Khát vọng vượt lũ của Phủ Liễn

Sau cơn lũ quét ngày 13-8, hiện sự cố về điện lưới và đường giao thông tại thôn Phủ Liễn, xã Đồng Sơn, huyện Hoành Bồ, đã được khắc phục. Tuy nhiên, việc mất ruộng của một số hộ dân ở đây cũng gây không ít khó khăn trong công tác giảm nghèo... Khó là vậy, nhưng Phủ Liễn vẫn quyết tâm vượt khó, hoàn thành mục tiêu trở thành thôn NTM kiểu mẫu của xã trong năm 2017.

Thôn nghèo sau cơn lũ

Dọc con đường vào xã Đồng Sơn những ngày này, con suối ven đường vẫn còn dấu tích của nước lũ. Cây cối, kể cả những thân cây to đổ rạp theo chiều đường đi của dòng nước. Đi cùng chúng tôi đến thôn Phủ Liễn, đồng chí Chủ tịch UBND xã Đồng Sơn Đặng Minh Ngân cho biết: “Mấy ngày nay tôi thường trực chống mưa lũ tại xã chưa kịp về qua nhà”. Điện thoại của Chủ tịch xã chốc chốc lại reo lên, vừa báo cáo cấp trên, báo cáo ngành liên quan, vừa trực tiếp chỉ đạo những phát sinh tại hiện trường...

Cán bộ Điện lực Hoành Bồ tích cực khắc phục sự cố điện tại thôn Phủ Liễn, xã Đồng Sơn, huyện Hoành Bồ.

Thôn Phủ Liễn cách trung tâm xã Đồng Sơn 12km, đây là nơi đã xảy ra trận lũ quét vào rạng sáng 13-8. Dọc tuyến đường từ trung tâm xã vào thôn, hơn chục điểm sạt lở với khoảng 2.000m3 đất đá đã được máy ủi dọn dẹp, đường đã thông suốt. “Cơn lũ quét qua thôn Phủ Liễn khá đột ngột bởi vì chỉ có khu vực thượng nguồn có mưa to, trong khi thời tiết tại trung tâm xã vào buổi chiều và tối 12-8 không hề có mưa. Khi nghe tin báo lũ quét qua thôn Phủ Liễn, nhiều người cũng không khỏi bất ngờ”, đồng chí Đặng Minh Ngân cho biết.

Những ngày trời mưa, người dân Phủ Liễn quanh quẩn ở nhà, chưa có ai đi rừng. Hộ ông Bàn Ban Cường nằm gần suối bị nước lũ vào nhà, một phần mái nhà bị hỏng, tranh thủ thời tiết ngớt mưa, gia đình ông đã lợp lại mái nhà và dựng lại ruộng mía bị nước lũ cuốn đổ. Phía mặt đường, người dân tập trung khá đông xem ngành Điện lực và đoàn thanh niên kéo dây điện, dựng cột ở phía bờ suối.

Cơn lũ mặc dù không gây nhiều thiệt hại về tài sản nhưng đối với một số người có ruộng cạnh bờ suối bị cuốn trôi là một nỗi buồn không hề nhỏ. Nhiều thửa ruộng cạnh suối thậm chí hiện không còn dấu tích của nơi canh tác, thay vào đó là dòng nước xiết và vô vàn đá sỏi từ thượng nguồn đổ về. Gặp mấy phụ nữ ra bờ suối thăm ruộng, chúng tôi hỏi chuyện. Bà Đặng Thị Ba, đội 3, thôn Phủ Liễn, cho biết: “Nhà tôi thì ruộng ở xa bờ suối nên không sao. Nhưng mấy ruộng của nhà con trai tôi thì bị trôi hết. Nó có một bãi trồng lúa, một bãi trồng ngô, trồng lạc giờ không còn chỗ mà trồng cái gì nữa”. Địu đứa con đang ngủ sau lưng, chị Bàn Thị Yến, đội 2, thôn Phủ Liễn chỉ ra khu vực trước đây là ruộng, giờ là lòng suối và nói với giọng tiếc nuối: “Lũ cuốn phăng mất của mình 2 sào ruộng. Trước đây, một ruộng trồng lúa cứ một vụ cũng được hơn tạ thóc, một ruộng nữa nhà chuyên trồng màu như ngô, đậu, dưa. Nhà mình còn có một phần đồi keo cũng bị sạt lở. Giờ phải chờ nước cạn mới vào kiểm tra được...”.

Người dân hỗ trợ cùng công nhân ngành điện kéo dây điện tại đội 2, thôn Phủ Liễn, xã Đồng Sơn, huyện Hoành Bồ.

Theo những người dân tại địa phương, hơn 20 năm nay mới thấy có một trận lũ to như vậy, lại còn xảy ra rất bất ngờ. “5 giờ sáng 13-8 tỉnh dậy, cả nhà ai cũng bàng hoàng vì thấy mênh mông là nước, từ ngoài suối vào đến tận ruộng lúa gần nhà. Nước cứ thế trôi hết lúa, hết đất, đi đến đâu cuốn hết đến đó, chỉ sợ nó đến gần nhà nó cuốn mất nhà”, chị Bàn Thị Yến kể lại. Theo thống kê của chính quyền địa phương, lũ quét qua thôn Phủ Liễn đã khiến 3ha đất nông nghiệp trồng lúa, trồng màu bị cuốn trôi, vùi lấp. Khoảng 2ha đất trồng màu, lúa cũng có nguy cơ sạt lở nếu có đợt mưa lũ sau; 3.300m2 ao cá, gồm 1 ao bị sập, 10 ao bị tràn trôi cá ra ngoài. Cơn lũ cũng đã gây sạt, nguy cơ gãy, cần khắc phục ngay 2 cầu ngầm, 16 điểm bị sạt lở đường từ trung tâm xã về thôn Phủ Liễn, 1 cột điện bị đổ, 2 cột bị nghiêng.

Để giúp Phủ Liễn khắc phục sau cơn lũ, từ ngày 13 đến 16-8, Công ty TNHH Việt Tiền Phương đã huy động 3 máy xúc, 10 nhân công triển khai thu dọn đất đá sạt lở để thông suốt giao thông. Điện lực Hoành Bồ huy động gần 20 cán bộ kỹ thuật tích cực triển khai khắc phục sự cố điện trên địa bàn xã Đồng Sơn. Tranh thủ trao đổi với chúng tôi, anh Trần Văn Hoá, kỹ thuật viên an toàn chuyên trách Điện lực Hoành Bồ, chia sẻ: “Đến ngày 15-8, chúng tôi đã trục vớt xong cây cột điện bị lũ cuốn trôi và tiến hành dựng lại. Chúng tôi đã triển khai phân đoạn sự cố và tập trung giải quyết. Trong mùa mưa bão, những sự cố về điện do mưa lớn, lũ quét ở vùng miền núi là thường xuyên xảy ra, do đó chúng tôi luôn đảm bảo chế độ trực 24/24h. Anh em tranh thủ tập trung làm, thậm chí không có thời gian ăn cơm trưa để giải quyết sự cố một cách nhanh nhất”. Không chỉ lực lượng của ngành Điện lực, Đoàn Thanh niên xã Đồng Sơn và người dân thôn Phủ Liễn cũng đã xắn tay hỗ trợ lực lượng ngành Điện sớm dựng xong cột và kéo dây điện. Đến 16h45’ ngày 16-8, thôn Phủ Liễn đã có điện lưới trở lại.

Khát vọng thoát nghèo

Năm 2017, Phủ Liễn là thôn vừa thoát khỏi diện đặc biệt khó khăn khi Đồng Sơn không còn là xã đặc biệt khó khăn theo quyết định của Thủ tướng Chính phủ. Phủ Liễn cũng được xã lựa chọn là thôn xây dựng NTM kiểu mẫu. Mục tiêu phấn đấu là vậy, nhưng cơn lũ quét bất ngờ đi qua cuốn theo một diện tích khá lớn đất trồng lúa, trồng màu khiến công tác giảm nghèo của thôn bị ảnh hưởng không nhỏ. “Trong số những hộ bị thiệt hại đất nông nghiệp, có một số hộ đang thuộc diện hộ nghèo, cận nghèo của thôn. Ví dụ như hộ Bàn Văn Long ở đội 1 là hộ nghèo, nhà có 1 ao cá nhỏ cũng vừa bị lũ trôi. Hộ Đặng Đức Vi, hộ Lý Văn Lỷ đều là hộ cận nghèo ở đội 4 cũng bị nước lũ cuốn hết 4 sào ruộng, giờ không còn đất để trồng lúa, trồng màu nữa...” - anh Lý Sinh Tân, Trưởng thôn Phủ Liễn cho biết. Hiện chính quyền địa phương cũng đã thống kê, báo cáo thiệt hại để huyện Hoành Bồ tổng hợp, sớm có phương án hỗ trợ cho người dân, giúp người dân sớm ổn định lại cuộc sống.

Chị Bàn Thị Yến, đội 2, thôn Phủ Liễn, xã Đồng Sơn, huyện Hoành Bồ chỉ về phía ruộng của gia đình giờ đã trở thành lòng suối sau cơn lũ.

Thời điểm hiện tại, việc tập trung khắc phục hậu quả cơn lũ và kiên định với mục tiêu xây dựng thôn Phủ Liễn trở thành thôn NTM kiểu mẫu vẫn là quyết tâm của xã Đồng Sơn. Đối với những vị trí đất nông nghiệp bị cuốn trôi hoàn toàn, không thể khắc phục được thì đành chịu, nhưng những vị trí nào còn có thể cải tạo được, xã Đồng Sơn sẽ hỗ trợ người dân để cải tạo đất tiếp tục sản xuất. Đồng thời, tới đây xã cũng sẽ vận động người dân trồng tre cạnh bờ suối để giữ đất, hạn chế bị xói mòn, cuốn trôi đất nông nghiệp phía trong khi có lũ.

“Khả năng tái nghèo của hộ nghèo tại thời điểm này là không lớn. Bởi vì cơn lũ gây thiệt hại một phần diện tích đất nông nghiệp, trong khi nguồn thu nhập chính của người dân chính là rừng”, đồng chí Chủ tịch UBND xã Đồng Sơn nhận định. Cũng theo đồng chí Chủ tịch UBND xã Đồng Sơn, khó khăn trong công tác giảm nghèo ở Phủ Liễn nói riêng và toàn xã nói chung không phải là nguồn lực hỗ trợ của Nhà nước đầu tư cơ sở hạ tầng và phát triển sản xuất mà chính là ở tư tưởng của người dân. Trong giảm nghèo ở vùng sâu, vùng xa khó khăn ở chỗ không ít người nghèo bằng lòng với hiện tại. Họ chưa nghĩ đến những mục tiêu xa hơn là thoát nghèo, có cuộc sống khá giả hơn. Nhiều khi với họ, cuộc sống có bữa cơm no, có cái điện thoại hay cái xe máy để thỉnh thoảng đi xuống phố là đã rất thoải mái rồi. Điều này, xã cũng hết sức trăn trở!

Hộ gia đình anh Bàn Ban Cường, đội 3, thôn Phủ Liễn, xã Đồng Sơn, huyện Hoành Bồ sửa sang lại mái nhà sau cơn lũ.

Hiện trên địa bàn thôn Phủ Liễn vẫn còn 25/196 hộ nghèo, chiếm 12,7%. Thu nhập của người dân chủ yếu dựa vào rừng, diện tích đất nông nghiệp chỉ chiếm một tỷ lệ nhỏ. Xác định trồng rừng là hướng giảm nghèo phù hợp, xã Đồng Sơn đã triển khai rà soát, chia lại đất rừng cho người dân, trung bình mỗi nhân khẩu được 2ha rừng, tối đa không quá 10ha/hộ. Như vậy, các hộ dân trên địa bàn hiện đều có rừng sản xuất. Hiện nhà nhà đều có rừng và triển khai trồng quế, keo. Bên cạnh việc đảm bảo tư liệu sản xuất, xã Đồng Sơn cũng đang chỉ đạo các tổ chức đoàn thể tăng cường truyền thông, vận động người dân thay đổi nhận thức, thuyết phục các hộ nghèo, cận nghèo tự nỗ lực vươn lên. Phát huy vốn vay từ Ngân hàng Chính sách Xã hội để đầu tư sản xuất trồng rừng. Cùng với đó, vẫn phải phát triển mạnh hơn nữa chăn nuôi gia súc, gia cầm, đặc biệt là trâu, bò, lợn, gà để phục vụ nhu cầu đời sống gia đình, để người dân tự thân vươn lên.

Được sự đầu tư của Nhà nước, đến nay, gần 100% hộ dân Phủ Liễn đã được sử dụng điện lưới, trên 80% hộ dân xây dựng được nhà tiêu hợp vệ sinh. Dẫn chúng tôi đến thăm khu vườn mẫu của gia đình, Bí thư Chi bộ kiêm Trưởng thôn Phủ Liễn Lý Sinh Tân phấn khởi cho biết: Nhờ có vốn vay từ Ngân hàng Chính sách xã hội huyện 50 triệu đồng và ít vốn từ nguồn bán keo của gia đình, tôi đã cải tạo đất và trồng 500 gốc cam Vinh và một số giống cam bản địa. Đây mới chỉ là bước đi thử nghiệm để sau này hướng đến mục tiêu cao hơn là làm trang trại trồng trọt - chăn nuôi tổng hợp. Mặc dù tuổi đời còn rất trẻ nhưng Lý Sinh Tân là một trong những nhân tố được xã Đồng Sơn và nhân dân Phủ Liễn gửi gắm nhiều sự tin tưởng. “Mình là cán bộ thôn phải đi trước, làm trước, thấy hiệu quả người dân mới nghe theo và làm theo. Mong rằng, từ đất rừng, người dân Phủ Liễn sẽ không còn ai nghèo”, Trưởng thôn Lý Sinh Tân chia sẻ. Có thể ước vọng ấy sẽ sớm trở thành hiện thực. Bởi rừng ở Phủ Liễn đang được phủ xanh với bạt ngàn rừng keo, quế chuẩn bị cho thu hoạch. Đó là tín hiệu vui, là niềm tin có cơ sở về một sự thay đổi diện mạo trong tương lai không xa trên vùng đất khó này.

Phương Thúy

[links()]