Những tiềm năng còn bỏ ngỏ...

Trong hơn một thập niên vừa qua, cùng với sự phát triển của các ngành kinh tế khác, ngành Du lịch Quảng Ninh đã có những bước phát triển vượt bậc. Thế nhưng, theo đánh giá của nhiều chuyên gia trong ngành, Du lịch Quảng Ninh vẫn còn không ít tiềm năng chưa được “đánh thức”...   

Khai trường của Công ty Than Hà Tu từng được chọn là điểm đến trong tour du lịch tham quan mỏ than. Ảnh: Đỗ Giang

Du lịch sinh thái: Những “Viên ngọc quý” chưa được “mài dũa” để “toả sáng”...

Cố Thủ tướng Phạm Văn Đồng sinh thời có lần đã từng nói: “Quảng Ninh là hình ảnh thu nhỏ của Việt Nam”. Quảng Ninh có rừng, có biển, có đồng bằng, trung du, đô thị, khu công nghiệp v.v. với rất nhiều phong cảnh đẹp, kỳ thú, hấp dẫn rất thích hợp cho du lịch sinh thái phát triển. Trong vài ba năm trở lại đây, du lịch sinh thái ở Quảng Ninh bước đầu đã có sự chuyển động; thế nhưng so với tiềm năng, đó mới chỉ là một vài hoạt động nhỏ lẻ, chưa tương xứng. Trước hết phải kể đến Vườn Quốc gia Bái Tử Long. Đây là khu bảo tồn thiên nhiên quý hiếm ở Quảng Ninh, đồng thời cũng là nơi lý tưởng cho hoạt động du lịch sinh thái. Với tổng diện tích 15.783ha, trong đó diện tích rừng, đất rừng là 6.125ha và 9.650ha diện tích mặt nước biển, vụng áng, bãi triều ngập nước, ở đây có rất nhiều đảo núi đá, hang động đẹp, như hang Cái Đé, dài gần 2km thuộc đảo Trà Ngọ lớn, cuối hang thông với khu rừng ngập mặn rộng gần 200ha; hang Soi Nhụ (xã Hạ Long) là nơi lưu giữ dấu tích của người Việt cổ từ thời kỳ đồ đá cũ cách đây 2 vạn năm v.v. Ngoài ra còn có các bãi cát thoải, nước nông, khuất gió, như bãi Chương Nẹp, bãi Nhãng Rìa (Minh Châu), bãi Sơn Hào (Quan Lạn) và nhất là bãi biển Minh Châu, trải dài gần 3km cát trắng mịn, sóng êm, được đánh giá là bãi biển đẹp nhất Vịnh Bắc bộ. Phía bên trên bãi biển Minh Châu là rừng trâm tự nhiên thuần loại, có trên 100 năm tuổi, với diện tích 14ha bao bọc lấy bãi biển càng làm tăng sự hấp dẫn cho nơi này. Ngay bên cạnh khu “Vườn Thượng uyển khổng lồ” này là Khu bảo tồn thiên nhiên Đồng Sơn - Kỳ Thượng nằm trọn trong địa phận 5 xã của huyện Hoành Bồ là Đồng Sơn, Kỳ Thượng, Đồng Lâm, Vũ Oai, Hoà Bình, giáp ranh với huyện Ba Chẽ và TP Cẩm Phả. Trong Khu bảo tồn có rất nhiều loài động, thực vật, có nhiều loài là động vật quý hiếm, nằm trong Sách đỏ Việt Nam. Nơi đây cũng có cảnh quan sinh thái tuyệt đẹp, khí hậu quanh năm mát mẻ, phong cảnh thiên nhiên, đồi núi, thác nước, rừng cây v.v.. ẩn hiện giữa bảng lảng sương mù giăng mắc, tạo nên một không gian huyền ảo, trong lành…

Hai khu bảo tồn thiên nhiên kỳ thú mà bất cứ ai đã từng đến đều cảm thấy thật tuyệt vời; thế nhưng hoạt động du lịch tại cả hai nơi này thì vẫn còn rất vắng vẻ, chưa được khai thác một cách bài bản, chuyên nghiệp. Hay nói cách khác, hai “viên ngọc quý” này vẫn chưa được “mài dũa” để “toả sáng”… Đây thực sự là điều đáng tiếc!

Ấy là nói về hai địa danh tiêu biểu nhất, đáng đến nhất; ngoài ra còn rất nhiều những điểm du lịch sinh thái khác mà nếu được “xâu chuỗi”, tạo nên sự liên kết thành tour, tuyến… sẽ làm cho bản đồ Du lịch Quảng Ninh đa dạng và phong phú lên nhiều. Tiêu biểu như tại các huyện miền Đông, diện tích núi rừng chiếm phần lớn. Nhiều khu rừng vẫn còn giữ được nét nguyên sơ, ẩn trong mình rất nhiều cảnh đẹp nên thơ, kỳ thú và những giá trị quan trọng về mặt sinh học của hệ động thực vật. Cách thị trấn Tiên Yên chừng 10km, con đường tới thác Pạc Sủi uốn lượn quanh co men theo sườn đồi, các cung ruộng bậc thang đẹp như tranh vẽ. Xa xa tiếng ầm ầm của ngọn thác đổ xuống. Dòng thác quanh năm tung bọt trắng xoá một góc rừng. Chẳng thế mà thác được người dân đặt cho tên Pạc Sủi, nghĩa là thác Nước trắng. Không khí nơi đây yên bình, trong lành, với thác nước trắng như mái tóc nàng tiên nữ, với hoa lá, chim muông v.v. chắc chắn sẽ làm thổn thức trái tim của bất cứ ai khi tới đây. Giữa núi rừng xanh thẳm, thác Pạc Sủi như một nàng sơn nữ ẩn mình, lúc thì thầm dịu dàng tâm sự, lúc trào dâng mãnh liệt như tình yêu của lứa đôi. Sau khi đã tận hưởng cảm giác thanh thản, yên tĩnh của thác Pạc Sủi, tiện đường du khách có thể qua thăm Vườn cò ở sườn bắc của núi Hứa, trong cánh rừng tre, rừng bạch đàn tại Làng Ruộng, xã Đại Bình, huyện Đầm Hà trước khi tiếp tục hành trình ra thành phố biên giới Móng Cái nhộn nhịp…

Du lịch sinh thái hiện đang được ưa chuộng bởi cả khách du lịch trong nước và quốc tế. Với những tiềm năng như nói ở trên, Du lịch Quảng Ninh đâu chỉ có Hạ Long, Yên Tử, Vân Đồn v.v. mà ngay chính ở khu vực miền Đông của tỉnh cũng có một tiềm năng thực sự dồi dào. Phát triển hướng đi này sẽ góp phần không nhỏ trong việc thực hiện mục tiêu đa dạng hoá sản phẩm du lịch của Quảng Ninh…

Trên Vịnh Bái Tử Long.

Du lịch tham quan mỏ than

Đây cũng là một sản phẩm du lịch mang nét đặc thù chỉ có ở Vùng mỏ Quảng Ninh. Tuy nhiên, cũng như du lịch sinh thái, du lịch mỏ than hiện đang ở “dạng tiềm năng”…

Thực ra, du lịch hầm mỏ không phải là mới lạ trên thế giới. Và ở Quảng Ninh mấy năm trước nó cũng đã được thử nghiệm, nhưng vì chưa có sự đầu tư chuẩn bị đầy đủ nên sản phẩm du lịch này gần như đã “chết yểu”… Mặc dù ai cũng biết, hướng đi này không chỉ có ý nghĩa với ngành du lịch mà còn góp phần giảm chi phí cho các doanh nghiệp khai thác than, tiết kiệm một khoản đáng kể chi phí hoàn nguyên sau khi khai thác hết nguồn khoáng sản. Với hàng chục mỏ than lớn nhỏ đã có lịch sử từ cuối thế kỷ 19, nơi đây còn gắn liền với các chiến tích đấu tranh của biết bao thế hệ công nhân mỏ Việt Nam. Nếu như tất cả những di tích liên quan đến vùng than được liên kết lại thì sẽ tạo nên một tuyến du lịch tham quan không chỉ hấp dẫn, mà còn có ý nghĩa trong việc bồi dưỡng truyền thống cách mạng cho các thế hệ thợ mỏ hôm nay, tiếp nối truyền thống bất khuất của thợ mỏ trước đây…

Quang cảnh của các khai trường khai thác lộ thiên, những moong than rộng lớn sẽ khiến ta cảm thấy choáng ngợp, khâm phục trước sự bền bỉ của tinh thần, ý chí và sức mạnh con người có thể dời núi lấp biển là như thế nào. Trong trang phục của người thợ mỏ, du khách đi tham quan khai trường khai thác than trên những chiếc xe đặc chủng. Nhìn từ trên cao, khai trường như một bức tranh sơn mài với những khoảng màu sáng tối, trắng đen đan xen hoà hợp, điểm thêm đâu đó màu vàng của đoàn xe nối đuôi nhau đưa than từ các vỉa như bông hoa rừng tươi thắm. Tiếp đến là tham quan nhà sàng than, quy trình chế biến than; được hoà mình vào đời sống người thợ mỏ v.v. chắc chắn sẽ là những trải nghiệm bổ ích và thú vị với du khách.

Thực tế từ năm 2006, Sở Văn hoá, Thể thao và Du lịch đã xúc tiến dự án tour tham quan công trường khai thác than và cũng đã có nhiều doanh nghiệp lữ hành khảo sát, đầu tư phát triển sản phẩm du lịch này. Nhưng như nói ở trên, do công tác phối hợp giữa các đơn vị tổ chức du lịch chưa thật hiệu quả, công tác tuyên truyền, quảng bá sản phẩm du lịch tại các khu mỏ chưa thực sự được làm tốt, kinh phí đầu tư còn khó khăn v.v. nên sản phẩm du lịch độc đáo, mang bản sắc riêng của Quảng Ninh đã không phát huy được tác dụng. Đây thật là điều đáng tiếc!

Lương Giang