Hiệu quả mô hình câu lạc bộ dân số

Những năm qua, ngành dân số tỉnh đã chủ động nhiều giải pháp nhằm nâng cao chất lượng dân số, trong đó triển khai hiệu quả hoạt động các mô hình câu lạc bộ (CLB) dân số từ tỉnh đến địa phương.

Thực tế cho thấy, ở những vùng sâu, vùng xa, vùng dân tộc thiểu số (DTTS), nhận thức về chính sách pháp luật đối với công tác dân số còn nhiều hạn chế. Nhiều gia đình vẫn có tư tưởng trọng nam, khinh nữ, dẫn đến tình trạng mất cân bằng giới tính khi sinh; còn nhiều hủ tục, hôn nhân cận huyết thống. Từ đó, Chi cục DS-KHHGĐ (Sở Y tế) đã ban hành những chương trình, kế hoạch triển khai các mô hình, CLB dân số, đề án dân số để góp phần nâng cao chất lượng dân số trên địa bàn tỉnh. Trong đó chú trọng tư vấn sức khỏe tiền hôn nhân, sàng lọc trước sinh và sơ sinh, giảm thiểu tảo hôn và hôn nhân cận huyết, kiểm soát dân số biển đảo và ven biển... Đồng thời, phối hợp với các sở, ban, ngành, cơ quan truyền thông, các địa phương trong tỉnh tăng cường tuyên truyền nâng cao nhận thức cho người dân về công tác dân số và phát triển.

Đến nay, mô hình phòng ngừa tảo hôn và hôn nhân cận huyết triển khai tại 74 xã DTTS, miền núi và xã có thôn DTTS, miền núi. Từ năm 2021, Chi cục DS-KHHGĐ đã mở rộng tuyên truyền về các chính sách dân số ở 12 xã thuộc 4 địa phương: Hạ Long, Vân Đồn, Cẩm Phả, Đông Triều. Nội dung tuyên truyền tập trung chủ yếu vào Luật Hôn nhân gia đình; nguyên nhân, hậu quả của tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống; chăm sóc sức khỏe sinh sản, làm mẹ an toàn, các biện pháp tránh thai an toàn, hiện đại...

Cùng với đó, các CLB về tảo hôn, hôn nhận cận huyết duy trì sinh hoạt đều đặn, tổ chức các buổi tuyên truyền, nói chuyện chuyên đề tại cộng đồng với các nhóm đối tượng là thanh niên, vị thành niên, phụ huynh học sinh...

Đồng thời, các hoạt động truyền thông lồng ghép được thực hiện hiệu quả, gắn với công tác tuyên truyền cho người dân thông qua các CLB tiền hôn nhân, tuổi trẻ với hôn nhân; tư vấn sức khỏe sinh sản; mô hình không sinh con thứ 3... Các hoạt động của mô hình CLB giảm thiểu tảo hôn, hôn nhân cận huyết được triển khai hiệu quả thông qua nhiều hoạt động: Truyền thông nhóm nhỏ; trao đổi, nói chuyện chuyên đề tại các bản gắn với các hoạt động văn hóa, văn nghệ tại cộng đồng..., đã tác động trực tiếp đến nhận thức, từng bước làm thay đổi nếp nghĩ của các bậc phụ huynh và trẻ vị thành niên.

Nhằm kiểm soát mất cân bằng giới tính khi sinh, 177/177 xã, phường trong tỉnh đều duy trì các CLB giảm thiểu mất cân bằng giới tính khi sinh; tổ chức 708 buổi sinh hoạt, trên 1.540 buổi tuyên truyền nhóm nhỏ... Các CLB cũng chủ động phối hợp với các ngành thành viên: Đoàn Thanh niên, Hội Phụ nữ... để tuyên truyền, phổ biến pháp luật về nghiêm cấm lựa chọn giới tính thai nhi dưới mọi hình thức; tăng cường truyền thông về bình đẳng giới, nâng cao vai trò, vị thế của phụ nữ và trẻ em gái...

Mô hình CLB tư vấn sức khỏe tiền hôn nhân hiện được triển khai khá hiệu quả. Mô hình được Chi cục DS-KHHGĐ triển khai với mục tiêu nâng cao nhận thức và kỹ năng thực hành chăm sóc sức khỏe sinh sản trong vị thành niên, thanh niên. Hiện tại nhiều địa bàn dân cư, mô hình đã trở thành kênh thông tin hữu ích của nhiều bạn trẻ về những kiến thức chăm sóc sức khỏe sinh sản, tâm sinh lý lứa tuổi... Qua đó, giúp giới trẻ thay đổi nhận thức, chủ động tham gia khám sức khỏe trước khi kết hôn, biết sử dụng các biện pháp tránh mang thai ngoài ý muốn; khi mang thai đã đến cơ sở y tế để khám sàng lọc trước, trong và sau sinh.

Thông qua thực hiện các mô hình dân số đã nâng cao nhận thức của nhân dân về công tác dân số phát triển, từ đó thay đổi hành vi về dân số, góp phần nâng cao chất lượng dân số trên địa bàn.