợ tối đa cho các dự án sản xuất nhiệt điện sớm đi vào vận hành ổn định, khó khăn trong sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp được tháo gỡ tối đa... tỉnh đã thành lập Ban Chỉ đạo điều hành ngân sách, thực hiện phân cấp tối đa quyền thu cho các địa phương các sắc thuế, các loại phí do địa phương trực tiếp quản lý, các sắc thuế có cơ sở thu mang tính ổn định…

Đồng thời hạn chế phân cấp, không phân cấp các sắc thuế, khoản thu hiệu quả quản lý tăng theo quy mô; có biến động chu kỳ lớn và nguồn thu phân bổ không đồng đều. Việc phân cấp nguồn thu tối đa cho các địa phương đã đảm bảo tính chủ động trong việc thực hiện các nhiệm vụ chi và điều hành ngân sách của các cấp chính quyền địa phương, đồng thời thiết lập, tăng cường kỷ luật tài chính, đảm bảo nguồn phù hợp cho hoạt động của chính quyền các cấp, thực hành tiết kiệm và chống lãng phí thất thoát các nguồn lực tài chính, tài sản nhà nước. Tỷ lệ (%) điều tiết nguồn thu cho khối huyện phù hợp, tạo điều kiện để các địa phương phấn đấu tăng thu.

Cụ thể, với bối cảnh của năm 2014, ngay từ đầu năm khi xuất hiện nhiều yếu tố thuận lợi để tăng thu ngân sách như: Các chính sách mới ban hành làm tăng thu NSNN chưa tính trong lúc giao dự toán (thuế Tài nguyên, thu tiền cấp quyền Khai thác khoáng sản, và một số khoản thu khác), UBND tỉnh đã chỉ đạo các cơ quan chức năng tính toán lại phương án thu báo cáo trình UBND tỉnh để giao chỉ tiêu điều hành thu NSNN năm 2014 phù hợp với thực tế. 

Trong đó giao tổng thu ngân sách 35.400 tỷ đồng (bao gồm: Thu XNK: 19.400 tỷ đồng, thu nội địa: 16.000 tỷ đồng), tăng thu 13% (3.950 tỷ đồng) so dự toán Bộ Tài chính giao, tăng 9% (2.909 tỷ đồng) so chỉ tiêu pháp lệnh HĐND tỉnh giao. Trong đó thu XNK tăng 650 tỷ đồng (3,5%), thu nội địa tăng 2.259 tỷ đồng(16,4%) so dự toán HĐND giao. Để đạt được số thu trên, tỉnh đã chỉ đạo các ngành chuyên môn, các địa phương rà soát phát hiện những vấn đề bất cập trong cơ chế, chính sách nhà nước đã ban hành không còn phù hợp với xu hướng phát triển của địa phương để đề xuất, kiến nghị với cấp có thẩm quyền tháo gỡ, sửa đổi cho phù hợp. Trường hợp chưa thể sửa đổi kịp thời, tỉnh đề xuất cho địa phương thí điểm thực hiện. Với tư duy trên đã được các bộ, ngành ủng hộ, tháo gỡ nhiều khó khăn, vướng mắc cho địa phương đã tạo ra những đột phá trong thu NSNN năm 2014.

Tạo sự chuyển dịch ấn tượng

Mặc dù, lượng than xuất khẩu giảm do thị trường xuất khẩu bị hạn chế sau sự kiện Biển Đông nhưng ngành than vẫn có số đóng góp lớn vào số thu ngân sách tỉnh nhờ sản lượng than bán cho điện tăng gần 6 triệu tấn, đồng thời giá bán than cho điện đã được điều chỉnh theo giá thị trường. Bộ Tài chính điều chỉnh thuế suất thuế Tài nguyên tăng từ 2% đến 5% tùy theo chủng loại than đồng thời áp giá tính thuế Tài nguyên bằng giá thị trường nên chỉ tính riêng số thu Thuế Tài nguyên tăng thu gần 1.000 tỷ đồng. Đặc biệt việc tách riêng Tổng công ty Đông Bắc trực thuộc Bộ Quốc Phòng đã tạo ra sự cạnh tranh lành mạnh với Tập đoàn Than trong việc tiêu thụ sản phẩm và tăng số thu nộp ngân sách nhà nước.

Riêng đối với thu từ các nhà máy điện, sự đóng góp đang tiếp tục có chiều hướng tăng dần với số thu ước đạt năm 2014 là 840 tỷ đồng, chiếm 5% tổng thu nội địa (năm 2011: 1,6%; năm 2012: 1,5%; năm 2013: 4,2%). Dự kiến trong thời gian tới đóng góp của ngành điện cho ngân sách tỉnh có chiều hướng ngày càng tăng do nhu cầu tiêu thụ điện của cả nước tăng mạnh, các nhà máy điện đang đầu tư hoàn thành phát điện và hòa vào lưới điện Quốc gia sẽ phát hết công suất, như vậy, lượng than bán cho điện tăng sẽ làm tăng thu ngân sách từ than và điện.

Sản xuất gỗ tại Công ty TNHH Thanh Lâm (huyện Đầm Hà).

Năm 2014, cũng là năm đánh dấu sự chuyển dịch quan trọng trong cơ cấu thu của tỉnh khi thu từ khối doanh nghiệp FDI đã chiếm tới 6,8% tổng thu nội địa và theo tính toán của các cơ quan chức năng trong giai đoạn 2016- 2020 số thu từ khu vực này sẽ tiếp tục tăng do các liên doanh đã đi vào sản xuất kinh doanh ổn định. Đặc biệt liên doanh về nhiệt điện, các doanh nghiệp sản xuất, chế biến như nhiệt điện Mông Dương, Uông Bí, Nhà máy sợi Texhong, Nhà máy sản xuất dây dẫn điện ô tô Yazaki... sẽ hoạt động sản xuất ổn định, bên cạnh đó, một số doanh nghiệp liên doanh hoạt động trong lĩnh vực thương mại, dịch vụ hoạt động như Metro, BigC, Vincom... hoạt động tạo môi trường cạnh tranh lành mạnh và góp phần tăng thu ngân sách. Cùng với đó ngoài yếu tố tăng trưởng về sản xuất kinh doanh số thu nội địa sẽ tiếp tục tăng do các liên doanh đã hết thời gian ưu đãi thuế, các doanh nghiệp hoạt động ổn định và có hiệu quả thì khả năng tăng thu về thuế thu nhập doanh nghiệp cũng là một yếu tố tích cực được tính đến. Số thu tiền thuê đất sẽ tăng lên do hết thời gian ưu đãi và phát sinh thêm các hợp đồng thuê mới.

Đồng chí Nguyễn Văn Ninh, Cục trưởng Cục Thuế tỉnh khẳng định, năm 2014 với sự điều hành hợp lý, quyết liệt của tỉnh trong tháo gỡ khó khăn cho hoạt động sản xuất kinh doanh trên địa bàn, tập trung vào các khoản thu lớn, các doanh nghiệp trọng điểm nên thu nội địa sẽ đạt cao hơn so với dự toán giao khoảng 16%. Đặc biệt sự phụ thuộc vào số thu từ than đã giảm đáng kể và thu từ các nguồn khác tăng như thu từ doanh nghiệp FDI, các nhà máy nhiệt điện... Đây là động lực hết sức quan trọng để có thêm nguồn lực triển khai các chủ trương lớn theo Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ 13 đề ra, là tiền đề quan trọng để triển khai các nhiệm vụ kinh tế- xã hội năm 2015.

Hồng Nhung