Nâng cao năng lực giải quyết KNTC từ cơ sở

Xác định làm tốt công tác giải quyết khiếu nại từ cơ sở đóng góp vai trò quan trọng trong công tác tiếp công dân giải quyết khiếu nại, tố cáo (KNTC) trên địa bàn, thời gian qua Quảng Ninh  luôn  quan tâm tới hoạt động này. Nhờ đó, tình trạng khiếu nại vượt cấp, các vụ việc phức tạp kéo dài đã giảm đáng kể, tuy nhiên vẫn còn một số vụ việc các địa phương giải quyết chưa thấu đáo từ cơ sở, dẫn đến công dân khiếu nại vượt cấp.

Thực hiện dự án Khu đô thị tại phường Cao Thắng, Hà Khánh, Hà Lầm, UBND TP Hạ Long đã thu hồi của hộ ông Lê Văn Quyết (phường Cao Thắng) 172,4m². Phần diện tích 108,6m² thuộc thửa 75/11/BĐĐC và 25,3m² thuộc thửa 74/11/BĐĐC được bồi thường đất ở (nộp 50% tiền sử dụng đất theo bảng giá đất hằng năm), còn 38,5m² thuộc thửa 74/11/BĐĐC, thành phố chỉ lập bồi thường đất nông nghiệp trồng cây lâu năm thu hồi vĩnh viễn với lý do: Năm 2014, UBND tỉnh ban hành Quyết định quy hoạch sử dụng đất đến năm 2020 và kế hoạch sử dụng đất kỳ đầu của TP Hạ Long, theo quy  hoạch, 38,5m² thuộc thửa 74 là đất giao thông, UBND thành phố xác định diện tích trên không phù hợp với quy hoạch, nên không đủ điều kiện cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, do vậy không đủ điều kiện bồi thường là đất ở.

Ông Quyết đã khiếu nại lên TP Hạ Long đền bù 38,5m2 là đất ở, nhưng thành phố không chấp nhận, nên ông tiếp tục khiếu nại lên tỉnh. Qua xác minh từ đoàn kiểm tra của tỉnh cho thấy, căn cứ Điều 3 Quyết định 1768/2014/QĐ-UBND ngày 13/8/2014 của UBND tỉnh và Khoản a Điều 20 Nghị định 43/2014/NĐ-CP năm 2014 của Chính phủ, cũng như qua tình hình thực tế hộ ông Quyết quản lý, sử dụng thửa 74, mặc dù không có các giấy tờ quy định tại Điều 100 của Luật Đất đai năm 2013, nhưng đất đã được hộ ông sử dụng ổn định để ở từ trước đến ngày 1/7/2004 và không có vi phạm pháp luật về sử dụng đất đai trước khi có quy hoạch.

Đất gia đình ông Quyết sử dụng đã được UBND phường Hà Lầm xác nhận là đất không có tranh chấp, do đó đủ điều kiện được cấp giấy chứng nhận là đất ở nên đủ điều kiện bồi thường là đất ở. UBND tỉnh đã ban hành Quyết định chấp nhận nội dung khiếu nại của ông Quyết yêu cầu bồi thường bổ sung 38,5m² đất tại thửa 74 là đất ở.

Ngoài vụ việc của ông Lê Văn Quyết, mới đây UBND tỉnh cũng đã chấp thuận khiếu nại của ông Lê  Văn Quang (TP Hạ Long) do cơ sở giải quyết chưa đúng quy định. Theo thống kê của UBND tỉnh, 9 tháng năm 2021, toàn tỉnh có 9.289 đơn thư khiếu nại, tố cáo, phản ánh, kiến nghị,  trong đó chiếm 31,98% là công dân khiếu nại đúng và đúng một phần. Còn với 456 vụ việc thuộc cấp huyện, sở, ngành và cấp xã thì đã giải quyết 346 vụ việc, trong đó 50 vụ việc khiếu nại đúng và đúng một phần.

Đa số các vụ việc KNTC liên quan đến hỗ trợ, bồi thường GPMB phức tạp và chiếm rất nhiều thời gian giải quyết, trong khi số cán bộ thực hiện việc xác minh và thẩm tra hồ sơ vụ việc KNTC ở cơ sở phải kiêm nhiệm nhiều nhiệm vụ; cộng thêm trình độ, năng lực của đội ngũ cán bộ làm công tác tiếp công dân, giải quyết KNTC tại một số địa phương, đơn vị tuy đã được cải thiện, song vẫn còn mặt hạn chế... nên đôi lúc chưa xem xét hết các khía cạnh để áp dụng những quy định có lợi nhất trong bồi thường, hỗ trợ cho người dân. Điều này dẫn đến người dân không đồng tình, phải khiếu nại lên cấp trên; đồng thời làm một số vụ việc bị kéo dài, chưa đảm bảo đúng thời hạn giải quyết.

Cũng qua quá trình giải quyết nhiều vụ việc cho thấy, công tác quản lý nhà nước trên một số lĩnh vực còn tồn tại thiếu sót như: Công tác quy hoạch, quản lý quy hoạch, công tác quản lý đất đai, giải quyết tranh chấp đất đai, chậm bồi thường GPMB thực hiện dự án... dẫn đến bức xúc, khiếu kiện trong dân.

Thêm vào đó, một số địa phương còn chưa kịp thời tổ chức thực hiện các quyết định giải quyết KNTC, văn bản chỉ đạo giải quyết KNTC của UBND tỉnh đã có hiệu lực, dẫn đến công dân tiếp tục có đơn thư gửi đến cơ quan chức năng.

Công tác tuyên truyền nâng cao nhận thức cho người dân trong chấp hành quy định của Luật KNTC, phổ biến chính sách pháp luật trong nhân dân chưa hiệu quả, nhất là những quy định liên quan đến đất đai, bồi thường GPMB, công khai quy hoạch đất đai, xây dựng... chưa thực sự đi sâu đến từng tổ dân, khu phố, thôn, bản nên tình trạng công dân khiếu kiện vượt cấp lên tỉnh vẫn còn khá phổ biến. Việc tổ chức đối thoại với công dân ở một số nơi có lúc chưa đảm bảo về mặt trình tự và thành phần đối thoại theo quy định dẫn đến ảnh hưởng quy trình giải quyết, công dân phải đi lại nhiều lần.

Mong rằng việc nâng cao năng lực giải quyết KNTC; quản lý đất đai, quy hoạch, lập phương án bồi thường GPMB... ngay từ cơ sở được tỉnh, các ngành, địa phương tiếp tục xem xét, chú trọng để giảm thiểu tình trạng đơn thư khiếu nại vượt cấp, giảm thiểu tình trạng giải quyết nội dung khiếu nại chưa đảm bảo quyền lợi của người dân theo quy định của pháp luật.