Gác rừng phòng hộ

Trong cái lạnh "cắt da, cắt thịt" những ngày cuối tháng 2, chúng tôi có dịp đi tuần tra (gác rừng) cùng các cán bộ, nhân viên BQL Rừng phòng hộ TP Móng Cái. “Mục sở thị” những cánh rừng tự nhiên, rừng phòng hộ đầu nguồn đang được bảo vệ một cách nghiêm ngặt, chúng tôi thêm hiểu những khó khăn, vất vả của những người đang thầm lặng ngày đêm giữ màu xanh cho những cánh rừng phòng hộ nơi địa đầu Tổ quốc.

Gian nan bảo vệ rừng

Khi biết chúng tôi có nguyện vọng tham gia vào một chuyến tuần tra bảo vệ rừng, anh Nguyễn Văn Đông, Phó Giám đốc BQL Rừng phòng hộ TP Móng Cái, có chút băn khoăn, bởi trời mưa là trở ngại lớn nhất cho người đi rừng. Nhưng với sự quả quyết của chúng tôi, đơn vị đã bố trí cho chúng tôi 2 chuyến “dã ngoại”: Một chuyến lên những cánh rừng tự nhiên, rừng phòng hộ khu vực núi cao xã Hải Sơn; một chuyến xuôi lòng hồ Tràng Vinh, thuộc địa bàn xã Hải Tiến.

Tuần tra canh gác, bảo vệ rừng là công việc thường ngày, nhiệm vụ quan trọng nhất của cán bộ, nhân viên BQL Rừng phòng hộ và các chiến sĩ kiểm lâm của TP Móng Cái. Đến Trạm Quản lý bảo vệ rừng Hải Sơn, vừa đi tuần tra về, lưng áo còn ướt đẫm nước mưa, Trạm trưởng Lê Văn Phong vui vẻ chỉ dẫn cho chúng tôi về một số cánh rừng tự nhiên, rừng phòng hộ để chúng tôi có thể đi thăm rừng và kịp về trong quỹ thời gian ít ỏi.

Theo đó, chúng tôi lựa chọn đi thăm những vạt rừng tự nhiên thuộc các tiểu khu 340, 341, xã Hải Sơn. Hành trình của chúng tôi vượt qua nhiều con suối, đi bộ dưới những cánh rừng tự nhiên xanh mướt, men theo những lối mòn rậm rạp. Anh Phong cho biết: Trạm có nhiệm vụ bảo vệ hơn 3.000ha rừng tự nhiên, rừng trồng, rừng phòng hộ đầu nguồn trên địa bàn xã Hải Sơn và một phần của xã Hải Tiến, gồm các tiểu khu 340, 341, 342, 343, 344, 345, 349. Trạm hiện có 6 người, quản lý, bảo vệ hơn 3.000ha rừng phòng hộ. Rừng phòng hộ xen kẽ với rừng sản xuất của người dân theo kiểu xôi đỗ, nên rất khó khăn cho công tác quản lý, bảo vệ. 

Những năm qua, Trạm đã tích cực tổ chức tuyên truyền, phổ biến cho nhân dân sống trong vùng rừng phòng hộ hiểu biết về lợi ích, tầm quan trọng của rừng; vận động, hướng dẫn người dân tham gia ký kết bảo vệ rừng và phòng cháy, chữa cháy rừng, chung sức bảo vệ, phát triển rừng. Từ khi thành lập đến nay, Trạm đã cơ bản ngăn chặn được tình trạng khai thác, vận chuyển lâm sản trái phép, không để cháy rừng xảy ra.

Ngày hôm sau, chúng tôi đến Trạm Quản lý rừng phòng hộ Hải Tiến. Các anh Vũ Xuân Dũng, Trạm trưởng; Hoàng Thành Hùng, nhân viên của Trạm, không ngại dẫn chúng tôi đến thân đập phụ lòng hồ Tràng Vinh để xuôi lòng hồ đi thăm rừng.

Anh Hùng cho biết: Từ những năm 90, khi triển khai dự án trồng rừng Việt - Đức, khu vực này có tình trạng trồng chéo giữa rừng dự án và rừng đã giao cho người dân, nên gây nhiều khó khăn cho công tác quản lý, bảo vệ rừng. Đặc biệt, tình trạng người dân vào rừng chặt trộm gỗ, khai thác lâm sản vẫn diễn ra. Tuy nhiên, từ khi rà soát, quy hoạch lại 3 loại rừng, khu vực rừng phòng hộ thuộc diện quản lý của Trạm không giao cho người dân, nên công tác quản lý, bảo vệ chặt chẽ hơn.

Xuôi theo lòng hồ Tràng Vinh là những cánh rừng thông xanh mướt, những cánh rừng tự nhiên rậm rạp. Vừa đi, anh Dũng vừa giới thiệu cho chúng tôi nghe về từng lô, khoảnh rừng trong lòng hồ. Theo anh Dũng, trong lòng hồ, có những đồi thông mã vĩ được trồng hơn 30 năm, có cây đường kính gần đủ vòng tay người ôm.

Tại khoảnh 3, tiểu khu 350, dưới những tán rừng thông, chúng tôi được thấy rất nhiều loại cây bản địa đang sinh trưởng, phát triển. Cùng với công tác tuần tra, kiểm soát, Trạm đã tích cực tổ chức tuyên truyền, phổ biến cho nhân dân sống gần rừng phòng hộ hiểu biết về lợi ích, tầm quan trọng của rừng; đồng thời vận động, hướng dẫn người dân tham gia ký kết bảo vệ rừng và phòng cháy, chữa cháy rừng, chung sức bảo vệ, phát triển rừng. Từ năm 2017 đến nay, Trạm đã thực hiện chương trình làm giàu cho rừng bằng việc thực hiện các dự án trồng cây bản địa. Đến nay, khu vực lòng hồ Tràng Vinh đã có 90ha cây bản địa từ 1-3 năm tuổi được trồng mới dưới tán rừng với các loại cây lim, lát, giổi, góp phần bổ sung, làm giàu cho những cánh rừng phòng hộ.

Trong số hơn 4.000ha rừng phòng hộ do Trạm quản lý, có hơn 2.000ha rừng ngập mặn, hơn 2.000ha rừng phòng hộ đầu nguồn lòng hồ Tràng Vinh. Để quản lý, bảo vệ tốt những cánh rừng này, Trạm đã giao nhiệm vụ quản lý cụ thể, trực tiếp cho từng thành viên; đồng thời tích cực tuyên truyền, vận động nhân dân sinh sống gần rừng nâng cao ý thức bảo vệ rừng. Nhờ sự cống hiến thầm lặng này, những cánh rừng phòng hộ, đầu nguồn mỗi ngày thêm xanh tốt, góp phần đảm bảo nguồn nước cho hồ Tràng Vinh cung cấp cho sản xuất và sinh hoạt của người dân.

Nỗ lực mục tiêu nâng tỷ lệ che phủ rừng lên 41%

BQL Rừng phòng hộ TP Móng Cái được giao quản lý, bảo vệ 11.964,5ha rừng và đất lâm nghiệp, trong đó có 5.728,8ha rừng tự nhiên; riêng diện tích rừng ngập mặn là 5.889,06ha, tại các xã, phường. Tăng cường công tác bảo vệ, phát triển rừng, Ban thành lập 4 trạm bảo vệ tại những địa bàn chủ chốt, trọng yếu (Bắc Sơn, Hải Sơn, Hải Tiến, Vĩnh Thực), qua đó đã góp phần giảm thiệt hại về rừng và đất rừng.

Từ năm 2015 đến nay, đơn vị tích cực triển khai trồng rừng thay thế, diện tích gần 150ha. Từ đầu năm, Ban triển khai giao khoán diện tích, địa điểm cụ thể cho từng người; rừng phòng hộ ngập mặn được giao khoán bảo vệ hằng năm đạt trên 2.000ha, rừng đầu nguồn trên 3.000ha.

Anh Nguyễn Văn Đông, Phó Giám đốc BQL Rừng phòng hộ TP Móng Cái, cho biết: Thực hiện chỉ đạo của tỉnh về phát triển lâm nghiệp bền vững, TP Móng Cái đã chỉ đạo các ngành chức năng, các địa phương duy trì ổn định tỷ lệ che phủ rừng trên 41%; bảo vệ, phục hồi hiệu quả trên 8.094ha rừng tự nhiên, trong đó có 3.621ha rừng ngập mặn; tốc độ tăng trưởng ngành lâm nghiệp đạt từ 3-4%. Đến nay, trong số hơn 28.800ha rừng toàn thành phố có 15.697ha rừng phòng hộ, 13.138ha rừng sản xuất. Từ năm 2019 đến nay, thành phố đã trồng được 1.037ha rừng tập trung, riêng rừng phòng hộ trồng mới 265,5ha, đạt 265,5% kế hoạch. Thành phố đã chuyển đổi cơ cấu cây trồng phục vụ chương trình phát triển rừng trồng gỗ lớn đạt 329,9ha; trong đó có hàng trăm ha cây dược liệu giá trị kinh tế cao theo mô hình nông - lâm kết hợp và trồng cây lâm sản dưới tán rừng.